Held en regisseur van 'The Horse Whisperer'

Robert Redford in oorlog met Hollywood

door HENK TEN BERGE

"Amerika heeft geen helden meer. En dat gaat een groot probleem worden",verzucht Robert Redford. "Hollywood ving dat probleem jarenlang op met figuren als John Wayne en Arnold Schwarzenegger, maar zelfs pure krachtpatsers worden door een modern publiek niet meer aanbeden. Van "De Paardenfluisteraar" was ik gecharmeerd omdat die man een held moderne stijl is, geen uitgesproken macho-figuur, wel mannelijk, maar zacht en bescheiden."

Robert Redford heeft een huzarenstukje uitgehaald met de verfilming van de bestseller 'The Horse Whisperer'. Voor het eerst speelde hij de hoofdrol in een door hem ook geregisseerde film. Met al zijn routine en talent heeft hij dat niet eerder aangedurfd.

Als paardenfluisteraar levert Robert Redford een doorslaggevende bijdrage aan het herstel van de jonge Grace (Scarlett Johansson) en haar paard.

"Ik heb me laten overhalen", vertelt hij in zijn hotelkamer in München waar de Europese premiere plaatsvond. "Als acteur moet ik uit mezelf kunnen treden, moet ik me met het volste vertrouwen kunnen uitleveren aan iemand, aan een regisseur. Ik heb die twee functies altijd strikt gescheiden gehouden. "The Horse Whisperer" is in dat opzicht een keerpunt geworden. Ik zou de regie doen en zocht naar een hoofdrolspeler. Maar ik werd steeds verliefder op die rol en wilde hem dolgraag spelen, juist door dat karakter met modern heldendom. Het was een loodzwaar karwei maar ik heb er nu geen spijt van".

"Ik werd extra geinspireerd omdat ik ooit zo'n paardenfluisteraar heb gekend. Een wonderlijke man, net als die uit het boek van Nicholas Evans. "Horse whispering" is geen vak of vorm van geneeskunde; het is een geestesgesteldheid waardoor een contact ontstaat tussen mens en dier. Hij is geen man die zich met het probleem van een paard bezighoudt. Nee, hij begrijpt de problemen die het paard met de mensen heeft. Alleen daarmee echter maak je geen boeiend filmverhaal. Het drama van het verongelukte meisje, de bezetenheid van haar moeder en de relatie die ontstaat tussen de paardenfluisteraar en die vrouw geven de film een stijl die al vergeleken is met "The Bridges of Madison County". Ik heb er bovendien een monument van kunnen maken, een eerbetoon, zowel aan de eenzame held uit de wereld van de western als aan het onvergelijke landschap waarin hij leeft en werkt. Het wordt bijna niet meer gebruikt in films. Alleen rijke Newyorkers coquetteren ermee. Voor de luxe hebben ze een boerderijtje in Montana waarmee ze staan op te scheppen in de bar op Manhattan."

Je films zijn in Europa, in verhouding, altijd nog succesvoller geweest dan in Amerika.

"Eigenlijk is dat logisch. Als opstandige jongeling ben ik naar Europa gereisd. Ik voelde me artiest, schilderde en tekende. In Parijs bleef ik in leven door portretjes te verkopen en in Florence heb ik gouaches verkocht. In die jaren heb ik het leven ontdekt . Europa heeft mijn ogen geopend en me volwassen gemaakt. Ik wilde er blijven maar dom geldgebrek dwong mij terug te gaan naar Amerika. Een artiestenleven was daar kansloos terwijl ik naar de Academy wilde . Ik werd niet toegelaten en ben toen in arren moede maar naar de Toneelschool gegaan. Acteren leek me wel wat."

" Ik verdiende in ieder geval de kost, maar vraag me niet waarmee. Ik moest in reclamefilmpjes marmelade aanprijzen en shampoo. Ik stond op het punt mijn acteurs-loopbaan alweer te beeindigen toen ik opeens een kans kreeg op Broadway, eerst met piepkleine rolletjes en daarna in het stuk "Barefoot in the park". Ik begreep dat stuk niet eens maar het was een groot succes, zo'n groot succes dat het een jaar later verfilmd werd en ik naast Jane Fonda weer de hoofdrol kreeg. Zo begon mijn Hollywood-carriere".

Wat zijn je favoriete films geweest?

"Jeremiah Johnson is mijn lievelingsfilm gebleven, vooral door het gevecht dat we moesten voeren voor die film. Sydney Pollack, mijn favoriete regisseur, en ik hadden de rechten en we produceerden hem zelf. Toen wilde de Hollywood-studio hem niet uitbrengen. Ze trapten me op het hart, temeer daar "Jeremiah Johnson" net als nu "The Horse Whisperer" ook gaat over landschap en natuur. Toen is mijn stille oorlog met Hollywood begonnen. Ik heb altijd gewerkt als een onafhankelijke producer met alle risico's en zwakheden vandien, maar ik bleef eigen baas. De financiers van de studio's willen alleen maar Armageddons maken. Ze verwaarlozen een groot publiek, vooral volwassenen en ouderen. Ik krijg na iedere film daarover een lawine aan brieven. Voor goede smaak of artistieke ambities is geen plaats meer."

Kristin Scott Thomas steunt haar kind (Scarlett Johansson) door dik en dun en ontdekt de paardenkenner Robert Redford, die haar om meer redenen aanspreekt.

"Ik ben heus niet alleen maar een idealistische boodschapper. Een goeie amusementsfilm maak ik graag. Ik bewaar dierbare herinneringen aan mijn samenwerking met Paul Newman voor "The Sting" en "Butch Cassidy and the Sundance Kid". Het boeiendste vind ik altijd het werken met mensen die een sterke persoonlijkheid op het doek kunnen zetten. Paul Newman heeft dat natuurlijk en Dustin Hoffman en Robert de Niro."

En de actrices?

"Ik heb wel eens gehoord dat veel actrices er een hekel aan hebben met mij te werken omdat ik de aandacht maar mij toe zou trekken. Dat zegt, denk ik, meer over die actrices dan over mij. Geschikt voor grote film rollen zijn alleen acteurs en actrices die èn goed kunnen acteren én een sterke screen-personality hebben. Dat heb je niet meteen bij je debuut. Jane Fonda bijvoorbeeld was een leuke actrice maar miste aanvankelijk elke uitstraling. Pas toen zij een rijpere vrouw was, werd zij ook als filmster interessanter. Barbra Streisand begon precies omgekeerd. Zij was een zeer nadrukkelijk karakter, onontkoombaar als persoonlijkheid en heeft zich later pas ontwikkeld als goed actrice. Meryl Streep beweegt zich tussen hen in. Zij is, om het eens oneerbiedig te zeggen, een actrice die haar rol en haar publiek opvreet. Een kameleon. Ze is een brillante vertolkster zonder uitgesproken persoonlijkheid maar ontleent aan de karakters en de rollen die zij speelt , steeds een andere persoonlijkheid ."