Na Vanessa Redgrave regisseert zij Richard Gere

Marleen Gorris: wereldcarrière dankzij Oscar

door HENK TEN BERGE

De Oscar die Marleen Gorris vorig jaar in Hollywood won met haar film "Antonia", heeft haar regisseursleven aanzienlijk veraangenaamd. Ze heeft een aantal buitenlandse aanbiedingen gekregen, waarvoor zij niet zelf het scenario hoefde te schrijven en zelf ook eens niet voor de financiering moest zorgen... een luxe voor een Nederlandse filmmaker. "Mrs. Dalloway"dat tijdens het Nederlands Film Festival de bioscopen bereikte, was haar eerste volledige buitenlandse film-avontuur. Doordat de film volledig Engelstalig is, kan hij niet meedingen naar een Gouden Kalf.

Marleen Gorris: "Bij 'Mrs. Dalloway' wordt je gedwongen mee te spelen en mee te denken."

Een paar grote namen stonden haar voor "Mrs Dalloway" ter beschikking. Virginia Woolf was de schrijfster van het boek waarop de film werd gebaseerd, en Vanessa Redgrave vertolkte de titelrol. Het verhaal was niet eenvoudig te verfilmen omdat het vooral steunt op sfeer en kleine signalen.

Marleen Gorris:" Daarom vond ik het aantrekkelijk. "Mrs. Dalloway" is ook niet alleen maar het verhaal van een vrouw. Ik denk dat iedereen zich erin kan herkennen. Het gaat om iemand die in het leven ooit keuzes maakte en zich na verloop van een aantal jaren afvraagt of die keuzes juist waren. De vrouw beweegt zich in de betere klassen maar zij voelt dat er veranderingen op til zijn in het klassensysteem. Het speelt zich af in 1923, kort na de eerste wereldoorlog die op die veranderingen een belangrijke invloed heeft gehad. De zelfmoord van een gewonde oorlogsveteraan, een kleine burger, komt op het moment dat Mrs. Dalloway verzonken raakt in haar overpeinzingen."

"Ik vind haar buitengewoon mooi in de scène op het balkon nadat zij zich had losgemaakt van haar party. Ik zou geen betere actrice kunnen bedenken voor deze rol. Zij heeft zelf het initiatief voor de film genomen. Aan haar vriendin en collega Eileen Atkins had zij gevraagd het werk van Virginia Woolf voor film te bewerken. Ik vond het vleiend dat ik benaderd werd voor de regie. We hebben er, geloof ik, een mooie vorm voor gevonden. Je volgt als publiek de vrouw via een voice-over die de verbinding vormt tussen haar gedachtenleven en de dialogen."

Betekende Virginia Woolf voordien iets voor je?

"Tot m'n schande moet ik bekennen dat ik eigenlijk niks met haar had. Ondanks mijn Engelse studie. Ik dacht altijd dat zij ontoegankelijk was, maar heb nu gemerkt dat het mee valt. Haar manier van vertellen is interssant, ook voor film. Meestal krijg je een verhaal te zien en dat is op een zeker moment uit, voorbij. Je hoeft als kijker niks te doen. Bij Virginia Woolf, althans bij "Mrs. Dalloway" is dat anders en word je gedwongen mee te spelen en mee te denken. Ik heb gelukkig de ruimte gehad voor invloed op de uiteindelijke vorm van deze film. Ik vond bepaalde punten niet sterk en wilde dat verbeteren. En dan nog weet je pas of het gelukt is wanneer de eerste kijkers hun reactie geven. De mensen zeggen zo gemakkelijk: het boek was beter. En zeker lezers van Virginia Woolf zijn in dat opzicht critisch. De film werd het eerst uitgebracht in Amerika en daar hebben ze een aardige proef uitgehaald. Alle afdelingen van de Virginia Woolf Society kregen een voor-premiere en toen bleek dat de film geslaagd was."

Vanessa Redgrave met haar dromerige blik is ideaal voor de rol.

"Nu regisseer ik dus alleen. Ik vind de aangeboden scripts zeer de moeite waard. Aanvankelijk voelde ik me inderdaad vooral auteur, maar ik ben inmiddels meer bedreven geraakt in het feitelijke filmen. Met die vier Nederlandse films heb ik gezegd wat ik wilde zeggen. De volgorde van die vier Nederlandse films was bewust. "De Stilte" is mij persoonlijk het liefste, wellicht ook omdat het de eerste was. En "Antonia" is van die films de liefste en had ook de meeste humor.Ik zal vast nog wel 'ns een film in Nederland maken, maar dat kost veel tijd. Ik zal dan zelf eerst het script moeten schrijven. Voorlopig vind ik de manier waarop ik nu in het buitenland kan werken heerlijk".

De Oscar heeft dat mogelijk gemaakt?

"Ja. Er liggen nog een paar aantrekkelijke plannen. Ik ben al lang bezig met een verfilming van "The Defense" van Nabokov. En hopelijk kan ik over niet al te lange tijd beginnen aan een film met Richard Gere, een love story. Hij heeft daar zelf in eerste instantie de aanzet toe gegeven. Ik ben door een Amerikaanse producent benaderd en heb er al enkele gesprekken over gehad. Ook met Richard Gere. Maar er moet nog een groot probleem opgelost worden: we zoeken een vrouwelijke hoofdpersoon."

Wellicht weer een mooie premiere voor het volgende Nederlandse Film Festival. Een Gouden Kalf zal er dan vanwege het buitenlandse karakter weer niet in zitten. Maar ze heeft er al drie....dankzij die vroegere Nederlandse titels.