AMSTERDAM - De kruitdampen van de kantooroorlog zijn opgetrokken. En dus pakt Ahrend-topman Hans Koenders, na zestien dienstjaren, met een gerust hart zijn koffers.

Tijd om de balans met mister Ahrend op te maken. "Mijn commissarissen dachten dat ik bezig was de fusie met Samas te torpederen. Maar ik ben zo eerlijk als de pest."

"Woedend waren mijn commissarissen afgelopen zomer", fluistert de algemeen-directeur bij het afscheid in de garderobe. "Over die krantenkop in de Telegraaf: 'Ahrend lonkt heel voorzichtig naar Buhrmann'. Ikzelf vond het stiekempjes prachtig. Dan komt toch weer die kwajongen in me boven, hè."

Maak kennis met Hans Koenders. In eerste instantie deftig en formeel "je moet als baas een zekere afstand scheppen" , daarachter een doorsnee Amsterdamse heer, vindt hijzelf. "Ik vergelijk me graag met Titaantjes van Nescio. Daar ligt mijn sympathie. Bij de gewone jongens."

Zestien jaar lang 'diende' de topman de Amsterdamse kantoorinrichter. 'Wie hem daarbij inspireerde?', zo stelt hij zichzelf de vraag de journalist mag slechts meeschrijven: De Gaulle ("een verlicht despoot, maar integer"), Eisenhower ("je hoeft niet de allerbeste te zijn om met goeie kerels om te kunnen gaan") en Albert Schweitzer ("de onbaatzuchtigheid in eigen persoon en een groot Bach-kenner").

Zo. Het moge duidelijk zijn: Koenders meet zich niet met de minsten. Anderen zullen zeggen dat hij ronduit ijdel is, al zorgt dat wel voor mooie uitspraken. Zoals die over zijn rol bij het concern: "U moet niet denken dat ik zaligmakend ben voor dit bedrijf. Er is overigens nog steeds geen opvolger gevonden."

Scheidend topman Koenders

Toch wordt de Amsterdammer van geboorte niet zonder reden mister Ahrend genoemd. Hij beleefde triomfen als de beursgang in 1986 en het succesvolle gevecht tegen de vijandige overnamepoging van Bührmann-Tetterode (1989). Maar ook zag hij de aandelenkoers en resultaten wegzakken om uiteindelijk door investeringsmaatschappijen HAL en Egeria te worden ingelijfd. Zijn conclusie: "We zijn in betere handen terechtgekomen dan onze fusiepartner Samas."

Volgens een deel van de buitenwacht had de topman een jaar eerder weg moeten gaan. "Onzin", vindt Koenders zelf, al noemt hij de laatste periode slopend. "Soms ging ik even een middagdutje doen in mijn werkkamer, dan schermde mijn secretaresse mij af. Het laatste jaar is ook zeker niet het plezierigste uit mijn loopbaan geweest. Maar ik ben loyaal."

Dat Ahrend begin dit jaar voor ruim ƒ700 miljoen van de beurs is gehaald, noemt hij een prima resultaat. Al had hij verwacht dat het meer zou zijn. "Ik heb altijd gedacht, toen wij in oktober de fusie met Samas aankondigden: dit wordt een hete herfst. Er zijn vast partijen die op ons gaan bieden, want je bent in play. Maar de eerste vier weken gebeurde er helemaal niets!"

En Buhrmann dan, topman Frans Koffrie kwam daags na de fusieaankondiging al langs?

"Ja, ik heb Koffrie destijds zelf gebeld en gezegd: heb je zin om even langs te komen voor een kop koffie? Dat vond-ie goed, hij moest toch in de buurt zijn voor een lezing. Dat toont al aan dat we vriendjes waren, al was ik later razend dat hij bij het vijandige bod een deel van Ahrend wilde doorverkopen. Maar bij die ontmoeting in oktober is niet besproken om een tegenbod te doen. Koffrie zei: 'We hadden een beter idee gehad, maar we accepteren jullie besluit.'"

Opvallend zijn Koenders uitspraken over een andere 'vriend', het Franse Guilbert. Deze branchegenoot nam ook direct na de huwelijksaankondiging contact op. "Ik kreeg van Guilbert felicitaties, al zeiden ze dat ze een andere optie hadden gehad", verklapt Koenders.

Guilbert wilde Ahrend kopen?

"Het was informeel", krabbelt hij terug. "U moet nu niet in de krant schrijven dat Guilbert op het vinkentouw zat, hoor. Dat was niet zo."

Toch geven de uitspraken te denken. Want al had Koenders Nederlandse en Franse vrienden, gehuwd werd er met Samas. En dat was niet alleen de aartsvijand, tussen Koenders en Samas-baas Hans de Mos klikte het ook niet. "We liggen elkaar persoonlijk niet zo goed, dat klopt. De Mos en ik zijn totáál verschillend. Maar ik hoefde niet met hem samen te werken, hij zou mijn opvolger worden."

Koenders herhaalt op zakelijke gronden voor Samas te hebben gekozen, al wordt gefluisterd dat hij door zijn commissarissen met de haren bij de fusie gesleept. "Absoluut niet", houdt hij vol. "Het ware verhaal is dat Samas al jarenlang hiernaar keek. Toen onze beurskoersen allebei wegzakten, hebben De Mos en ik gezegd: Oké, we zijn geen vrienden, laten we daaroverheen stappen. Dat was in januari vorig jaar. De commissarissen zijn pas in maart geïnformeerd."

Toch heeft de Ahrend-topman opmerkelijk veel op zijn toezichthouders aan te merken. "Commissarissen hebben in Nederland aanzienlijke macht. Ze zijn heel bepalend voor de koers van een onderneming. Maar het is moeilijk voor commissarissen om beslissingen te nemen over een bedrijf waar ze minder van afweten dan de directie."

U werd gedwongen tot de fusie nadat Pennings als nieuwe president-commissaris was aangetreden. U wilde zelf iets anders?

"Ab-so-luut niet! Ik wil niet mijn gram halen. Ik zeg ook niet dat de commissarissen onvoldoende waren geïnformeerd. Dat slaat immers terug op mezelf. Ik moet ze namelijk informeren. Ik vraag me alleen af of een directielid niet onderdeel moet zijn van de raad van commissarissen. Misschien krijg ik de hele wereld over me heen of denkt iedereen dat ik ruzie met de commissarissen heb gehad. Dat is niet zo."

Waarom dan die discussie?

"Nou, dat vind ik gewoon leuk om eens te lanceren. Je kan als commissaris een bedrijf niet alleen leren kennen door naar de cijfertjes te kijken. En dat geldt zeker voor Ahrend, dat tussen industrie en design in staat."

Bij Samas is de conclusie al getrokken, weet Koenders: Ahrend heeft de fusie gesaboteerd. "Men verdenkt ons ervan dat wij HAL erbij hebben gehaald. Echt onzin. HAL wilde geen contacten, liet zich niet in de kaarten kijken. Mijn commissarissen dachten ook dat ik bezig was de fusie te torpederen. Maar ik ben zo eerlijk als de pest."

Toch zat er duidelijk boosheid bij Samas, merkte de Ahrend-topman lopende het fusietraject. "Ze hadden zoiets van: 'zij hebben ons een streek gelapt met HAL, dus doen wij dat ook.' Ik denk dat De Mos daarom in december niet heeft gebeld om mij in te lichten over de deal met Buhrmann (waarmee de fusie definitief werd opgeblazen, red.)."

Maar u lag die avond toch al te slapen, volgens De Mos?

"Nonsens. Mijn advocaat heeft geprobeerd mij te bellen op mijn mobiel. Die lag in de auto. De Mos heeft ook mijn privé-nummer. Hij heeft gewoon niet gebeld."

Het mag al met al geen verrassing heten dat de Samas-baas geen uitnodiging krijgt voor Koenders' afscheidsreceptie, op 20 april. "Het is echt een bijeenkomst waar we proberen het zakelijke een beetje buiten de deur te houden. Daar past niet iedereen bij."

Dat geldt overigens ook voor cadeaus. Koenders wil ze niet. "Ik weet niet waarom", zegt hij aanvankelijk met een lach, om er meteen aan toe te voegen: "Je krijgt toch altijd de verkeerde dingen. Misschien is het wel valse bescheidenheid."