Oppositie achter rapport, regeringspartijen sputteren

De oppositiepartijen hebben zich positief uitgelaten over het rapport van de enquêtecommissie. De fracties van de regerende partijen hebben wat moeite met het bepalen van een standpunt en zetten hun vraagtekens bij het feit dat de deelconclusies harder zijn dan de eindconclusies.

"Ik weet niet waarom dat gebeurd is. Het lijkt me niet onbelangrijk", aldus VVD-kamerlid Te Veldhuis. D66'er Van Walsem heeft net als Kok moeite met het verband tussen een aantal bevindingen van de commissie en de conclusies die zij daaruit trekt. In de wandelgangen spreken sommige VVD'ers en D66'ers van een kwalitatief "zwak" rapport.

De PvdA-fractie zegt in een officiële reactie nog niet toe te zijn aan een politiek oordeel. De partij van premier Kok wil eerst het debat met de commissie en vervolgens met het kabinet afwachten.

PvdA-kamerlid Van Gijzel, die zich vanaf het eerste uur heeft ingezet voor meer helderheid over de Bijlmerramp, noemde het rapport "hard". Van Gijzel is het ook niet eens met het door Kok, de VVD en D66 gesignaleerde onderscheid tussen deel- en eindconclusies.

Bij VVD en D66 heerst verbazing over het feit dat de PvdA "Bijlmerboy" Van Gijzel handhaaft als woordvoerder in de debatten over de Bijlmerramp. "Van Gijzel is zelf een hoofdrolspeler in deze zaak. Hoe kan hij nu objectief oordelen over dit rapport?" vraagt een D66'er zich af.

VVD-fractieleider Dijkstal heeft op 26 april 1999 flinke kritiek geuit op het rapport. De liberale voorman vindt dat het rapport over de Bijlmerramp "op onderdelen niet deugt."

Dijkstal doelt op de door de commissie gelegde relatie tussen de trage reactie van de overheid op de ramp en de uitbreiding van de medische klachten. "Het is onverklaarbaar dat onder andere het AMC hier geen verbanden tussen ziet terwijl de commissie die wel ziet", aldus Dijkstal. "Dan heeft een van tweeën het dus niet goed gezien. Ik zet hier dikke vraagtekens bij. De commissie moet hierop antwoord geven."

De VVD-voorman is nog lang niet zo ver dat hij het vertrouwen in minister Borst (Volksgezondheid) of andere betrokken bewindslieden ter discussie stelt. "Maar ik sluit het ook niet uit", aldus Dijkstal.

Verder is voor Dijkstal de werkwijze van de commissie, die tijdens de verhoren in zijn ogen steken liet vallen, aanleiding om te laten onderzoeken of het instrument van de parlementaire enquête nog wel goed werkt.

In navolging van oud-minister Van Mierlo vraagt Dijkstal zich ook af of ministers nog langer voor het doen en laten van al hun duizenden ambtenaren verantwoordelijk kunnen zijn.

Ook D66-fractieleider De Graaf twijfelt ernstig aan de conclusie van de parlementaire enquêtecommissie Vliegramp Bijlmermeer, dat er een relatie is tussen de ramp en de gezondheidsklachten. De Graaf vraagt zich af of deze conclusie op feiten is gebaseerd.

De leider van de Democraten heeft zich geërgerd aan uitspraken van commissievoorzitter Meijer in het Eindhovens Dagblad, dat hij geschokt is over het optreden van premier Kok. De Graaf reageert dinsdag 27 april 1999 in De Volkskrant: "We hebben geen behoefte aan aanvullende conclusies na verschijning van het rapport. De voorzitter moet het rapport voor zichzelf laten spreken".

PvdA-fractievoorzitter Melkert vindt het "onverstandig" dat zijn VVD-collega Dijkstal een discussie is begonnen over de zin van parlementaire enquêtes. "Als we daarover al moeten praten, moeten we wachten tot de enquête over de vliegramp in de Bijlmermeer is afgerond", aldus Melkert.

Melkert vindt het verder niet terecht dat VVD en D66 nu al met kritiek op de enquêtecommissie komen. Het lijkt hem beter eerst het debat met de commissie af te wachten. Dat neemt niet weg dat ook de PvdA-fractie op diverse punten "indringende vragen" aan de commissie heeft over haar conclusies.

Dat premier Kok en de ministers Borst (Volksgezondheid) en Jorritsma (Economische Zaken, vroeger Verkeer) wel meteen reageerden bij het verschijnen van het enquêterapport vindt Melkert een andere zaak. "Het kabinet kan zelf bepalen op welke wijze en moment het commentaar geeft. Ik zou het raar vinden als het was blijven zwijgen. Het kabinet moet zeggen waar het op staat."

Ook Melkert wees erop dat deel- en hoofdconclusies in het enquêterapport niet altijd lijken te sporen. Wel sprak hij van een "waardevol" rapport in de zin dat de enquêtecommissie een hoop werk heeft verricht om vragen over de Bijlmerramp te beantwoorden. Dat de VVD nu kritiek heeft op "onze collega's in de commissie" en vraagtekens plaatst bij het enquêtewapen in het algemeen vindt hij niet kunnen. "Dat hadden ze dan eerder moeten bedenken. De VVD is zelf met het instellen van deze enquête akkoord gegaan."

Oppositie

De oppositiepartijen hebben vrijwel alleen lof voor het rapport van de enquêtecommissie. Het CDA vindt dat dit "een onthutsend beeld schetst van een overheid die te afwachtend en weinig doortastend optreedt in een probleem dat mensen heel direct raakt".

Over de positie van Europees lijsttrekker Maij, die als minister van Verkeer ten tijde van de Bijlmerramp ook onder vuur ligt, zal het CDA overigens pas beslissen tijdens het slotdebat over de Bijlmerramp.

GroenLinks vindt dat het rapport niet zonder politieke gevolgen kan blijven. De fractie zinspeelt op het aftreden van Borst (D66) die te lang gewacht heeft met het onderzoek van de gezondheidsklachten en VVD'er Jorritsma, die geaarzeld zou hebben bij de zoektocht naar de ladingpapieren van de verongelukte Boeing.

De SP voorziet "zwaar weer" voor zowel Borst en Jorritsma als Kok. De PvdA-premier krijgt van de commissie het verwijt dat hij zijn coördinerende rol bij de afwikkeling van de Bijlmerramp niet goed heeft vervuld. Ook RPF en GPV hebben de invloed van Kok "node gemist". De SGP ziet niet goed hoe Borst nog verder kan functioneren.