AMSTERDAM - ASML verwacht op zijn vroegst pas in de tweede helft van volgend jaar een herstel in de afzetmarkt. Daarmee is de chipmachinefabrikant het eerste grote Nederlandse bedrijf dat 2001 als een verloren boekjaar beschouwt.

Twee weken geleden ging het Veldhovense bedrijf er nog van uit dat de marktvraag in het vierde kwartaal zou aantrekken. Een dergelijke prognose is tot dusverre door vrijwel alle bedrijven uitgesproken, waaronder (eerder deze week) Philips. Maar bij ASML dat onder meer toeleverancier is van datzelfde Philips is deze hoop volledig vervlogen.

Bestuursvoorzitter Doug Dunn van ASML zei gisteren tijdens een toelichting op de halfjaarcijfers zelfs totaal geen idee te hebben waar het naar toe gaat. Met grafieken toonde hij dat de markt nog nooit zo'n scherpe terugval heeft beleefd als in de afgelopen maanden. Weliswaar lijkt de daling tot stilstand te komen, maar daarmee is nog geen herstel ingezet. Dunn, sinds 1969 werkzaam in de chip-industrie, noemde het tweede kwartaal van dit jaar het "slechtste ooit".

De houding van Dunn is opmerkelijk. Normaal gesproken heeft de voorman geen enkele moeite met het doen van uitspraken over de verwachte winstontwikkeling. Twee winstwaarschuwingen hebben hem evenwel kopschuw gemaakt. Het orderboek ter waarde van EUR1,8 miljard is voor Dunn nauwelijks een garantie voor de toekomst. Meer dan ooit worden orders uitgesteld of geschrapt, aldus de ASML-voorzitter. De kaspositie van EUR640 miljoen is gelukkig wel voldoende om de komende twaalf maanden uit te zingen.

De problemen in de industrie zijn vooral het gevolg van een enorme overcapaciteit. Dunn verwacht dat die overcapaciteit de komende maanden verder zal toenemen. Om de slechte marktomstandigheden het hoofd te bieden, heeft de topman een omvangrijk kostenreductieprogramma aangekondigd. Er moet flink gesnoeid worden in administratie- en loonkosten. Zo is er een personeelsstop aangekondigd. Ook worden investeringen teruggeschroefd.

Ondertussen probeert ASML nieuwe markten aan te boren. Onlangs werden de eerste stappen op de Japanse markt gezet. Daar verwierf het concern zijn eerste klant. Ook in China ziet de onderneming tal van mogelijkheden. "Dit land zal de komende jaren een aanzienlijk producent van halfgeleiders worden." ASML opende recentelijk een eerste vertegenwoordiging in China.

ASML boekte over de eerste helft van dit jaar een verlies van EUR96 miljoen. Dat slechte nieuws kwam niet als een verrassing: twee weken geleden meldde de fabrikant al dat er over de eerste zes maanden een verlies zou worden geleden tussen de EUR95 en 105 miljoen.

Het operationele verlies van ASML kwam uit op EUR12 miljoen. Daarbovenop kwamen EUR39 miljoen aan voorraadkosten en EUR45 miljoen aan extra kosten voor de overname van het Amerikaanse Silicon Valley Group (SVG). ASML en SVG verkochten samen 120 machines. ASML oude stijl nam daarvan 92 eenheden voor zijn rekening.

Toch is Dunn ervan overtuigd dat ASML het zo gek nog niet heeft gedaan. Het bedrijf is door de overname van SVG de absolute marktleider geworden met een marktaandeel van naar schatting 40%. Het bedrijf laat concurrenten als Nikon en Canon achter zich.

De overname van SVG is voor Dunn aanleiding ASML op te splitsen in twee divisies. Eén voor lithografie-systemen, de ander voor track- en thermal-systemen waarmee veelal oxide-laagjes worden aangebracht op wafersteppers. Lithografie blijft het belangrijkst. Daarmee boekt ASML in de nieuwe combinatie 80% van zijn omzet.

De litho-divisie was in de eerste helft van dit jaar goed voor een omzet van EUR811 miljoen (op een totale omzet van EUR1,01 miljard) en een verlies van EUR79 miljoen. Er had een winst gemaakt kunnen worden als het bedrijf niet geconfronteerd was met hoge voorraad- en overnamekosten. De track- & thermal-divisie boekte over de eerste zes maanden van dit jaar een verlies van EUR17 miljoen bij een omzet van EUR204 miljoen.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 19 juli 2001