Fietsenstalling in een deel van het 19 kilometer lange gangenstelsel van de ondergrondse regeringsbunker bij Bonn die wordt ontmanteld.

BONN - In de tijd van de Koude Oorlog bouwde de bondsrepubliek Duitsland op 20 kilometer van het toenmalige regeringscentrum Bonn een geheime onderaardse stad, van waaruit het land na een nucleaire aanval bestuurd zou kunnen worden.

De regeringsbunker Dienststelle Marienthal beschikt over een eigen water- en energievoorziening. Met 936 slaapvertrekken, 897 kantoren, vijf keukens, evenzoveel ziekenafdelingen, 25.000 deuren, twee fietsenstallingen, een kapsalon, eigen kerk en een gangenstelsel van 19 kilometer op een vloeroppervlak van 83.000 vierkante meter geldt de bunker tot het grootste onderaardse wooncomplex ter wereld.

Hoewel wijnboeren op de heuvels van het Ahrtal om het hardst beweren altijd al geweten te hebben wat zich onder hun voeten afspeelde, en ook Erich Honecker aan de andere kant van de Muur goed geïnformeerd schijnt te zijn geweest, behoorde de regeringsbunker in West-Duitsland lange tijd tot de best bewaarde geheimen.

Er werd in het onderaardse bestaan voor 3000 gezagsdragers tussen de drie en vijf miljard mark geïnvesteerd, zonder dat over de besteding van dit geld ook maar één woord in het parlement werd gezegd. Bouwvakkers en de latere 150 werknemers in vaste dienst moesten ervoor tekenen het geheim niet te onthullen.

De inrichting was van een Spartaanse eenvoud. Voor de bondskanselier en de bondspresident stonden voor de nachtrust slechts eenvoudige stretchers klaar. Hun enige privilege was een eigen kamer.

Toen in 1972 een weekblad als eerste een verhaal over het schuilkeldercomplex publiceerde, moest een speciaal politieteam de kiosken af om het gewraakte artikel uit de exemplaren te scheuren.

Nu het herenigde Duitsland Berlijn als hoofdstad heeft en is omringd door bondgenoten is besloten het nimmer gebruikte bunkerdorp te ontmantelen. Alle installaties zullen worden gedemonteerd en verwijderd. Zelfs 480.000 vierkante meter muuroppervlak zal handmatig van de verflaag worden ontdaan.

Het zal de bondsrepubliek alleen al een maandelijkse energierekening van 25.000 mark besparen, die nodig was om onderaards droge voeten te houden. Het enige wat straks als herinnering blijft, zijn de foto's van Andreas Magdanz uit Aken. Hij kreeg van de autoriteiten als enige toestemming het dagelijkse leven in de bunker op de gevoelige plaat vast te leggen. Het fotografisch document heeft hij in boekvorm uitgegeven.

"Ik begrijp er helemaal niets van dat dit complex ongedaan wordt gemaakt. Het is een indrukwekkend en uniek Mahnmal een waarschuwend monument uit de tijd van de Koude Oorlog." Ook in de Duitse pers is met onbegrip op het besluit gereageerd. "Wat hebben wij de Taliban te verwijten ten aanzien van cultuurmisdaden als we onszelf van onze eigen geschiedenis beroven?", becommentarieerde een dagblad de ontmanteling.

De Duitse autoriteiten zeggen dat wel degelijk is gekeken naar mogelijkheden tot behoud. Er werden honderden ideeën geopperd, maar niet één bleek te verwezenlijken. Van champignonkwekerij tot onderaards hotel, telkens viel de rekensom ten aanzien van een toekomstige exploitatie negatief uit.

Toen duidelijk werd dat er alleen al 60 miljoen gulden zou moeten worden geïnvesteerd om aan de hedendaagse brandveiligheidseisen te voldoen, was ook het onderaardse-hotelplan van tafel. • Fietsenstalling in een deel van het 19 kilometer lange gangenstelsel van de ondergrondse regeringsbunker bij Bonn die wordt ontmanteld. FOTO uit 'Dienststelle Marienthal Eine Gebäudemonographie von Andreas Magdanz' (www.dienststellemarienthal.de)

zoek naar gerelateerde artikelen

do 16 augustus 2001