'Nerolio' is ode aan het verlangen
en de dood van Pasolini

Het leven en de dood van Pier Paolo Pasolini is een stukje onverwerkt verleden voor Italiaanse filmmakers. De laatste jaren is er al een paar keer geprobeerd om de raadsels en mysteries rond de homoseksuele dichter-regisseur te ontwarren. Pasolini refereerde in zijn films een aantal malen aan geweld en pijn, alsof hij voorvoelde dat zijn verlangen om met jongens te zijn uiteindelijk zou leiden tot de dood. Pasolini werd in 1975 door een schandknaap gruwelijk toegetakeld en uiteindelijk vermoord.

Een paar jaar geleden verscheen er in de bioscopen al het werkje 'Un delitto italiano' dat op zoek ging naar de motieven van zowel slachtoffer als dader om elkaar te treffen met deze dramatische ontknoping als niet te vermijden einde. Nu is er 'Nerolio' van Aurelio Grimaldi een film die zich alleen nog maar focust op de kunstenaar en het lot dat hij blijkbaar voorvoelt. In sombere tonen verteld, zien we hoe hij (overduidelijk Pasolini al wordt hij niet met zoveel woorden benoemd) naar jongens kijkt, naar ze verlangt, hoe hij ze in zijn auto haalt en ze streelt.

Uiteindelijk laat hij een van hen toe in zijn leven. Die knaap schrijft ook en onze dichter wil diens werk wel lezen in ruil voor seks. Een deal die hoe kan het anders tot ontevredenheid leidt bij allebei, met als gevolg dat er ruzie komt, dat de jongen de dichter met een stok bewusteloos slaat en over hem heen rijdt met de auto.

'Nerolio' is gedraaid in zwart-wit. Alsof de maker van de eerste seconde af wil onderstrepen dat het hier gaat om een treurige geschiedenis. Zelfs als er gelachen wordt in de film, zelfs als er een moment is van prettige energie dan nog maakt de fotografie dat we alles beschouwen in trieste tonen. Veel lucht wordt ons daarin niet gegund, en wie er gevoelig voor is, merkt al snel dat de film beklemmend is.

Regisseur Grimaldi houdt die wurggreep van de eerste tot de laatste seconde vol, alsof hij ons meegezogen wil laten worden in dat verlangen van Pasolini naar goedkope erotiek. Een verlangen waar hij zelf ook niet aan ontkomen kon, zelfs al wist hij dat het zijn ondergang zou betekenen. Grimaldi is er op die manier in geslaagd dicht bij een waarschijnlijke waarheid te komen.

Dick van den Heuvel

Première 14 augustus 1997