DEN HAAG - JEROEN HENDRIKS en ROB SEBES

Nederlandse bedrijven die de wetgeving voor arbeidskrachten van buiten de Europese Unie omzeilen, hebben grotendeels vrij spel. Dat melden bronnen binnen de uitkeringsinstanties en de Belastingdienst. Wanneer dergelijke arbeidskrachten als zelfstandig ondernemer in een vennootschap onder firma (vof) worden ondergebracht, hoeft het bedrijf bijvoorbeeld geen loonbelasting en sociale premies af te dragen. Langdradige procedures om werkvergunningen te krijgen, worden zo voorkomen.

Bollenpellers. (Foto: ANP)

Buitenlandse ondernemers en freelancers moeten ook aan allerlei voorwaarden voldoen om zich in Nederland te vestigen, maar dat is kinderspel vergeleken bij het aanvragen door een werkgever van een vergunning om buitenlandse werknemers te mogen inhuren.

De 'truc' met de vennoten is niet nieuw en deed enkele jaren geleden opgang in met name de land- en tuinbouw. Nadat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het beleid had verscherpt om dit soort constructies aan te pakken, leek de vof-variant te verdwijnen. Dat het loonwerkersbedrijf Interpool in het Noord-Brabantse Haaren maar liefst zo'n 190 Polen als vennoot heeft, is volgens bronnen bij de Arbeidsinspectie echter typerend voor de huidige situatie. Veel bedrijven kampen met een hardnekkig personeelstekort en kunnen in Nederland noch in andere lidstaten van de EU geschikte werknemers vinden.

Om te voorkomen dat de vof's van belasting- en premiefraude worden beschuldigd, openen zij een 'geblokkeerde rekening' (G-rekening) bij de Belastingdienst. Zo'n G-rekening is sinds jaar en dag gebruikelijk in de bouw en aanverwante sectoren.

De G-rekening heeft een functie in het kader van de Wet Ketenaansprakelijkheid. Is er géén G-rekening en gaat een (onder-)aannemer failliet, dan kunnen hoofdaannemer of opdrachtgever aansprakelijk worden gesteld voor de niet afgedragen loonbelasting en sociale premies. Mét de G-rekening zijn fiscus en uitkeringsinstanties verzekerd van een bedrag wanneer een bedrijf failliet gaat.

Echter, een vof kan jaarlijks een verzoek indienen om de G-rekening te deblokkeren, omdat het bedrijf geen werknemers in dienst had waarvoor belasting en premies moesten worden betaald. In dat geval onderzoeken fiscus en uitkeringsinstanties of dit inderdaad klopt. Is dat zo, dan krijgt de vof gewoon het 'gespaarde' bedrag terug. Dat is de verklaring dat fiscus en uitkeringsinstanties Interpool sinds de oprichting op 1 augustus 1998 ongemoeid hebben gelaten, terwijl de Arbeidsinspectie deze vof al geruime tijd op de korrel had.

De 190 Poolse vennoten hebben volgens het handelsregister slechts beperkte bevoegdheid om namens de vennootschap te handelen. In de praktijk hebben zij echter niets te vertellen, zo weten klanten van Interpool.

"Die Polen zijn harde werkers, maar worden door hun baas Interpool slecht behandeld. Ze krijgen zo'n ƒ7 per uur uitbetaald. De rest van het salaris wordt ingehouden door Interpool onder meer voor kost en woning. Maar die Polen slapen met veel tegelijk in een stel oude caravans en worden met oude busjes rondgereden. Ik kreeg ze de afgelopen winter 's ochtends bibberend van de kou afgeleverd", vertelt een ondernemer die anoniem wil blijven.

De Pool Robert Konrad Janczak is als enige vennoot onbeperkt bevoegd. Hij wil echter geen commentaar geven en verwijst naar 'Sjan'. Deze mevrouw zegt telefonisch slechts de administratie van Interpool te doen. "Alles gaat volgens de wet", aldus deze Sjan. Goed ingevoerde bronnen melden echter steeds zaken te hebben gedaan met een Nederlander.

CDA-Kamerlid Leers reageert geschrokken op de onthullingen. "Ik word veel benaderd door bedrijven die kampen met een enorm tekort aan arbeidskrachten", aldus Leers. "Bedrijven, zeker de wat kleinere, lopen op tegen de ingewikkelde regelgeving."

Ondernemers weten niet precies hoe de regels in elkaar zitten, vervolgt Leers. "Daarmee zijn zij een gemakkelijke prooi voor louche organisaties die met vreemde constructies de regels proberen te ontduiken en bij argeloze ondernemers de schijn wekken dat hun werkzaamheden legaal zijn. Er moet snel een legale oplossing voor de personeelsproblemen komen", stelt de CDA'er.

Wellicht zijn vof-constructies binnenkort overbodig. Imnmers, het kabinet heeft vorige week besloten de regels te versoepelen voor het werven van personeel in landen die binnen afzienbare termijn lid worden van de EU, zoals Polen. Leers: "Dat is een goede eerste stap. Maar het kabinet moet nu snel duidelijkheid geven voor ondernemers zodat zij weten aan welke voorwaarden moet worden voldaan."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 9 juni 2001