MOSKOU - Met het naderen van een mogelijke Amerikaanse vergeldingsactie tegen Afghanistan, toevluchtsoord van de Saoedische superterrorist Osama bin Laden die geldt als hoofdverdachte van de terreuraanslagen in New York en Washington, rijst de vraag: wat doet Rusland?

De optie van een militair monsterverbond tussen Moskou en Washington dat zich vlak na de ramp aftekende lijkt inmiddels verdampt. De chef van de Russische generale staf, generaal Anatoli Kvasjnin, verklaarde gisteren dat deelname aan een eventuele Amerikaanse militaire wraakoperatie "hoogst onwaarschijnlijk" is.

Even later zei generaal-kolonel Leonid Ivasjov, de leidende militaire expert in Rusland, tegenover het persbureau Interfax hetzelfde.

Ivasjov is erop tegen dat Rusland de VS faciliteiten aanbiedt op militaire bases in in het Afghaanse buurland Tadzjikistan, waar Rusland nog 10.000 soldaten heeft gelegerd. Volgens hem zouden Amerikaanse wraakacties alleen maar nieuwe terreuracties uitlokken.

President Vladimir Poetin was niettemin een van de eerste wereldleiders die de VS na de ramp zijn diepste medeleven betoonde en zijn ambtgenoot George Bush direct hulp aanbood in de strijd tegen het internationale terrorisme, dat hij als "de pest van de 21e eeuw" betitelde.

"Rusland heeft als geen ander land ervaring met moslimterrorisme", zei Poetin, verwijzend naar de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië, waar moslimrebellen al jarenlang voor onafhankelijkheid van Moskou vechten.

De terreurdaden in de VS vielen vrijwel samen met de herdenkingsplechtigheden van de bomaanslagen op twee woonblokken in Moskou twee jaar geleden, waarbij ruim 300 mensen werden gedood. Het Kremlin heeft altijd volgehouden dat de aanslagen het werk waren van Tsjetsjeense moslimrebellen, die zouden worden getraind en gefinancierd door Osama bin Laden.

De westerse kritiek op het vaak buitenproportionele optreden van het Russische leger tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking lijkt ineens verstomd. In die zin komt de recente catastrofe voor Poetin uiterst gelegen. In 1999 waarschuwde hij het Westen al voor het moslimgevaar vanuit Afghanistan. "Bin Laden is onze gemeenschappelijke vijand", zei Poetin toen.

Moskou en Washington lijken een gemeenschappelijk doel te hebben, maar de werkelijkheid is ingewikkelder. De mogelijke aanwezigheid van NAVO-troepen in een ex-Sovjetrepubliek Tadzjikistan kan Poetin zijn militaire top bijna niet verkopen. Bovendien heeft Rusland zowel historisch als geografisch hechte banden met landen in het Midden-Oosten en het is zeer de vraag of Poetin die wil riskeren.

Daar lijkt het niet op. De relaties met Iran, Irak, Syrië en Irak zijn onder Poetin zelfs steviger geworden. "Rusland wil voor tien miljard dollar aan wapentuig verkopen aan Iran en Libië, landen die de VS beschuldigen van terrorisme", aldus de militaire analist Pavel Felgenhauer in de Moscow Times.

De Amerikanen kunnen wel hun voordeel doen met de Russische ervaring in Afghanistan. Rusland heeft er vanaf 1979 tien jaar gevochten en het gebied waar de Taliban heerst feitelijk nooit verlaten. Russische soldaten en piloten zijn betrokken bij acties van de anti-Taliban-coalitie, die ernstig is verzwakt door de aanslag van afgelopen zondag op hun leider Ahmed Sjah Massoed. Gisteren werd vanuit Rusland en Pakistan gemeld dat Massoed bezweken is aan zijn verwondingen.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 15 september 2001