De zelfoverschatting van Alex van Warmerdam 'De Jurk' is een deprimerende belevenis door Henk ten Berge Alex van Warmerdam maakte ooit verrassend furore met de geestige film 'Abel'. Later maakte hij 'De Noorderlingen' waarmee hij wat minder lachers op de hand kreeg maar toch leuk scoorde. Deze week gaat van hem 'De Jurk' in première. De verwachtingen mochten redelijk hoog gespannen zijn gezien z'n aantrekkelijke oeuvre. Maar de voorstelling werd een bittere teleurstelling. Erger nog: het werd een deprimerende ervaring. In de eerste tien minuten viel er nog wel wat te grinniken. Er werd in bizarre scènes aanstekelijk gediscommuniceerd en melig langs elkaar heen gewerkt in de sfeer en op de toon die destijds 'Abel' zo onweerstaanbaar maakte. Maar dat was snel over. Zeker vanaf het moment dat Alex van Warmerdam zelf met een chagrijnig gezicht in beeld komt als de spil van het verhaal, is de film, althans de pret, voorbij. Er volgt dan een reeks scènes die stuk voor stuk de mist in gaan. Het zijn nauwelijks anekdotes. Van Warmerdam loopt erin rond als een seksuele frustraat die dringend aan behandeling toe is. Hij is de enige die nog wat continuïteit heeft maar wel op een bedenkelijke manier. Alle anderen doen er nauwelijks toe en verdwijnen geruis- en spoorloos. Niet een personage wordt een persoon, laat staan een karakter. Geen acteur komt tot z'n recht. Zelfs een relativerende en ironische actrice als Olga Zuiderhoek, die onder de meest extravagante omstandigheden nog een glimlach kan oproepen, wordt als een vod gebruikt. Een jurk is het thema van de film. Van Warmerdam wordt tochtig van de vrouw die het kledingstuk draagt, achtervolgt haar en dwingt haar tot ongewenste intimiteiten. Een engerd dus. Die jurk komt af en toe op een onlogische manier in het bezit van een ander en dat houdt Van W. aan het werk. Wat er met die jurk is, blijft een raadsel. Er zal een steekje aan los zijn, net als aan de man. Het is hoogstens een idee voor een film van tien minuten. De lach blijft uit. Alles wordt intens droefgeestig en liefdeloos en getuigt van een hekel aan het leven, alsof het de bedoeling was de mensen met de pest in de bioscoop uit te laten komen. Het is niet eens meer cynisch of morbide. Van Warmerdam heeft het zelf blijkbaar erg leuk gevonden. En niemand in zijn omgeving had kennelijk de moed om er voorzichtig een kanttekening bij te maken. Hij was ook wel heel erg de baas als de schrijver, de regisseur, de producent en de hoofdrolspeler. Een geval van schromelijke zelfoverschatting. Foto: Henri Garcin en Olga Zuiderhoek Premi&egrae;re 21 maart 1996