Vraag 13

Maximumscore 2
De pausen wilden dat alle Europese koningen hen zouden erkennen als opperheer.

Vraag 14

Maximumscore 4

• A. Dankzij de kruistochten kregen Venetië en Genua de mogelijkheid handelskantoren

in de kruisvaardersstaten te vestigen waardoor de handel met de Arabische (en Aziatische) wereld beter verliep / schepen te verhuren/leningen te verschaffen aan kruisvaarders waarmee ze veel winst maakten

• B. Venetië en Genua profiteerden ook, los van de kruistochten, van de intensievere

handel binnen Europa

Vraag 15

Maximnmscore 2 
(één noemen):

• de tekenaar een vertrouwd/herkenbaar beeld geeft door het afbeelden van Jeruzalem in een

vorm die overeenkomst vertoont met de bekende OT-kaarten

• de tekenaar een vertrouwd/herkenbaar beeld geeft door aan te sluiten bij een bekend

stedelijk patroon; een muur om de stad en een kenmerkend stratenbeeld

• de tekenaar een vertrouwd/herkenbaar beeld geeft door aan te sluiten bij het gebruik om

op middeleeuwse kaarten christelijke gebouwen af te beelden

Vraag 16

Maximumscore 2

• Uit de afbeelding van (een zegenende) Christus bovenaan blijkt dat Christus boven

alles staat

• Uit de afbeelding van de geestelijkheid en de adel boven de boeren blijkt een ordening

via standen

Vraag 17

Maximumscore 2
In het Mongoolse Rijk ligt de macht uiteindelijk bij de groot-khan. De mensen onder hem durven hun vingers niet te branden en sturen Willem van Rubroek liever door dan de kans te lopen een foute beslissing te nemen.

Vraag 18

Maximumscore 4

• A. Wat betreft de taalverschillen blijkt Willem van Rubroek, die de Mongoolse taal

niet beheerst, in een lastig parket gekomen te zijn als hij vermoedt dat de Armeense vertalers de brief van de Franse koning zo veranderd hebben dat die hun eigen politieke doelstellingen kan dienen

• B. Wat betreft de cultuurverschillen blijkt dat Willem van Rubroek en de Mongoolse

machthebbers langs elkaar heen spreken omdat elk van beide onder vrede iets anders verstaat

Vraag 19

Maximumscore 4

• A. bron 10 geeft Mongolen weer als een volk waar je, rekening houdend met hun

cultuur, in redelijkheid mee om kan gaan terwijl bron 11 Mongolen weergeeft als kannibalen

• B. dit verschil kan verklaard worden vanuit verschillende ervaringen met Mongolen. Het

meer redelijke beeld is gebaseerd op de ervaringen van Willem van Rubroek tijdens zijn reis in het Mongoolse Rijk. Het negatieve beeld is gebaseerd op berichten/verhalen over de terreur van de Mongolen tijdens hun opmars in Europa

Vraag 20

Maximumscore 5
A. (twee antwoordelementen geven):

• als krijgsgevangene
  
• via werkzaamheden bijvoorbeeld als mijnbouwdeskundige
  
• via een huwelijk
  

B. - moslims werden verplicht een geel herkenningsteken op de kleding te dragen
C. (één antwoord geven):

• de kerk probeerde een (politiek) bondgenootschap met de Mongolen te sluiten, terwijl de

islamitisch Arabische cultuur als vijand van het christendom werd gezien

• de kerk had hoop de Mongolen te kunnen bekeren, terwijl een bekering van islamieten

onmoglijk leek

Vraag 21

Maximumscore 2
(twee noemen):

• een kaart waarop de plaatsnamen in de volgorde van de route staan
  
• een portolaankaart waarop duidelijk de zeeroute naar havens is aangegeven
  
• een kompas, waarmee de juiste richting kan worden gevonden
  
• een astrolabium, waarmee aan de hand van de sterren de plaats op aarde kan worden

bepaald

Vraag 22

Maximumscore 4
Het kenmerkende van middeleeuwse reisverslagen is dat:

• ze zowel elementen bezitten waarin fantasiebeelden een belangrijke rol spelen, zoals de

beschrijving van de bron der jeugd

• als elementen die gebaseerd zijn op nauwkeurige observaties/studies, zoals de berekening

over de omtrek van de aarde

Vraag 23

Maximumscore 2
Via vertaalcentra in midden-Spanje kwamen vertalingen van Arabische teksten (over bijvoorbeeld wiskunde en astronomie) beschikbaar.

Vraag 24

Maximumscore 4
A.:
De chirurgijn had belangstelling omdat de Arabische geneeskunst veel verder ontwikkeld was dan de Europese geneeskunst, bijvoorbeeld

• op het gebied van het gebruik van bepaalde geneeskrachtige kruiden
  
• het doen van chirurgische ingrepen
  
• het ontleden van het menselijk lichaam na de dood (anatomie) om zo inzicht te krijgen in

het menselijk lichaam

• het gebruik van beschrijvingen van ziektebeelden waarmee (tot dan toe onbekende) ziekten

geïdentificeerd konden worden
B. - De chirurgijn aarzelde om de Arabische kennis over te nemen omdat de machtige rooms-katholieke kerk moeite had met nieuwe (medische) inzichten vanuit de islamitische wereld

Vraag 25

Maximumscore 4

• met betrekking tot de inhoud van de bron; hierin wordt door middel van het voorbeeld

van een ei de ingewikkelde materie van een ronde aarde uitgelegd op een manier die voor meer mensen is te begrijpen

• met betrekking tot de vorm van de bron; de rijmvorm maakt de tekst (die in de volkstaal

is geschreven) geschikt om in een groep te worden voorgelezen

Vraag 26

Maximumscore 2

• de tolhuizen voor reizigers als oriëntatiepunten fungeerden waardoor het reizen

gemakkelijker werd

• de tolhuizen de handel bemoeilijkten vanwege de hoge kosten die deze voor de handelaars

meebrachten

Vraag 27

Maximumscore 2
(één noemen):

• de Zwarte Dood/de pest
  
• de Honderdjarige Oorlog

Vorige