AMSTERDAM - E-day, Dagobert Duckpakhuis, dubbelprijzen en de zalmkit. Ze staan allemaal al genoteerd op het eurolijstje van hoofdredacteur Ton den Boon. De man die ieder woord wikt en weegt voor het groot woordenboek der Nederlandse taal: De Dikke van Dale.

In de Van Dale zijn veel 'eurologismen' te vinden. (Foto: AP)

Eurologismen noemt hij ze, een combinatie van euro en neologisme wat zoveel betekent als een nieuwe taalvorm, een nieuw woord. "Maar de meesten zullen wel sneuvelen."

"Het zijn tenslotte heel veel gelegenheidswoorden", legt Den Boon uit. "Zo is big-bangscenario geen nieuw woord maar het krijgt in deze context wel een nieuwe betekenis. Het is het in een keer, tegelijkertijd overschakelen naar de euro. Daarom schrijf ik het op."

"Net als echtheidskenmerk en dode voorraad. Dat vind ik overigens wel een leuke", gniffelt de hoofdredacteur. "In bancaire kringen is dode voorraad een vrij normale uitdrukking. Het is geld dat in omloop is gebracht maar wat in sokken en matrassen is verdwenen."

Of het ook kans maakt om in de Dikke van Dale opgenomen te worden, hangt af van het gebruik. "Als een woord na een jaar of drie min of meer gangbaar is geworden, nemen we het op. Voor twijfelgevallen hebben we speciale procedures zoals het raadplegen van databanken om te zien hoe vaak een woord gebruikt wordt; of dat in toenemende mate gebeurt en, heel belangrijk, of het in publicaties van de overheid voorkomt."

Volgens Den Boon zullen veel zogenoemde eurowoorden tijdelijk gebruikt worden. "E-day, dubbelprijzen en frontloading bijvoorbeeld. Die staan maar kort in de belangstelling." Sommige gelegenheidswoorden maken echter toch kans op het felbegeerde plaatsje in de Van Dale.

"Kijk naar het millennium", zegt de hoofdredacteur. "Sommige woorden nemen we bewust op omdat je met taal ook maatschappelijke ontwikkelingen weergeeft. Zo had je in de jaren '80 veel termen die gerelateerd waren aan de computer. In de laatste editie, uit '99, staan juist weer allerlei nieuwe termen die met het internet te maken hebben."

"In onze volgende editie zullen dus zeker eurologismen te vinden zijn." Naar verwachting zal de euro zeker 200 nieuwe woorden opleveren. Of de Van Dale dan nog dikker wordt, of dat het ten koste zal gaan van de joet, snip en vuurtoren? Hun lot ligt in de handen van de taalgebruiker.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 15 augustus 2001