DEN HAAG - De komende maanden moet KPN beslissen over het al dan niet zelfstandig aanleggen van een netwerk waarmee de duurbetaalde umts-licentie (die internetten per mobieltje mogelijk maakt) in de praktijk kan worden gebracht.

Het onder een zware schuldenlast zuchtende concern studeert serieus op samenwerking met de concurrenten Libertel, Telfort, Ben en Dutchtone, waarmee miljarden kunnen worden bespaard. "Want je concurreert niet met je netwerken, maar met je diensten", zegt bestuursvoorzitter Paul Smits.

De tijd dringt. Wil hij in de tweede helft van volgend jaar de eerste umts-diensten kunnen gaan aanbieden, dan moet hij alvast apparatuur gaan bestellen bij leveranciers als Ericsson en/of Siemens. "We werken natuurlijk al samen door bij gsm van elkaars masten gebruik te maken", stelt Smits. "Het zou eigenlijk van de gekke zijn als we allemaal miljarden investeren in de aanleg van een eigen netwerk als je door samenwerking de kosten drastisch kunt beperken." Voor hem staat het dan ook vrijwel vast dat zo'n samenwerking er komt.

In Duitsland onderzocht KPN's dochterbedrijf E-Plus al eerder de mogelijkheid samen netwerken te ontwikkelen en aan te leggen. Berichten dat de Duitse toezichthouder op telecomgebied partijen had teruggefloten omdat de concurrentie daardoor verminderd werd, spreekt Smits tegen. Integendeel zelfs, de Duitsers juichen een dergelijke stap eerder toe. Door de enorme kapitalen die voor de umts-licenties bij onze oosterburen worden neergeteld (E-Plus moest voor een vergunning liefst EUR8 miljard betalen) zou de uitrol van de nieuwe netwerken wel eens vertraagd kunnen worden. Iedere maatregel die dat kan voorkomen, zoals een kostenbesparende samenwerking bij de aanleg, is dan ook welkom, meent Smits.

Volgende week maandag (26 maart) komt KPN met zijn jaarcijfers. Analisten zijn daarover somber gestemd. De ƒ17 miljard die het telecomconcern alleen al voor de drie licenties voor umts in Nederland, België (KPN Orange) en Duitsland (E-Plus) heeft moeten neertellen, heeft KPN opgezadeld met een nettoschuld die inmiddels EUR21,4 miljard bedraagt. Die moet dan ook omlaag, wil de balans weer gezonde verhoudingen gaan vertonen.

Kostenbesparing is het parool. Vanaf 2003 moet dat structureel EUR700 miljoen per jaar zijn. Die kostenverlaging betreft vooral het vaste net en het hoofdkantoor in Den Haag. "We hebben het programma met militaire discipline ingezet en liggen voor op schema", stelt Smits tevreden vast. "Zelfs ons personeelsbestand van rond 35.000 is al aan het dalen. Dat is in de 120 jaar van ons bestaan nooit gebeurd." Ook de verkoop van niet-kernactiviteiten, nu nog 27 in aantal, moet een steentje bijdragen. Smits verwacht uit die verkoop, waarover bij de publicatie van de jaarcijfers nadere mededelingen zullen worden gedaan, 'enkele miljarden euro's'.

Door versterking van de balans moet het mogelijk zijn om over zo'n anderhalf jaar weer een 'single A-rating' van kredietbeoordelaars als Standard & Poor's of Moody's te hebben. Deze twee verlaagden onlangs hun rating voor KPN.

Ondanks de malaise op de effectenbeurzen blijft de KPN-topman er nog steeds vanuit gaan dat in de tweede helft van dit jaar de aandelen KPN Mobile op de Amsterdamse effectenbeurs zullen worden geïntroduceerd. "Het proces is gestart en we zetten voorlopig door", zegt hij. Dat de koersen voor telecombedrijven zo sterk zijn gedaald vindt hij "vervelend" maar "geen ramp", zowel voor KPN als voor de belegger.

"Na de fase van overdreven overwaardering, waarin we tot maart vorig jaar zaten, zijn we nu beland in een tijd van overdreven onderwaardering voor de telecomsector. Er zijn geen fundamentele veranderingen in de markt geweest. De markt groeit gewoon door, zij het minder explosief dan voorheen. De digitale revolutie hou je nu eenmaal niet tegen", verzekert Smits, die ervan overtuigd is dat over 10 jaar nergens meer een draad aan onze communicatiemiddelen zit.