Knappe rollen van Ralph Fiennes en John Turturro

Robert Redford maakte
boeiende 'Quiz Show'

door Henk ten Berge

De macht en de invloed van de televisie, het sjoemelen met geld en kijkcijfers, het manipuleren van het publiek, het goochelen met kandidaten in spelletjes... Robert Redford zag er een boeiend drama in en maakte 'Quiz Show'. Hij baseerde zijn relaas op historische gebeurtenissen die in Amerika schokkende gevolgen hadden voor de relatie tussen de televisie en het publiek en de geloofwaardigheid van de programma-makers aan het wankelen brachten.

Het gezonde wantrouwen jegens tal van tv-uitzendingen bestaat zeker sindsdien. De behoorlijk moeilijke quiz 'Twenty One' bereikte niettemin een gigantische populariteit. Er mochten nog geen antwoorden worden opgezocht en alles moest spontaan uit het hoofd. Een onbetwiste winnaar was wekenlang een zekere Herbie Stempel, een lelijk uitziende, lichtelijk neurotisch overkomende man uit een sjofele buurt die door zijn gebrek aan 'uitstraling' echter de kijkcijfers niet opstuwde.

Hij werd op een zeker moment weggespeeld door een charmante intellectueel die tot stomme verbazing van de natie zich eindeloos handhaafde in de uitzending door alle antwoorden vlekkeloos te geven. Hij werd een nationale held totdat de verstoten kandidaat uit rancune en jaloezie onthullingen begon te doen: de antwoorden werden hem voor de uitzending toegespeeld door de programma-leiding. De eerste kolossale tv-rel was geboren.

Robert Redford is met 'Quiz Show' wel een waagstuk aangegaan. Enerzijds kun je je afvragen waarom het zo lang heeft geduurd voor de affaire op het doek kwam; anderzijds is het een verhaal dat geen speciale effecten kent en bepaald niet spectaculair uitpakt. Het moet verteld worden in dialogen en typische speelscènes. En daar ligt natuurlijk de grote kracht van Robert Redford, de gelouterde acteur die als regisseur opnieuw perfect in staat is andere acteurs te leiden.

Het luistert heel nauwkeurig. Het gaat niet alleen om een affaire en een controverse tussen twee kandidaten. Het wonderlijke is dat de gedupeerde deelnemer, het slachtoffer met wie we medelijden moeten hebben, juist uiterst onsympathiek overkomt. Bij zijn tegenstrever is het precies andersom. En daar bereikt Redford schitterende resultaten met twee formidabele acteurs. Ralph Fiennes brengt hij (na diens ijzingwekkende kampcommandant in 'Schindler's List') tot een hartveroverend valse vertoning als de quizwinnaar Charles van Doren en John Turturro wordt een indrukwekkende schlemiel. 'Quiz Show' is zodoende voor wie er even de tijd voor neemt, een boeiende voorstelling.

Première 23 februari 1995