AMSTERDAM - De Europese beurzen zijn onverwacht hard weggezakt. Na een licht herstel op donderdag vlogen de indices gisteren opnieuw omlaag. Met het weekend voor de deur werd de vrees voor een geweldsspiraal massa's beleggers te veel. Beurzen in Europa, maar ook Azië en Zuid-Amerika, boekten bijna allemaal forse koersverliezen.

Vooral Europese beleggers hadden gisteren knikkende knieën in aanloop naar de heropening van de aandelenhandel op Wall Street. Vier handelsdagen moesten ze het zonder richting uit New York stellen. En na de aanvankelijke schok van de aanslagen trad er op de beurzen zelfs enig herstel op, maar daarvan bleef gisteren nog maar bijster weinig over.

Het bericht dat het Taliban-bewind in Afghanistan zich opmaakt voor grootscheepse Amerikaanse represailles en deze weer zou wreken, deed het ergste vrezen. Dit in combinatie met magere macrocijfers uit de VS (waaronder een dalende industriële productie) in de namiddag zorgden voor dalende koersen.

Wereldwijd vrezen beleggers dat de aanslagen in New York uiteindelijk een recessie zullen opleveren.

Londen wist de verliezen (3,8%) nog het best binnen de perken te houden. Parijs verloor 5% en Frankfurt dook 6,3% in het rood. "Niemand wil in de vuurlinie liggen als aan de andere kant van de Atlantische Oceaan de handel weer van start gaat", vertolkte een handelaar in Frankfurt de onzekerheid over de opening van Wall Street.

In Amsterdam werd de handel een kwartier stilgelegd, omdat de AEX-index op het bord tegen een verlies van 5% ten opzichte van de openingskoers aankeek. De beurs legt bij dat percentage automatisch de handel stil om paniek onder beleggers in te dammen. Veel mocht de adempauze niet baten, uiteindelijk sloot de AEX ruim 7% lager.

Voorafgaand aan de Europese misère waren ook de Aziatische beurzen overwegend lager gesloten. Van de grote beurzen was alleen die van Tokio duidelijk hoger. De Nikkei-index ging met 385 punten (4,1%) omhoog tot 10.009,45. Na de terreuraanslagen in New York had Tokio in eerdere dagen echter al fors ingeleverd, terwijl enkele andere beurzen in de regio toen hun deuren dicht hadden gehouden.

Van de andere Aziatische beurzen eindigde die van Zuid-Korea 3,4% in de min. De beurs van Singapore eindigde 3% lager. Hongkong sloot 0,9% hoger en in Australië zakte het koersgemiddelde met 1%.

De groeiperspectieven voor de Aziatische economie zijn gunstig, de huidige, wereldwijde malaise ten spijt. Maar de terreuraanslagen in de Verenigde Staten zullen het herstel van de recente crisis, voorzien voor het voorjaar van 2002, met enkele kwartalen uitstellen, meent de Aziatische Ontwikkelings Bank (AOB) in haar jaarrapport. "Mijn gevoel zegt me dat het nu in het derde kwartaal van 2002 zal gebeuren", aldus AOB-econoom Gnanathurai. Hij voegde eraan toe dat de aanslagen wereldwijd zullen leiden tot een vermindering van de bruto nationale producten. De effecten van de dramatische gebeurtenissen in de VS worden in Azië verzacht doordat de geïndustrialiseerde landen in de regio hun beleid beter op elkaar afstemmen, door de bereidheid van de centrale banken meer geld in de economie te pompen en door de belofte van olieproducenten hun productie zonodig op te voeren, aldus de AOB.

In Latijns-Amerika lijkt het vertrouwen onder beleggers nog volledig zoek te zijn. Er werd alleen in Brazilië en Argentinië gehandeld. De effectenbeurs van de Braziliaanse industriemetropool Sao Paulo sloot donderdag met een verlies van 7,2% waarmee de koersdaling sinds de tragische gebeurtenissen in New York en Washington uitkomt op iets meer dan 15%.

Ook in Argentinië verloren aandelen deze week een flink deel van hun waarde.

Ook op langere termijn zijn er economische zorgen voor beide Zuid-Amerikaanse landen, nu de stromen risicodragend kapitaal waarschijnlijk nog verder zullen slinken ten gevolge van de terreuraanslagen in de VS.

"Brazilië, Argentinië en Turkije hebben het meest te verliezen bij een reductie van de directe investeringen en beleggingen. Deze landen hebben grote financieringsbehoeften en zijn voor hun nationale welzijn in hoge mate afhankelijk van buitenlands kapitaal", aldus de HSBC-bank in een rapport over de gevolgen van de terreuraanval voor de 'emerging markets'.

De Spaanse investeringsbank Santander Central Hispano heeft zijn groeiprognose voor Brazilië eerder deze week opnieuw neerwaarts bijgesteld naar 0,9% voor dit jaar. Aanvankelijk dacht de bank dat het Braziliaanse BNP dit jaar met 4,5% zou kunnen groeien. Argentinië vergaat het niet anders. Wanneer de groei ook maar iets terugvalt vanwege kleinere investeringsstromen dan is ook meteen het fiscale evenwicht zoek. "Argentinië heeft absoluut geen speelruimte. De $8 miljard die het IMF de vorige maand beloofde voor het ordenen van de staatsfinanciën is precies toereikend wanneer alles macro-economisch volgens plan verloopt. Is dat niet het geval, dan zal het land wederom bij het fonds moeten aankloppen", aldus Hernán Fardi van het investeringsconsultatiebureau Maxinver in Buenos Aires.

In Zuid-Amerika ontsnappen alleen Mexico, Chili en Venezuela aan de negatieve economische gevolgen van de terreuraanslagen in de VS. De economie van Venezuela spint garen bij de hogere olieprijs op de wereldmarkt, terwijl Mexico en Chili over voldoende eigen kapitaal beschikken om hun economieën gaande te houden.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 15 september 2001