Een neutraal land als enige mogelijkheid
Groot-Brittannië en de Verenigde Staten hebben zich vanaf de bomaanslag in Lockerbie ingespannen om de twee verdachten, Libische geheim agenten, zelf te kunnen berechten. Daarbij hebben ze de VN-Veiligheidsraad zover gekregen een luchtembargo tegen Libië in te zetten, met als doel de uitlevering van de Libische verdachten af te dwingen.
De
pogingen waren tevergeefs. De Libische leider Moammar Gadaffi (foto)
weigerde resoluut de verdachten uit te leveren en nam het embargo op de
koop toe. Totdat de Arabische Liga en de Organisatie van Afrikaanse Eenheid
voorstelden het proces in een derde, neutraal, land te laten plaatshebben.
Daar kon Gadaffi zich wèl in vinden.
De Zuid-Afrikaanse president Mandela verbrak onmiddellijk het isolement waar Libië door de VN-resolutie in zat. Hij nodigde zijn Libische collega uit om hem te bedanken voor zijn steun in de anti-apartheidsstrijd. Ook opperde Mandela het proces in Zuid-Afrika te houden.
Groot-Brittannië en de Verenigde Staten fluisterden inmiddels over Nederland. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Albright polste de meningen bij de nabestaanden van de slachtoffers en ook haar Nederlandse collega Van Aartsen werd om een reactie gevraagd. Hun voorkeur gaat uit naar Nederland omdat in Den Haag het Internationale Gerechtshof van de VN en het Joegoslavië Tribunaal huisvesten. Gadaffi liet weten open te staan voor deze suggestie en bereid te zijn de verdachten uit te leveren aan de Verenigde Naties.
Het Lockerbie-proces kwam nog even in gevaar toen Gadaffi heftig protesteerde tegen de nieuwe voorwaarden die de VN in haar resolutie opnam: Libië moet volledige medewerking verlenen aan het proces, anders kan het rekenen op zwaardere maatregelen van de internationale gemeenschap. Mandela kreeg het na veel overleg voor elkaar Gadaffi over te halen om de verdachten uit te leveren.
Als locatie wordt gekozen voor de vliegbasis Soesterberg, vlakbij de Utrechtse plaats Zeist. De basis wordt tijdelijk Schots grondgebied. Gadaffi reageerde opnieuw verontwaardigd en vindt dat de basis niet de goede atmosfeer heeft voor een eerlijk proces. Van Aartsen is trots dat hij een stukje van ons land beschikbaar kan stellen voor het proces, dat een bijdrage zal leveren aan de internationale rechtsorde.
