donderdag 4 januari 2001

Paula van der Oest regisseert
bitterzoete komedie 'Zus & Zo'

Met familie blijft het tobben

door Marco Weijers

AMSTERDAM - Buiten striemt een ijzige decemberregen de ramen. Binnen, in Galerie X-Arts, drentelt een artistiek uitgedost gezelschap tussen de verschillende tentoonstellingobjecten door. Er zijn videoprojecties, tv-schermen en accubakken vol gebruiksvoorwerpen. Met opgetrokken wenkbrauwen wordt een installatie bekeken van tot de rand toe gevulde reageerbuisjes. Volgens hun etiket bevatten ze lichaamssappen: bloed, kots, sperma. Proost! De aanwezigen klinken op de opening van de expositie, terwijl op de achtergrond twee gasten zich zo onopvallend mogelijk uit de voeten maken.

De opnamen van de familiekomedie 'Zus & Zo' naar verwachting vanaf september te zien in de bioscoop zijn in volle gang. "Nog eens", roept regisseuse Paula van der Oest en draait nadenkend een extra krulletje in haar toch al weelderige haardos. Na overleg met cameraman Bert Pot neemt ze resoluut een beslissing over hoe de scène in beeld moet worden gebracht: "Zo doen we het."

In 'Zus & Zo' worden drie zussen van dik in de dertig onverwacht geconfronteerd met de trouwplannen van hun jongere broer Nino. Een onverwachte stap en uit oogpunt van de drie vrouwen zeer ongewenst. Als Nino voor zijn 33ste in het huwelijk treedt, erft hij het Portugese familiehotel. Dat is niet het enige wat de zussen dwars zit. Nino's aanstaande is net wat jonger, mooier en succesvoller dan zij. Dat wringt. Hoewel het onderling lang niet altijd botert en er nog wel wat rekeningen te vereffenen zijn, vinden de drie elkaar in een gezamenlijk doel. Samen proberen zij het voorgenomen huwelijk van Nino te saboteren. Waarbij geen enkel middel wordt geschuwd.

De opnamen van de ruim 4,6 miljoen gulden kostende productie vinden gedeeltelijk plaats in Nederland, zoals hier in een tot trendy galerie omgetoverde ruimte op het hoofdstedelijke Borneo-eiland. Ook wordt er gefilmd in Portugal. "Hotel Paraïso bestaat daar echt," vertelt Paula van der Oest even later tijdens een hap-slik-weg lunch."Ik ben er ooit verliefd geworden."

Paula van der Oest

"Ik schreef het scenario van 'Zus & Zo' met dat hotel voor ogen", vervolgt ze. "Jacqueline de Goey, een van de producenten, kende het toevallig ook en had er een soortgelijke ervaring. Volgens ons was het geknipt voor de film. Kun je je voorstellen hoe beledigd wij waren toen onze locatiescout die gevoelens niet bleek te delen? Hij zag slechts een roze gebouw, vierkant en lelijk, en stelde een ander hotel voor. Hij heeft zijn zin gekregen. Achteraf realiseer ik me dat vooral de vriendelijkheid van de eigenaars, de geur van boenwas en het gebulder van de zee mijn herinnering aan Hotel Paraïso kleurden. Die sfeer had ik toch moeilijk in beelden kunnen vangen."

'Zus & Zo' zal heel anders van toon zijn dan haar twee eerdere bioscoopfilms, verwacht Van der Oest, die de afgelopen jaren ook veelvuldig voor televisie werkte. "'De Nieuwe Moeder' was een roadmovie, 'De Trip van Teetje' een documentair gefilmd drama. 'Zus & zo' wordt een romantische komedie, bitterzoet en toegankelijk voor een breed publiek." Het onderwerp lag al op haar te wachten. "Ik ben altijd gefascineerd geweest door verhalen waarin de relatie tussen zussen wordt uitgediept. Vooral in toneelstukken gebeurt dat vaak. Het beroemdste voorbeeld is misschien wel 'De drie zusters' van Tjechov. Ik speelde al langer met het idee om zelf iets met dat gegeven te doen. Maar op de een of andere manier kwam het daar steeds niet van."

Een van de redenen was een ander filmscript. "Ik werkte aan een scenario over psychiatrische patiënten die een huis in een villawijk betrekken, een soort 'Flodder' voor intellectuelen. Ik had de acteurs van De Trust beloofd om die film samen met hen te maken. Helaas kwam die productie niet van grond. Toen dat duidelijk werd, ben ik als een bezetene iets nieuws gaan schrijven, omdat ik me hoe dan ook aan mijn belofte wilde houden. Eigenlijk is 'Zus & Zo' er dus gekomen uit schuldgevoel."

Inderdaad mag een groot deel van De Trust nu alsnog aantreden voor haar nieuwe film. Anneke Blok en Sylvia Poorta spelen de zussen Wanda en Michelle, Monic Hendrickx (niet van De Trust) completeert het zusterlijk trio. Jacob Derwig (eerder verbonden aan De Trust, inmiddels werkzaam bij 'Het Barre Land') neemt de rol van broer Nino voor zijn rekening, Halina Reijn speelt zijn bevallige aanstaande. Ook Jaap Spijkers is van de partij en zelfs Theu Boermans, artistiek leider van De Trust (en sinds 1 januari van de uit een fusie voortgekomen Theatercompagnie), is in de film sinds lange tijd weer als acteur te zien.

Saillant detail: Boermans, tevens echtgenoot van Paula van der Oest, kreeg in 'Zus & Zo' de rol van onverbeterlijke vrouwenversierder, een man die verhouding heeft met de ene zus, terwijl hij getrouwd is met de andere, Naar het leven getekend, zulk losbol-gedrag? Theu Boermans trekt een gezicht als hij ernaar wordt gevraagd. "Dat geloof ik niet. Misschien refereert Paula aan mijn leven voordat ik haar ontmoette. Of vertegenwoordig ik gewoon haar idee van een aantrekkelijke veertiger met een verlopen kop. Maar nu ik erover nadenk: altijd als zij iets schrijft dat ik moet spelen, beland ik in bed. Is het niet met een hele rits vrouwen, dan wel als ernstig zieke patiënt." Hij grijnst. "Daar moet iets achter zitten, zou je zeggen."