Jim Sheridan kandidaat voor
Gouden Beer met 'The Boxer' door Eric
Koch 
't Begon als een verhaal over boksen, maar 'The Boxer' groeide
onwillekeurig toch weer uit tot het soort film waarin regisseur Jim
Sheridan excelleert: een pakkend realistisch en helder portret van de
complexe wereld van Noord-Ierland en de IRA. Daniel
Day-Lewis en Emily Watson spelen de hoofdrollen in Sheridan's
imponerende drama, dat in Berlijn meedingt om de Gouden Beer en deze
week in ons land in première gaat.
Zeventien was
Danny Flynn (Day-Lewis) toen hij achter de tralies verdween wegens zijn
deelname aan een IRA-aanslag. Als hij veertien jaar later wordt
vrijgelaten, pakt hij zijn leven op waar het indertijd mis ging. De
voormalige jeugdkampioen boksen ruimt zijn dichtgespijkerde flat in
Belfast op en neemt de training weer op. Met de IRA wil Danny niets
meer te maken hebben, verzekert hij zijn voormalige kameraad Harry.
Diens irritatie groeit als Danny weer in contact komt met zijn grote
jeugdliefde Maggie (Emily Watson), de dochter van IRA-leider Joe. Omdat
Danny in de cel contact afhield, is Maggie getrouwd met een van Danny's
vrienden. Ook hij verdween na een IRA-actie achter de tralies en als
'oorlogsweduwe' is ze voor Danny verboden terrein. De bokser wil echter
zijn eigen keuzes maken. Hij speelt met vuur, maar zijn zelfbewuste
opstelling lijkt aanvankelijk succesvol. Met zijn slogan 'Laat het
vechten maar aan mij over' verenigt hij protestanten en katholieken
rond de ring bij zijn boks-come-back. De haatdragende Harry laat
onder de wedstrijd met een bomaanslag echter de breekbare sfeer van
vredelievendheid weer ontploffen. Terwijl de protestanten rond de ring
een kloppartij met de 'verraderlijke' katholieken beginnen, steekt
Maggie's zoontje, dat met leeftijdgenoten aanvankelijk in het weer
geopende bokstrainingscentrum nieuwe idealen leek te vormen, op de
tumultueuze avond Danny's boksschool in brand uit wrok om moeders
dreigende ontrouw aan zijn vader. De volgende dag sleuren Harry
en zijn trawanten Danny in een auto, op weg naar een plek om de
boksende prediker van vrede voorgoed het zwijgen op te leggen. Een
onverwachte zet van Maggie's vader, die na een leven lang vechten
inziet dat vredelievend samenleven met de protestanten de enige
toekomstoptie voor Noord-Ierland is, geeft een dramatisch slot aan
Sheridan's indringende en knap geconstrueerde film, die zonder zijn
emotionaliteit te verliezen kalm en verstandig verschillende kanten van
het voortslepende conflict onder de loep neemt. Na het
geestverwante 'In the name of the father' was Jim Sheridan eigenlijk
aan iets anders toe, maar hij erkent in Berlijn dat zijn talent en zijn
achtergrond hem min of meer de verantwoordelijkheid opdringen om
toeschouwers in Ierland, Engeland en de rest van de wereld inzicht in
de Noord-Ierse affaire te helpen bieden. "Ik voel me inmiddels
bijna meer diplomaat dan filmmaker", verzucht de rondreizende
cineast.  Het
is zijn lot in deze periode van zijn leven, beseft hij. 'The Boxer' zou
aanvankelijk een film worden over Barry McGuigan, voormalig
wereldkampioen vedergewicht. Ook al omdat Daniel Day-Lewis (op
de foto met Emily Watson), met wie Sheridan behalve 'In the name
of the father' het bekroonde 'My left foot' draaide, graag een boksfilm
wilde maken. "Ik ben een vriend en een bewonderaar van Daniel en
logischerwijs zoek je projecten waarin je samen kunt werken. Nadat hij
maandenlang op de racefiets had gezeten voor een mogelijke film over
wielerlegende Fausto Coppi, stortte hij zich met zijn gebruikelijke
intensiteit op het boksen. Barry McGuigan heeft 'm getraind en hij was
ervan overtuigd dat Danny de bokstop had kunnen bereiken als hij jonger
was geweest.
"Om wat meer drama in ons boksverhaal te
brengen brachten scenarist Terry George en ik er een
liefdesgeschiedenis met een protestants meisje in en voor ik het wist
zaten we weer midden in de oorlogszone van Belfast." Het grimmige
decor van de film laat geen misverstanden: met gewapende Britse
militairen, uitkijkposten en prikkeldraad lijkt Belfast een groot
concentratiekamp. "De situatie is vergelijkbaar met de
reservaten van de indianen in Noord-Amerika", zegt Sheridan.
"Alleen hebben de overheersers daar de kolonisatie afgemaakt. De
situatie is troosteloos. Vaders hebben geen werk en jongeren groeien op
zonder opleiding en uitzicht. Geweld is voor sommigen een uitlaatklep
en een verwrongen manier om zelfrespect te verwerven. Het geloof is
langzamerhand niet meer dan een loze rechtvaardiging van misdaden tegen
de mensheid. Van de jongeren gaat bijna niemand meer naar de kerk.
 De
figuur van Joe, de vader van Maggie, is een afspiegeling van Gerry
Adams, de IRA-leider die nu vrede probeert te bereiken. Hij beschouwde
geweld indertijd als de enig overgebleven manier om aandacht voor de
Ierse zaak af te dwingen en te protesteren tegen het onrecht dat
Engeland Ierland aandeed. Inmiddels heeft hij ingezien dat het middel
is uitgewerkt. De onderhandelingstafel is voor hem nu het strijdtoneel.
Maar hij wordt in de rug bedreigd door figuren als Harry, die alleen
naar het verleden kunnen kijken en zich geen ander leven kunnen
voorstellen dan dat van bloed en wraak.
Zaak is om niet te
buigen voor hun dreiging. Ons niet te laten afleiden door terreurdaden
van kortzichtige mensen die belang hebben bij de oorlog. Dat geldt net
zozeer voor het Midden-Oosten of vergelijkbare brandhaarden. We moeten
ons laten inspireren door figuren als Danny in 'The Boxer', die zegt
'genoeg is genoeg!' Hij stelt er zijn eigen leven mee in de
waagschaal. Maar wat is nobeler dan te strijden voor de
vrede?" | Cast:
| Daniel Day-Lewis, Emily Watson,
C;lara Fitzgerald, Brian Cox, Gerard McSorley, Ken Scott
Internetadres: www.theboxer.com |
Première 19 februari 1998 | 
