door Henk de Koning VINZIER - Het moment dat de Siberische husky er spontaan met de slee vandoor ging en wel zo abrupt dat de achterop staande berijdster als een duikelaartje achterwaarts in het dikke sneeuwtapijt van de Franse Alpen plofte, deed op zich wel grappig aan, maar zo hoort het natuurlijk niet. Onervarenheid speelde haar parten. In je eentje in de wintersportlanden erop uit trekken met de hondenslee vergt op z'n minst een beetje kennis van de taal die deze poolhonden verstaan. In de diverse sledehondencentra in de wintersportplaatsen leer je in korte tijd de meest elementaire commando's om met Samojeden, Siberische of Alaska-husky's als sledehonden goed uit de voeten te kunnen. Wat deze sterke werkhonden vooral gemeen hebben is hun zeer noordelijke afkomst, waardoor ze goed bestand zijn tegen extreme kou.
De taal die de husky's verstaan is makkelijk en vindt vaak zijn oorsprong in thuislanden als Groenland. 'Gee' bijvoorbeeld gebiedt naar rechts en 'haw' naar links. Fluitje van een cent. 'Whoa!' is: 'stop!' Vooral dit laatste is handig te weten op lange tochten teneinde een pleisterplaats voor de nacht niet machteloos voorbij te sjezen. Stem Sledehonden worden namelijk niet met leidsels gemend als paarden. De 'dog-driver' (sledehondbestuurder) commandeert de voortste hond (lead dog) slechts met zijn stem. Het dier gehoorzaamt onmiddellijk waarna de rest van de troep als een treinstel in gelid volgt. De meeste tochten met toeristen vinden plaats onder begeleiding van een ervaren gids de zogenaamde 'Musher'. Deze is meestal ook de eigenaar van de honden. Tochten door een winterwonderland met sledehonden vormen een romantisch en tegelijk spannend alternatief voor wie op wintersportvakantie eens wat anders wil dan skiën, langlaufen of snowboarden. Ook vinden in diverse winterse landen regelmatig sledehondenrennen in wedstrijdverband plaats. Bij de langere trails vaak in groepsverband overnacht men in stoere, maar sfeervolle berghutten. Menig toerleider ontpopt zich dan tevens als een puike kok. Wie de lust ontbreekt zelf een slee te besturen kan als passagier aan boord van een slee, getrokken door honden en geleid door een Musher, van deze bijzondere ervaring genieten. Warm gezeten onder wollen dekens, als een winterkoning op reis. In de pauze-uurtjes mogen onder toezicht van de Musher dan ook de kinderen wel eens met de honden een stukje proefrijden. Stralende gezichten doen de sneeuw dan bijkans smelten. Sommige centra, zoals Mali Anjui in het Zwitserse Niederried, zijn met extra personeel volledig gespecialiseerd in toertochten met toeristen. De deelnemers worden hier bovendien actief betrokken bij het totale pakket van de onderneming. Dominic Ruetsch en Brigitte Vauthier zijn de eigenaren van een kennel met 24 Siberische husky's. Contact In de begroeting overtreffen de honden in hartelijkheid bijna hun baas en bazin. Een zee van natte, glanzende neuzen dringt zich nieuwsgierig naar voren in onze richting. "Husky's zijn namelijk zeer gesteld op contact. Ze zijn niet agressief of wantrouwend ten opzichte van vreemden en andere honden en zelfs bijzonder lief voor kinderen", vertelt Dominic. We boeken een toertocht in groepsverband onder leiding van een ervaren Musher. Het lesprogramma begint met een hernieuwde kennismaking met de honden. De dieren worden nog eens hartelijk gestreeld en lief toegesproken. De honden op hun beurt begroeten hun baasjes- en bazinnen-voor-korte-duur met een kwispelsessie van hun prachtige vosachtige pluimstaart. Iedereen wordt vervolgens vertrouwd gemaakt met de rijtechniek van de hondenslee. Ook krijgt men uitleg over de verzorging van de husky's en de trainingsopbouw. We leren hoe je een omgevallen slee, getrokken door husky's, binnen enkele seconden weer overeind krijgt, zonder de slee los te laten en het contact met de honden te verliezen. Dan breekt een groots moment aan. Iedere deelnemer krijgt een huskyspan toegewezen. Vlak voor vertrek moeten de deelnemers de honden eerst voeren; ook het inspannen van de dieren voor de slee gebeurt door de groepsleden zelf. Huilend, blaffend en hoog in de sneeuw opspringend tonen de husky's hun opgewondenheid en lust om te vertrekken. Er moet nu snel en kordaat worden opgetreden want het vertrek met zijn oplopende spanning bij mens en dier vormt altijd een kritiek moment. Dank zij de lessen weet iedereen gelukkig wat hem of haar te doen staat. Husky's zijn temperamentvolle dieren en van een kalme start is dan ook zelden sprake. Maar met hier en daar een helpende hand van de toerleider lukt het iedereen uiteindelijk toch zonder brokken van start te gaan. In een pittig tempo gaat het door de opstuivende sneeuw. De frisse berglucht prikkelt en masseert ons gezicht tot het gloeit met knalrode kerstmankonen. In de stilte van de natuur klinken slechts het geknerp van de sneeuw onder de in een rustig tempo voortgaande sleeën en het blaffen en huilen van de honden. Met een vaartje van 15 km per uur glijden we door besneeuwde bossen en langs beken en weiden vol winterse pracht. Een staalblauwe lucht overkoepelt dit zorgeloze, fantastische samenspel van mens, dier en natuur.
De honden trekken verrassend hard aan de lijnen die zijn verbonden met het trekgareel. Het uithoudingsvermogen van deze wolfachtige dieren met hun dikke vacht en vaak helblauwe (ook wel eens tweekleurige) amandelvormige ogen, is verbazingwekkend. Zij aan zij houden ze dit stevige tempo gemiddeld 40 tot 60 km vol. Vooral de Siberische husky is een snelle, intelligente sledehond. De eerste stop is pas over 20 km. De lessen van die ochtend komen nu goed van pas. Vol zelfvertrouwen klinken onze commando's naar de leidende hond. Toch houden we onze voet dicht bij de rem. "Hoeahhh!!" Onze stem schalt gedurfd over de witte vlakte. Maar geen hond reageert. Geen wonder, de kreet heeft niets te betekenen. De toerleider waarschuwt meteen voor al te overmoedig optreden. Vertelt: "Husky's haten een grote mond. Het is gebeurd dat een toertocht moest worden afgebroken omdat een hond weigerde nog langer één poot voor de slede te verzetten. Het dier was afgeblaft door een ontevreden Duitser. Dat pikken husky's niet." Speurtocht In het departement Haute-Savoie in de Franse Alpen ontmoeten we op onze verdere speurtocht naar husky's Jean Jaques Becht en zijn vrouw Valérie Desmoulins. Het jonge paar verzorgt tachtig door hun oorspronkelijke baasjes afgedankte husky's, waarmee nu sledetochten met toeristen door de besneeuwde bergen worden gemaakt. "Ja, poolhonden zijn erg gevoelige en eigenzinnige dieren", beaamt ook Jaques Becht in het dorpje Vinzier. "Ze merken ogenblikkelijk of iemand ze mag of niet. Ook al lijkt de soort uiterlijk tamelijk op een wolf, angst voor husky's hoeft niemand te hebben. De dieren zijn wild, natuurlijk, maar nooit boosaardig of agressief." Hoewel mensvriendelijk gedragen husky's zich toch anders dan een doorsnee hond. Net als katten kroelen ze graag, maar binden ze zich nooit echt aan mensen. Jarenlang waren husky's in Frankrijk zeer geliefd als huisdier. Vanwege de prachtige vacht, de kleuren en de wilde uitstraling van de ogen. Te laat bemerkend dat in de honden nog te veel wolvenbloed stroomt om zich braaf als een poedeltje in een mandje op een flatje te gedragen. Teleurgesteld door de vrijheidsdrang en eigenzinnigheid van deze dieren besloten veel bazen hun aanwinst weer te dumpen. Ook werden in heel Frankrijk grote aantallen afgedankte husky's bij dierenartsen voor een dodelijke injectie aangeboden. Jaques: "Horen we dit dan gaan we er direct op af en nemen zo'n dier op in onze eigen kennel. Te midden van soortgenoten en werkend voor de slee fleuren ze binnen korte tijd weer helemaal op."
EIGEN FOTO'S
Publicatiedatum = 28 oktober 2000 |