Kathryn Bigelow predikt
anti-geweld in 'Strange Days'

door Dick van den Heuvel

Voor Amerikaanse begrippen is Kathryn Bigelow het prototype van het alledaagse meisje van hiernaast. Ze lijkt een beetje op Karen Carpenter, hetzelfde lange haar, langdurig geborsteld. Haar verschijning past volstrekt niet bij haar speelfilm 'Strange Days' die inmiddels ook in de Nederlandse bioscopen te zien is. Onder dat keurig nette uiterlijk moet een zwartgallige en vernielzuchtige ziel schuilgaan.

"Tussen wat je ziet en wat het is, zit vaak een ravijn van verschil", zegt ze in het gesprek dat we in Venetië film hebben. Daarin vertelt ze het verhaal van de toekomst waarin virtual reality min of meer een drug is geworden. Op floppy kun je meebeleven hoe je als bandiet van een dak af wordt geschoten, of hoe je sex hebt met iemand die dat niet meer met jou wil. In die diskettes is een levendige handel gaande en de hoofdpersoon mag zich dan ook gerust een dealer noemen.

De film is internationaal geroemd vanwege zijn grofheid. Het geweld dat Bigelow laat zien, treft je in de buikstreek. Het wordt kwaadaardig getoond, met een bijna sadistisch genoegen. Ze knikt als we haar daarmee confronteren en slaat kuis de benen over elkaar. "Je kunt geweld op verschillende manieren laten zien in een film. Als een vorm van amusement, maar ook om het verwerpelijke ervan te tonen. Of met een gevoel van spijt dat de mensheid zich steeds maar weer tot z'n meest primitieve omgangsvorm laat vernederen."

Maar om het te kunnen verzinnen, moet je het toch ook kennen? De brute samenleving die ze in 'Strange Days' toont, is toch een onderdeel van haar fantasie? "De film is meer een reactie op dat wat ik zelf ook consumeer. Het gaat mij meer om de kwetsbaarheid in zo'n grove situatie, om de poëzie en de hoop die er dan toch doorheen breekt. Nee, ik geniet niet van de ellende, maar van de kleine straaltjes geluk die je er in kunt ontdekken."

Het is opmerkelijk dat zij voor de hoofdrol van de Amerikaanse dealer Lenny Nero de Ier Ralph Fiennes nam. Ze maakt ons niet wijs dat er voor zo'n personage geen landgenoot te vinden was. "Amerikaanse acteurs gaan voor de actie in zo'n film. Ze willen dan honderd procent macho zijn. Zo is de rol ook geschreven. Maar ik wilde dat er een laagje tederheid aan toegevoegd werd, zonder dat je daar een dialoogzin aan hoefde te wijden. Acteurs van Britse makelij weten dat in te brengen als extra bonus op hun aanwezigheid."

"Strange Days" lijkt op zijn best een politieke thriller. Een film die aanklaagt en beschuldigt. Is Bigelow uit op moraal? "O zeker!" lacht ze. "Ik ben een echte prediker. Maar zijn verhalen daar niet ooit uit geboren? Uit de behoefte om elkaar wijzer te maken? Als de toeschouwer een beter mens zou kunnen worden van een film die hem ook nog eens vermaakt, waarom zou ik het prediken dan ooit laten?"

Publicatie 30 mei 1996