&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT=""> Eurojet

Rijken uit VS maken de dienst uit
op San Juan Island

door Nico van der Zwet Slotenmaker

SAN JUAN ISLAND - De grensbeambte van Roche Harbour op San Juan Island is niet echt blij met me. In zijn duidelijke eenpersoons kantoortje dat net zo goed een snoeptent zou kunnen zijn, zet hij zich zuchtend achter zijn paperassen. Dat ik vanuit Canada zijn Verenigde Staten binnen wil dringen snapt hij, omdat hij me net van het jachtje heeft zien stappen dat zo'n beetje als veerboot dienst doet. Maar dat ik ook nog Nederlander ben, kost hem een paar denkrimpels extra. Alhoewel ik op het bootje al het een en ander heb ingevuld, trekt hij nog wat formulieren en vraagt of ik misschien meer dan tienduizend dollar op zak heb. Als ik hem ook daarin heb moeten teleurstellen, handelt hij de zaak met wat pennenstreken af en mompelt dat hij eigenlijk veel liever bij een bepaalde sportwedstrijd had willen zijn. Weer kan ik hem niet helpen.

Zo wonen de rijken op de eilanden van San Juan.

Roche Harbour zegt een historische beziens- waardigheid te zijn en heeft enkele tegen de heuvels gebouwde behuizingen die deze stelling een beetje overeind kunnen houden. Eigenlijk dankt de plek zijn naam aan een hier destijds werkende fabriek waarin kalksteen werd vermalen tot grondstof voor de cementindustrie. Er is een soort nostalgische folder over waarin ook de directeur van de onderneming is afgebeeld. Met bolhoed en martiale snor. Uit het bijschrift leer ik, dat we hier te maken hebben met de heer John S. McMillin, gekiekt in juli 1923 enkele dagen voordat zijn op de achtergrond zichtbare fabriek afbrandde. De resten staan er nog. Uitsluitend oudroest dat misschien beter een zeemansgraf zou kunnen krijgen.

Orka's

Een 'killer whale' kan wel negen meter lang worden en haalt soms de negen ton aan gewicht.

De jachthaven is aanzienlijk vrolijker en aan de kwaliteit van de luxe schepen zou je kunnen aflezen dat het de inwoners van San Juan Island voor de wind gaat, ware het niet dat op iedere achtersteven Seattle genoteerd staat. Het zijn de rijken van het vasteland die hier de dienst uitmaken. Op het 50 kilometer lange en veertien kilometer brede eiland wonen normaal 5700 mensen. In de zomer met alle tweede huizen bezet, zijn er ineens 14.000. En dan hebben we het nog maar niet over de hordes dagjesmensen die dagelijks met grote veerponten in Friday Harbour worden aangevoerd om zich vervolgens onmiddellijk in veel kleinere vaartuigen in te schepen. Ze gaan orka's kijken, de absolute attractie van San Juan Island en omgeving. Tientallen ondernemingen zijn er mee bezig. Succes zo goed als verzekerd, want de orka is een trouw dier dat zich in deze kustwateren prima thuis voelt en de toeristen vermaakt door zich met grote sprongen boven het water te verheffen. Dat hij hier ook 'killer whale' heet, mag overdreven worden genoemd, want hij doet geen mens kwaad. Op vis is hij echter dol en als er een school zalmen verschijnt, is hij in zijn element. De mens profiteert mee, want als de zalm in nauwe rotsspleten vlucht, kan je met je schepnetje toeslaan.

Een spectaculaire sprong. Maar tot botsingen komt het nooit.

De meeste mensen komen echter alleen maar om te kijken naar deze in familieverband levende dieren die kennelijk wel op menselijk gezelschap zijn gesteld. De gidsen weten precies wie we vandaag tegenkomen. 'Dat is de L 59', zegt de dame aan het roer. Ze herkent ze aan de vorm van de rugvin en nummert ze als vissersschepen. Wel maakt ze zich bezorgd over een baby-orka die waarschijnlijk wees is geworden en in eerste instantie door soortgenoten werd opgevangen, maar nu al een paar dagen spoorloos is. Twee dagen later hoor ik op de televisie dat de dreumes als opgegeven wordt beschouwd, want in deze streek van de wereld is de orka wereldnieuws en geld binnenbrenger nummer één.

Terwijl wij varen, zijn we gelukkig nog in zalige onwetendheid over het verscheiden van de jonge walvis en kunnen we ons met de levende exemplaren bezighouden. Er zijn erbij die negen meter lang worden en negen ton wegen. Als zo'n kanjer na een sprongetje weer in het water terugkeert moet je niet met je bootje in de buurt zijn natuurlijk. Dat gebeurt ook niet trouwens. De orka's en de toeristenschippers hebben geen hekel aan elkaar, maar weten altijd een beleefde afstand te bewaren. Botsingen doen zich op het water niet voor.

Oorlog

Op het land heeft dat weinig gescheeld. Wat zeg ik, een botsing, op San Juan Island is bijna een wereldoorlog ontstaan. Dat kwam zo. Op 15 juni 1859 schoot de Amerikaanse boer Lyman Cutlar een varken dood, dat zijn aardappelvelden vernielde. Nu was het zwijn eigendom van de Britse Hudson Bay Company die onmiddellijk in het geweer kwam. In die jaren waren de scheidslijnen tussen wat Brits en wat Amerikaans was namelijk nog niet zo scherp getrokken. Beide partijen vonden dat ze recht hadden op de San Juan Eilanden.

De eilanden van San Juan vormen een ingewikkeld patroon.

De zaak liep zo hoog op dat de legers eraan te pas kwamen. De Amerikanen sloegen een legerkamp op en de Britten, die met drie oorlogsschepen met zeventig kanonnen kwamen opdagen, deden hetzelfde. Ware forten werden het in de loop der jaren waarin echter werd afgesproken niet tot handelen over te gaan voordat voor eens en al was uitgemaakt, wie de zeggenschap over de eilandengroep zou krijgen. Deze bizarre situatie met twee strijdmachten op 25 kilometer van elkaar duurde niet minder dan twaalf jaar en tenslotte moest de Duitse keizer Wilhelm I er als arbiter aan te pas komen. Op 21 oktober 1872 werden de eilanden tot Amerikaans bezit verklaard. In deze strijd zonder wapengekletter waren er overigens toch slachtoffers te betreuren, want het bleek dat de Amerikanen voor hun kamp een bepaald ongezonde plaats hadden gekozen waar dan ook al spoedig een begraafplaats moest worden aangelegd. Twee gebouwen zijn ter herinnering heropgericht. Van het Britse kamp rest slechts een herdenkingsteken.

Leuk vuurtorenhuis op het eiland Whidbey.

Het bezoekerscentrum op het eiland vertelt echter veel meer over de vreemde episode in de geschiedenis en als u het dan nog niet begrijpt moet u maar weer naar de orka's gaan.

Die leven zonder gestoord te worden keurig samen en als ze die domme mensen nu een pleziertje kunnen doen door boven water te springen. Ach, waarom niet.

De eilanden van San Juan behoren bij Washington State. Voor specialistische informatie over dit deel van de Verenigde Staten kunt u zich wenden tot BureauSix PR Adviseurs, Fokkerstraat 5, postbus 26, 2810 AA Reeuwijk, tel. 0182 - 39 44 55, fax: 0182 - 39 35 05, infoburosix.nl

Publicatiedatum = 20 november 1999

terug Verenigde Staten intro