INTRO
Sinds het eind van de apartheid ontdekken steeds meer toeristen Zuid Afrika als het land van de veelzijdige vakantie-mogelijkheden. Het Zuid Afrikaanse Verkeersbureau, is er alles aan gelegen vakanties naar Zuid Afrika voor het grote publiek nog toegankelijker te maken. Het toerisme naar Zuid Afrika steeg vorig jaar met 20 procent en nu al krijgt de luchthaven van Kaapstad jaarlijks twee miljoen passagiers te verwerken. De hotelcapaciteit in Kaapstad is overigens ruimschoots voldoende om de groeiende toeristenstroom goed op te kunnen vangen. "Toch moet de Kaapprovincie niet te gretig veel geld willen verdienen door steeds maar weer de hotelprijzen op te schroeven", zo waarschuwt onze consul in Kaapstad, Harry Molenaar. De REISKRANT ging kijken in het land van 'Suikerbossie".
Arme zwarten zingen de hemel naar zich toe
Kaapstad steelt je hart
door HENK DE KONING
KAAPSTAD - De arme zwarte bevolking van Zuid Afrika zingt de hemel naar zich toe. We zagen dat gebeuren in de kerk van het RK St. Gabriël's Community Centre in Guguletu, een van de armste zwartenwijken van Kaapstad.
Kaapstad met op de achtergrond de Tafelberg
De donker gekleurde gelovigen, met slechts een enkele blanke missiezuster als witte raaf in hun midden, hebben er al een tijdje spontane samenzang opzitten als de blanke, Engels sprekende priester Basil van Rensburg, geflankeerd door jeugdige kaarsendragers, het eenvoudige kerkje betreedt en vervolgens voorgaat in gebed.
Het stenen gebouwtje zit barstensvol want in tegenstelling tot sommige rijke blanke landen is Gods zwarte kudde in Guguletu, ondanks de armoede en hokkend in huizen van golfplaat en wrakhout, nog lang niet afgedwaald.
Zelfs buiten, op banken rond de kerk, volgen groepen gelovigen de dienst, waarvan de liturgie ver draagt via de open ramen en deuren.
Een kerkdienst in een van de sloppenwijken van Kaapstad.
Een zwarte vrouw slaat voor de zingende menigte de maat door met een vlakke hand als een moker ritmisch op een kerkboek te meppen. Een jonge, zwarte moeder zondags gekleed, blauw gevlochten hoedje op veel kroeshaar ligt in een portaal geknield achter een kinderwagen met haar aan en fles vastgezogen kind. Ze was wat aan de late kant en in de kerkbanken is dan geen plaats meer. "...en de Heilige Geest amen", monkelt de vrouw op de grond achter de wagen met de massa mee.
De apartheid ligt op het kerkhof.
"Dat wij in onze gebeden ook mogen gedenken..." klinkt de sonore stem van priester Basil over de rijen der gelovigen. Hij noemt de namen van broeders en zusters die de dienst niet konden bijwonen. Vanwege ziekte, ouderdom of, zoals de prediker bedroefd laat weten: "omdat zij vermoord zijn door het geweld op straat. "Muziek van op fibrafoons lijkende instrumenten, bespeeld door hoogstens 14-jarige negerjongetjes, vullen het sloppenkerkje dat nu bijkans scheurt van muzikale devotie.
De menigte staat op, swingt en danst tussen de kerkbanken en in de gangpaden, blank en zwart sommige negermeisjes zelfs met beschilderde gezichten lopen met uitgestoken hand op elkaar toe in een explosie van blijdschap en naastenliede, alsof hier, ter beloning van zoveel jubel (er komt ook een cd van), bereids een snipper komend Koninkrijk op aarde is neergedaald.
Tafelberg
Kaapstad, schakel tussen de Atlantische en de Indische Oceaan en dominant gemarkeerd door de imposante, ruim 1000 meter hoge, afgeplatte Tafelberg (een kabelbaantje brengt je heel spannend naar de top) is ongetwijfeld een der mooiste steden ter wereld.
Kaapstad gelegen in de luwte van de indrukwekkende Tafelberg.
De kaapprovincie is het zuidelijkste land op het Afrikaanse continent en wie Cape Point bezoekt het allerzuidelijkste puntje van Kaap de Goede Hoop heeft nog slechts de oceaan en de zuidpool voor zich.
Na 80 jaar blank minderheidsbewind en rassenscheiding onder de apartheid (vanaf 1948) werden in 1994 in Zuid Afrika de eerste multiraciale meerpartijen-verkiezingen gehouden.
De huidige zwarte president, Nelson Mandela, zat 18 jaar als politiek delinquent gevangen op Robbeneiland. Die naam kreeg het twee kilometer brede en en 3,5 km lange eiland, vlak voor de kust van Kaapstad, in de 16e eeuw van Nederlandse zeelieden, die hier hun voorraden aanvulden met het vlees van robben en pinquïns.
Aan robben geen geen gebrtek in de wateren rond Kaapstad. Speciale bootjes varen de toeristen er naar toe.
Robbeneiland, wel genoemd het Alcatraz van Zuid Afrika, herbergde als staatsgevangenis nummer één de opposanten van het het apartheidsregime. Thans is Robbeneiland een belangrijke toeristische attractie en regelmatig varen snelle schepen horden toeristen naar die barre plek voor een nieuwsgierige blik in de cel van 2 bij 2.5 meter waarin Mandela gevangen zat.
De Clinton's op bezoek in Mandela's cel.
Zijn keurig tot een 'wolletje' opgemaakte dekens met daarboven op zijn eet -en drinkgerei staan er nog net zo. De eens zo gevreesde gevangenis ziet er nu heel proper uit met een fris verfje op de wanden en blinkende cellen, waardoor je bij de ingang het bordje 'Bed and Breakfast" met het VVV-vignet zou kunnen verwachten.
Volop posters van Michael Jackson, maar niet van Mandela.
Lijden op Robbeneiland doen enkel nog de toeristen die opeengepakt in gammele, krakende, vervuilde en snikhete bussen het eiland mogen bezichtigen. Onderweg wordt gestopt bij een winkeltje met fris en souvenirs want ook al schijnt de zon in Afrika brandend, commercieel moet de schoorsteen wel blijven roken.
'Zwarte' handel aan de haven.
Zuid Afrika, gesticht in 1910, telt 37,4 miljoen inwoners op een oppervlakte van 1.221.040 vierkante kilometer. Dat zijn slechts 29 bewoners per vierkante kilometer. Ons land telt 448 inwoners per vierkante kilometer.
Kaapstad, Pretoria en Bloemfontein vormen de drie belangrijkste steden. De standbeelden van Jan van Riebeek en zijn vrouw midden in Kaapstad herinneren aan de roemruchte VOC-tijd in de 17e eeuw, toen Jan van Riebeek ter bevoorrading van de Oost-Indievaarders Kaap de Goede Hoop stichtte.
De zwarte Afrikaners zijn ooit uit noordelijk Afrika naar het zuiden afgezakt. De Afrikaners of kleurlingen zijn de gemengde afstammeling van de eerste Hollandse VOC-emigranten. Thans vormen zij de minderheid in Zuid Afrika. Wel zijn de Hollandse invloeden overal in het land nog goed merkbaar. In de Zuid Afrikaanse taal bijvoorbeeld en in de vele prachtige landhuizen in Kaap-Hollandse stijl op de uitgestrekte wijnlandgoederen.
Prachtig uitzicht op de baai
Het Zuid Afrikaans wortelt nog wel in het Nederlands, maar heeft toch een geheel eigen bloeiwijze. Met uitdrukkingen als: melkskommel voor milkshake, stootskraper voor bulldozer, hys-bakkie voor lift, beeldradio voor tv, skemerkelkie voor apperitief en boedel-beredderaar voor makelaar. "Als ons over die Afsluitdijk ga, krijg ons wel angst daarvan, soveel water", liet een Afrikaner, die Nederland bezocht, ons in zijn landstaal weten.
Pieter Schoeman studeerde theologie in Kampen, predikte in IJsselmuiden, maar verwisselde, terug in zijn geboorteland Zuid Afrika, geruime tijd de kansel voor een zetel in het parlement. We ontmoeten hem en zijn vrouw Retha thuis in Kaapstad. "Sinds de afscheiding van de apartheid kent Zuid Afrika geen rassenscheidingen meer, maar nog wel spanningen", vertelt hij.
Zuid Afrika trekt nog altijd nieuwe emigranten. Zoals Yvonne de Baay, die 4 jaar geleden Haarlem verliet om zich voorgoed in het stadje Montagu te vestigen. Daar legde ze zich toe op het maken van prachtige, teddyberen die nu overal in de Kaap gretig aftrek vinden.
Yvonne de Baay uit Haarlem maakt en verkoopt teddyberen in Kaapstad.
En wat te denken van Yvette Bos Sulpke uit Amsterdam. Die dekselse meid zette in Gordon's Bay een typisch 'Grand Café Amsterdam' op poten, met als slogan: 'The Dutch touch in South Africa'. Compleet met De Telegraaf en Privé op de stamtafel en zo u wilt een broodje paling of zoute haring bij uw echte Hollandse jonge klare.
Kaapstad is rijk aan prachtige stranden. Langs de kustlijn bevinden zich luxe hotels en appartementen met uitzicht op zee.
Onze tocht door Zuid Afrika voert ons verder langs boeiende plaatsjes als Stellenbosch, Kleinplasie, Paarl, Montagu en Worcester. Bo-Kaap wordt in Kaapstad ook wel het Maleisisch kwartier genoemd, vanwege de vele afstammelingen van slaven uit Azië. Een schilderachtige wijk met tal van kleine glooiende straatjes, omlijst door pastelkleurige huizen en moskeeën.
Kopenhagen heeft zijn beroemde meermin op een rosts die uitkijkt over zee, de Kaapse variant is een bronzen panter op een rots in zee.
Kaapstad telt heel wat historische bezienswaardigheden en musea. Voorts vindt u er prachtige stranden en gezellige moderne uitgaansgelegenheden. Uitgebreid winkelen kunt u bij de haven in het gedeeltelijk overdekte winkelcentrum 'Victoria & Albert Waterfont' U vindt hier bovendien allerlei toeristische attracties, markten en restaurants. Wel neemt het vinden van een poster van Nelson Mandele in Kaapstad uren in beslag. "Sorry Sir, we can't help you," luidde telkenmale het teleurstellende antwoord. Wel bakken vol posters van Michael Jackson. Maar ja, die wordt dan ook steeds witter...
Inlichtingen Zuid Afrikaans Verkeersbureau, tel: 020-4714661.
Reiswijzer:
In circa 10 uur vliegt u van Schiphol naar Johannesburg. Anderhalf uur duurt dan nog de binnenlandse vlucht naar Kaapstad. De KLM vliegt rechtstreeks van Schiphol op Zuid Afrika en dat maar liefst zeven maal per week. De toestellen zijn afgeladen vol want nog nooit was Zuid Afrika bij zakenmensen, toeristen en Nederlanders op bezoek bij emigranten zo in trek. De Zuid Afrikaanse luchtvaartmaatschappij SAA vliegt vanaf Londen rechtstreeks op Zuid Afrika. Transavia vliegt in charter op Durban. Een goed alternatief is per Austrian Airlines via Wenen naar Johannesburg en Kaapstad. "In sommige gevallen is dat zelfs ƒ200 tot ƒ300 goedkoper", aldus de Nederlandse vertegenwoordiging van SAA.
Publicatiedatum = 18 april 1998
