De commissie onder leiding van Pieter Winsemius (weede van links).

DEN HAAG - De Nederlandse economie, en vooral de rol van de burger daarin, verandert zo snel dat de overheid zich nog veel voortvarender dan nu moet aanpassen aan de mondige consument.

Alleen dan kan voorkomen worden dat de snel toenemende individualisering uiteindelijk veel te veel gaat uitmonden in zelfzucht.

Dat bleek gisteren tijdens een door het ministerie van Economische Zaken breed opgezette themamiddag over de 'Economie van de 21e eeuw', waarin de resultaten van een onderzoek onder leiding van ex-minister Winsemius werden gepresenteerd.

Nog meer dan de enorme vooruitgang rondom de automatisering en de informatiemaatschappij wordt in het onderzoek de steeds groter wordende zelfstandigheid van de consument als dé belangrijke trend van dit moment gezien.

"Wat je ziet, is dat de overheden eigenlijk te log en te traag zijn om hierop te reageren", aldus Winsemius. Burgers dreigen daardoor af te haken en overal ontstaan 'files' en 'wachtrijen'. "En ze stemmen niet meer en zijn geen lid meer van een kerk of werkgevers- of werknemersorganisatie", aldus de prominente VVD-er.

Winsemius verwacht dan ook dat de rol van de overheid, met Economische Zaken voorop, uiteindelijk niet meer zal mogen zijn dan een begeleider via het scheppen en bewaken van een aantal regels en voorwaarden.

"We zijn er pas sinds kort achter dat burgers zelf ook heel goed kunnen denken en beslissen. Vroeger stond je midden in de nacht in een buitenwijk voor een rood licht en vroeg je je af of je zou doorrijden of niet. Nu er steeds meer rotondes zijn, weet iedereen wie er voorrang heeft en gaat het veel beter. Het aantal ongelukken is met 75 procent afgenomen."

De voormalig bewindsman vindt dan ook dat de overheid dit rotonde-model moet overnemen. "Net als het 'ritsen': je kunt het niet afdwingen, maar in de praktijk blijkt dat mensen het zelf doen en dat het goed werkt."

Minister Jorritsma (Economische Zaken) kan zich voor een belangrijk deel in de conclusies van het onderzoek vinden. "We moeten als overheid minder 'zendmast' en meer 'antenne' worden. Op mijn departement zijn we daar druk mee bezig."

Volgens Jorritsma schreeuwt de burger ook om zo'n begeleidend beleid. "Leren, werken en rusten gaan niet meer per se in die volgorde. Het wordt steeds vaker door elkaar gehusseld en daar moet de overheid op inspringen", aldus de bewindsvrouw, die vindt dat de (fiscale) regels in ons land nog steeds veel te veel uitgaan van leren op jonge leeftijd.

Winsemius erkent dat de steeds vrijere rol van de Nederlandse consument voor een belangrijk deel door de huidige voorspoed wordt veroorzaakt. "Bij een grote economische ramp of een serieuze oorlogsdreiging kan dat natuurlijk weer omslaan."

"Maar duidelijk is dat het niet allemaal meer vanuit Den Haag kan", aldus Winsemius, die als voormalig milieuminister kritiek heeft op de huidige bewindsman Pronk. "Hij roeit de verkeerde kant op door nu van allerlei convenanten af te willen. En na Enschede wil hij alles weer vanuit Den Haag werken. Dat gaat absoluut niet werken."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 19 juni 2001