Amsterdam reageert

Burgemeester Patijn van Amsterdam is het niet eens met de conclusie van de enquêtecommissie over zijn voorganger Van Thijn en brandweercommandant H. Ernst. Zij zouden zich onvoldoende hebben afgevraagd of zich bij de rampbestrijding voor de betrokkenen andere gevaren konden voordoen dan gevaarlijke stoffen.

"Die conclusie klopt niet helemaal", aldus Patijn in reactie op het rapport. Nadat bekend was geworden dat er geen gevaarlijke stoffen aan boord waren, waren die andere gevaren niet de eerste gedachte geweest, aldus Patijn. Het was "de primaire verantwoordelijkheid" om mensen te redden en het aantal vermisten vast te stellen, aldus Patijn. Volgens hem blijkt uit het rapport dat veel vragen nu eindelijk beantwoord zijn en dat er geen aanwijzingen zijn dat er gevaarlijke stoffen in het toestel zaten.

Volgens de brandweercommandant werd de brand niet anders behandeld dan andere grote branden en waren er geen grote risico's voor de brandweerlieden: "Als er bovenwinds gewerkt kan worden, is er weinig risico's voor de hulpverleners". Het was daarom volgens hem niet nodig dat zijn manschappen zware ademapparatuur droegen. De OR van de brandweer neemt het Ernst kwalijk dat hij nooit heeft willen toegeven dat de betrokken brandweerlieden onnodige risico's hebben gelopen.

Volgens Ernst was de echte brand na anderhalf uur al geblust en bleef het vooral in de flats nog wat nabranden. Ernst erkende dat de beginfase van de reddingsoperatie "chaotisch" was, maar volgens hem is dat een "internationaal erkend fenomeen" bij rampen, dat nooit, ook niet na veel oefenen, "tot nul" gereduceerd kan worden.

Het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam zegt zich in grote lijnen te kunnen vinden in het rapport. Maar het AMC maakt zich zorgen over de indruk die de commissie wekt dat er een relatie bestaat tussen de vliegramp en de auto-immuunziekte. "Wij hebben dit nog steeds niet kunnen vaststellen, ondanks uitvoerig onderzoek", aldus een woordvoerder. Het AMC wil bij zes patiënten met de auto-immuunziekte Systemische Lupus Erythernatodes (SLE) aanvullend bloedonderzoek doen. Duidelijk moet worden of deze patiënten een gelijke immuunreactie hebben. Als dat zo is, wordt het waarschijnlijker dat hun ziekte verband houdt met de ramp, maar ook dan is dat nog niet met zekerheid vast te stellen. Het AMC is het niet eens met de commissie dat er ongericht lichamelijk onderzoek moet worden gedaan.

Voorzitter H.Belliot van het stadsdeel Zuidoost is blij dat de onderzoekscommissie op veel punten helderheid heeft verschaft voor de slachtoffers die jarenlang in onzekerheid leefden. "De conclusie dat er een directe relatie bestaat tussen bepaalde gezondheidsklachten en de ramp is een erkenning van hun steeds terugkerende uitingen van bezorgdheid", aldus Belliot.

In het buurtcentrum De Bonte Kraai in de Bijlmermeer, waar buurtbewoners de presentatie van het rapport volgden, werd opgetogen gereageerd op de aanbeveling van de commissie om zo snel mogelijk met lichamelijk onderzoek te beginnen. Maar veel bewoners in de Bijlmer reageerden negatief op de uitzending. "We zijn nog steeds collectief gek. De mannetjes met de witte jassen bestaan nog steeds niet", aldus een buurtbewoonster. En "Excuses van de overheid voor de bewoners komen er toch nooit."

De drie grootste Amsterdamse raadsfracties trekken zich de kritiek van de commissie aan dat traag en niet doortastend is gereageerd op onrust en klachten in de samenleving. VVD-raadslid F. Houterman zei zich daarvoor verantwoordelijk te voelen. Ook PvdA-raadslid B. Irik betreurde achteraf dat ze niet actiever is geweest. "Ik voel me er verantwoordelijk voor dat mensen zo lang in onzekerheid hebben gezeten."

GroenLinks-fractievoorzitster H. Hofmeijer, die pas vorig jaar in de gemeenteraad kwam, ontkende dat de raad had zitten slapen. "We hebben wel de antwoorden die we kregen op vragen voor lief genomen." Zij legde de nadruk op de toekomst. "We moeten nog vasthoudender en minder bang zijn om neergezet te worden als iemand waarvan gezegd wordt: daar heb je hem of haar weer met dat stokpaardje."