LYDENBURG - De Zuid-Afrikaner Willem Pretorius lijkt de eerste boer te worden die als gevolg van Zuid-Afrika's landhervormingsprogramma zijn grond kwijtraakt.
Minister van Landbouw mevrouw Thoko Msane-Didiza, heeft hem officieel medegedeeld dat de regering op 20 maart aanstaande eigenaar wordt van zijn bedrijf Boomplaats bij Lydenburg in de provincie Mpumalanga. Pretorius moet zijn land afstaan omdat de Dinkwanyane-gemeenschap voor de landhervormingscommissie bewijzen heeft kunnen overleggen dat zij de grond in 1906 heeft aangekocht. Tussen 1957 en 1961 zijn de Dinkwanyane echter onder de toen geldende apartheidswetten met geweld van hun land verwijderd.
Pretorius vindt het bedrag dat de regering hem als schadeloosstelling heeft aangeboden te laag. Volgens hem is zijn bedrijf getaxeerd op zo'n 700.000 gulden. De regering wil niet verder gaan dan een uitkoopsom van 280.000. Pretorius stapt nu naar de rechter om de aanstaande onteigening aan te vechten. In het tot nu toe traag verlopende landhervormingsprogramma van de Zuid-Afrikaanse overheid is het de eerste keer dat een eis tot landteruggave resulteert in een onteigeningsbevel. De landhervormingscommissie heeft de Zuid-Afrikaanse landkwestie tot nu toe met de fluwelen handschoen aangepakt. Er is veel gedaan om de blanke boeren vooral niet tegen de haren in te strijken.
Maar bij de boerengemeenschap is nu vrees ontstaan dat Zuid-Afrika Zimbabwaanse toestanden tegemoet kan gaan.
De president van de Transvaalse Landbouwunie heeft er in een verklaring op gewezen dat met de onteigening van Pretorius' landbouwgrond een precedent dreigt te worden geschapen waarvan de gevolgen niet zijn te overzien. "De boerengemeenschap is bang dat met de affaire-Pretorius de grondwettelijk vastgelegde eigendomsrechten op losse schroeven komen te staan." Vrijdag organiseert de Transvaalse Landbouwunie een protestvergadering in Lydenburg.