AMSTERDAM - De viering van Koninginnedag is gisteravond uitgelopen op massale vechtpartijen tussen jongeren die tevergeefs het Centraal Station in Amsterdam probeerden binnen te komen en de mobiele eenheid. Om de meute uiteen te drijven, zette de ME behalve paarden ook veelvuldig traangas en waterkanonnen in. Er viel een nog onbekend aantal gewonden.

De Mobiele Eenheid houdt mensen met een traangasgeweer onder schot. (Foto: ANP)

De viering liep uit de hand omdat de Nederlandse Spoorwegen de onverwacht grote stroom reizigers niet aankonden. Gisteravond strandden tienduizenden terugkerende feestvierders op het plein voor het CS nadat de ME uit voorzorg nagenoeg alle toegangen naar het station had afgesloten.

Daarop braken veelal aangeschoten jongeren door de afzetting heen in een poging toch de perrons te bereiken. Enkele glazen toegangsdeuren naar het station moesten het ontgelden. Op het plein voor het CS werd de politie met stenen en flessen bekogeld, gingen hekken uit de grond en sneuvelden verscheidene bushokjes.

Diverse keren moest de ME met fikse charges de raddraaiers volgens eerste schattingen niet meer dan enkele honderden uiteenjagen, waarvan duizenden gewone Koninginnedagbezoekers de dupe werden. Wolken traangas "als vuurpijlen met nieuwjaar, zo vaak gingen die granaten de lucht in", aldus een ooggetuige golfden door de stad. Overal zaten plukjes mensen op de grond huilend hun ogen uit te wrijven en vaak ook hun maag te legen.

Drommen mensen, niet op de hoogte van de rellen, bleven tot diep in de nacht naar het Centraal Station komen, waar ze een uiterst grimmige sfeer aantroffen.

De Mobiele Eenheid heeft maandagavond met traangas een deel van het plein voor het Centraal Station in Amsterdam schoongeveegd.

Rond middernacht was de politie erin geslaagd het strijdtoneel van het plein voor het CS naar de kop van het Damrak te verplaatsen, waar diverse waterkanonnen werden ingezet. Een uur later leken de rellen over hun hoogtepunt heen, werden de eerste ME'ers teruggetrokken en werden bussen ingezet om de gestrande reizigers alsnog te vervoeren.

Om de rellen de kop in te drukken, riep de ME naast de 500 al aanwezige politiemanschappen in allerijl 250 man extra ME op. Volgens een woordvoerder zijn bij de acties zeker drie agenten gewond geraakt. Er werden zeven aanhoudingen verricht.

Volgens waarnemend hoofdcommissaris van politie Joop van Riessen zijn baldadige reizigers de oorzaak van de complete chaos op het Centraal Station. "De problemen ontstonden toen we het station afsloten. Het werd er te vol met mensen die niet weg konden komen omdat er geen treinen meer reden. Passagiers hadden massaal aan de noodrem getrokken. Het gevolg was dat duizenden mensen voor het CS samenstroomden."

Naast het geluid van de sirenes van de ME-busjes, de politiehelikopter en brandweerwagens was het ook een af- en aanrijden van ambulances om gewonden op te vangen. Hoe zwaar de verwondingen waren, was gisteravond niet bekend. Omdat het CS gesloten bleef, besloten veel mensen maar weer de stad in te gaan op zoek naar andere mogelijkheden om weg te komen. Via luidsprekers probeerde de politie de mensenmassa ertoe te bewegen om, in afwachting van verder vervoer, voorlopig hun heil in de stad te zoeken.

Binnen in het station zaten duizenden mensen opgesloten omdat de politie de rolluiken van de toegangsdeuren had gesloten. Vanwege de enorme drukte op de perrons reden de treinen maar mondjesmaat. Op perron twee stond om kwart voor twaalf nog steeds de trein die vier uur eerder had moeten vertrekken.

De NS zei gisteravond laat zo lang mogelijk treinen vanuit Amsterdam te laten rijden. Maar volgens een woordvoerder was het niet zeker dat alle reizigers die nog stonden te wachten, zouden worden vervoerd.

NS-personeel zette eerder op de avond in het station de trappen naar de perrons af om te voorkomen dat de mensenmenigte in de verdrukking zou komen. Op de perrons zelf wachtten de meesten lijdzaam, soms zittend met hun benen over de rand van de perrons bungelend, op de komst van de verlossende trein. Maar in sommige gevallen was die zó overvol dat besloten werd de trein niet te laten vertrekken.

Centrum van het spoorweginfarct was gisteren Amsterdam, waar gisteren circa driekwart miljoen mensen de nationale feestdag vierden. Ook in en rond Utrecht, Rotterdam, Den Haag, Leiden, Schiphol en Zaandam kwam het treinverkeer ernstig in de knel.

Door de enorme toeloop ontstond er nog voor het middaguur een enorme chaos op de stations. Perrons raakten overvol en Oranjegangers staken de rails over. Dat was voor Rail Verkeersleiding, de instantie die het treinverkeer in ons land regelt, de aanleiding om geen treinen meer het Centraal Station van Amsterdam binnen te laten lopen.

In de loop van de dag kwamen honderden treinen met vele duizenden mensen een half uur of langer stil te staan, in afwachting van het sein om het station binnen te rijden. Sommige treinen hebben anderhalf uur stilgestaan.

Voor reizigers uit de richting Sloterdijk en Muiderpoort was die situatie aanleiding om de deuren te forceren, uit de trein te springen en in drommen langs het spoor naar de stad te lopen.

Terwijl de NS-omroepster op Amsterdam CS elke vijf minuten liet weten dat er in het geheel geen trein zouden rijden omdat er mensen op de rails liepen, bleef het grote blauwe aankondigingsbord in de hal de normale vertrektijden vermelden. Voor de loketten stonden dikke rijen reizigers. Ze kregen massaal te horen dat ze nergens heen konden.

Buiten het Centraal Station deden taxichauffeurs en snorders uitstekende zaken. Hier en daar werden flinke bedragen voor een rit gevraagd.

Toen het treinverkeer 3,5 uur had stilgelegen, werden er vijf pendeltreinen tussen plaatsen als Amsterdam en Zaandam, Alkmaar, Haarlem en Amersfoort ingezet. Pas na 17.00 uur werden er mondjesmaat meer treinen ingezet, maar de dienstregeling verliep de hele avond niet meer normaal.

Volgens Rail Verkeersleiding-woordvoerder Marcel van de Craats heeft NS gisteren 'de volle capaciteit ingezet'. "Dit was alles wat we hebben. Alle reserves zijn achter elkaar geplakt."

Een NS-woordvoerster stelt dat de NS is overvallen door de onverwacht grote aanloop. "De afgelopen twee jaar was er sprake van een teruglopend aantal reizigers op Koninginnedag. We kunnen het volk gewoon niet meer kwijt, hoewel de treinen de maximale lengte hebben."

Haar collega Henk Wind vindt dat de NS niets valt te verwijten en wijst met de beschuldigende vinger daarbij naar de treinreizigers die over het spoor gingen lopen.

Veel reizigers vinden dat de NS de hand in eigen boezem moet steken. "Er gebeurden heel merkwaardige dingen", zegt Victor Rommen (35), die de trein van zijn woonplaats Haarlem naar Amsterdam nam. "Toen onze trein stilstond, kwam er geen enkele mededeling van de NS. Eenmaal op Amsterdam Centraal kon ook niemand ons vertellen wat we moesten doen. Op de terugweg naar Haarlem zat de trein weer bom- en bomvol. In die noodsituatie kon er opeens wel worden gereden, zij het langzaam."

De gedupeerde reizigers kunnen hun geld terugkrijgen.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 1 mei 2001