AMSTERDAM - Meer dan een miljoen volwassen Nederlanders eet al een jaar minder vlees als reactie op de aanhoudende stroom negatieve berichten betreffende BSE, dioxinevergiftiging, varkenspest en de huidige mond- en klauwzeercrisis. Zes procent van de volwassenen (720.000 mensen) overweegt zelfs om helemaal af te zien van vleesproducten.

Dit blijkt uit een deze week gehouden representatieve steekproef van onderzoeksbureau MarketResponse in opdracht van De Telegraaf.

Hieruit komt tevens naar voren dat de voedselveiligheid in bijna tweederde van de Nederlandse huishoudens een belangrijk onderwerp van gesprek is. Opmerkelijk is ook dat vooral vrouwen vlees in het verdachtenbankje hebben gezet. Van de totale groep vleesverlaters is 70 procent vrouw.

Daarnaast meent 75 procent van de ondervraagden dat de landbouw moet overschakelen naar veiliger productiemethoden, ook als de vleesprijs hierdoor zou stijgen. Voor een veilig stukje vlees zegt tachtig procent bereid te zijn een kwart meer te betalen dan de huidige prijs.

Ruim tweederde van de Nederlanders is tevreden over de aanpak van de de mond- en klauwzeerproblemen door de overheid. Maar of de overheid maatregelen kan nemen die toekomstige voedselcrises voorkomen is de bevolking verdeeld. Vijftig procent verwacht dat vlees weer snel een goed imago zal krijgen als de mond- en klauwzeercrisis voorbij is, terwijl 49 procent juist denkt dat het dan slechts wachten is op het volgende voedselschandaal.

Het CBL, koepel voor de Nederlandse supermarkten, bevestigt de uitkomsten van het onderzoek: "We zien steeds meer consumenten uitwijken naar pasta's en vis. Vegetarische producten zijn booming. Je ziet dat mensen zich herbezinnen op hun menu, ze slaan vlees vaker een dagje over", aldus Sija de Jong.

Volgens het ministerie van Landbouw onderstreept de uitkomst van de enquête "het belang van doorzichtigheid van de voedselketen". Een woordvoerster: "Mensen hebben het ongemakkelijke gevoel dat ze niet weten wat ze eten. Producenten moeten dus meer laten zien wat ze doen om veilig voedsel te garanderen en zijn daar ook verantwoordelijk voor. Van de overheid mag de consument verwachten dat die toezicht houdt op de kwaliteit en betrouwbaarheid van zulke garantiesystemen. Daarom ook heeft minister Brinkhorst deze week de Tweede Kamer toegezegd meer toezicht te zullen houden op de slachterijen."

Woordvoerders van PvdA, VVD en CDA zeggen het gevoel van onrust onder Nederlanders te begrijpen. PvdA-er Harm-Evert Waalkens is blij met de nu losgebarsten discussie: "Het is goed dat er aan de keukentafel wordt gesproken over de veiligheid van het voedsel. Mensen schreeuwen om informatie." VVD-Kamerlid Gert Jan Oplaat, zelf kippenboer: "Zelfs op het platteland zie ik om mij heen dat mensen wel eens beginnen te twijfelen over het eten van vlees. Ik kan me ook voorstellen dat mensen ongerust zijn. Je ziet alleen maar beelden van grijpers en brandstapels met vee. Dat is heel moeilijk uit te leggen."

Boerenorganisatie LTO en de Productschappen Vee, Vlees en Eieren (PVE) tonen zich niet verrast door de uitkomst van de opiniepeiling. LTO-voorman Jack Luiten: "Dat de vleesconsumptie is ingezakt is op zich geen verrassing. Er is nu zo'n stroom van berichten over de kwaliteit van het voedsel dat dat wel effect móet hebben. Maar als de crises weer eenmaal voorbij zijn, zie je dat de consumptie al snel weer aantrekt."

PVE-voorman Rob Tazelaar: "Als 75 procent van de Nederlanders meent dat we naar veiliger productiemethoden toe moeten, dan zeg ik: het vlees is nog nooit zo veilig geweest als nu, alleen krijgen we dat door al die negatieve berichtgeving niet over het voetlicht. Het is geen veiligheidsprobleem waarover we hier praten, het is een communicatieprobleem." Daarnaast zegt Tazelaar niet te geloven dat de consument werkelijk veel meer wil betalen voor veiliger vlees. "Als daar echt een grote markt voor was, waren we er als producenten natuurlijk allang ingesprongen."

Platform Biologica, koepel voor de biologische landbouw, reageert bij monde van directeur Bert van Ruitenbeek verheugd op de uitkomsten van het onderzoek: "Hiermee is onomstotelijk bewezen dat de omslag naar gezonder geproduceerd voedsel bij een grote groep van mensen is gemaakt. Uit de enquête spreekt vooral een voorkeur voor meer biologische landbouw. Minder dieren bij elkaar, minder massaproductie en minder gesleep met vee over de hele wereld."