INTRO

Het aantal vakanties van Nederlanders naar verre bestemmingen vertoont volgens het jongste NIPO/ANVR-onderzoek een stijgende lijn. Wel was er even dit jaar een dip richting Indonesië en Kenia vanwege de ernstige politieke onlusten aldaar. Zeker het Caribisch gebied is sterk in trek bij landgenoten die voor nieuwe impressies niet opzien tegen lange vliegreizen. De Reiskrant volgde hun spoor en nam een kijkje in Puerto Rico, een van de ontdekkingen van Columbus. Dit kleinste eiland van de Grote Antillen in de Caribische Zee, 1600 km ten zuidoosten van Florida kenmerkt zich door zon, zee, palmen, eeuwenoude cultuur en een hartelijke bevolking. Met name het oude deel van de hoofdstad San Juan ademt nog sterk het Spaanse koloniale bewind van weleer.

Op de grens van Piña Colada en Coca Cola

Veelzijdig Puerto Rico

door HENK DE KONING

PUERTO RICO - Puerto Rico is de oude Spaanse benaming voor 'rijke haven' en te oordelen naar de armada van hagelwitte snelle jachten en kastelen van cruiseschepen die tegenwoordig de haven aandoen heeft die naam nimmer nog aan kracht ingeboet.

De rijkdom van de dollar-economie viert op het eiland onder de vlag van Amerika hoogtij. Een heel verschil met het Cuba van Castro dat op geringe afstand tot dezelfde groep eilanden behoort, doch waar de bevolking, gedreven door een ontworteld communisme, chronisch worstelt met het spook van de armoede.

Uitbundig tot in de dood. Hier een engel die zo lijkt te zijn neergestreken op de beroemde begraafplaats van oud San Juan.

Terwijl op Cuba de bevolking met distributiebonnen uren in de rij moet staan voor een handvol rijst, verlaten iets verderop in het Caribisch gebied circa 100 peperdure jachten massaal de haven van San Juan om op de Atlantische Oceaan op reusachtige marlijnen te gaan jagen. Een op Puerto Rico jaarlijks terugkerend visfestijn voor mannen uit heel de wereld die het financieel hebben gemaakt en op deze breedtegraad in gevecht met deze reuze vissen even wat verpozing zoeken.

Terwijl de mannen op zee proberen elkaar de loef af te steken hoofdprijs een nieuwe BMW voor wie de grootste marlijn vangt vermaken de dames in het havengebouw zich met onderlinge kout en een modeshow.

Een feestelijk sfeertje, afgesloten met een diner wanneer aan het eind van de middag ook de mannen zijn weergekeerd. Zonder vis, dat wel, want nadrukkelijk moeten de vangsten - na door een jury op zee te zijn beoordeeld - terug over boord. Diskwalificatie dreigt wie hier de hand mee ligt. Noblesse oublige, ook hier.

Hoewel thans bij Amerika horend zijn op Puerto Rico de Spaanse invloeden uit het koloniale tijdperk nog overal goed merkbaar.

Het is drukkend warm bij een graad of 28 graden Celsius, een temperatuur die vrijwel het hele jaar op Puerto Rico heerst. Dat maakt het beklimmen en afdalen van de vaak sterk hellende klinkerstraatjes van oud San Juan in ons Europese tempo er niet gemakkelijker op. We smachten naar een groot glas koele Pina Colada, een mengsel van verse kokosroom, ananassap, een scheutje rum en veel geraspt ijs. Deze exotische dorstlesser met een ondeugende opvrolijker werd in 1954 uitgedacht door ene Don Ramon Marrero, barkeeper van het Hilton Hotel in Puerto Rico, maar is nu dé volksdrank op het eiland.

Rum zat, want de Bacardi-distilleerderij op het eiland, wit en steriel als een vruchtbare bruid, produceert uit velden suikerriet maar liefst 400.000 liter rum per dag. Toch nog een druppel op de gloeiende plaat in de totaalproductie van het familie-concern met fabrieken ook in Mexico en op de Bahama's. De distilleerderij op Puerto Rico levert het eiland jaarlijks een slordige 216 miljoen dollar aan accijns op.

Fortificaties

Het oude stadsdeel van San Juan, zo overduidelijk Spaans, is een toeristische attractie op zich. Met zijn zwaarlijvige, tussen 1540 en 1783 aangelegde fortificaties, waar je als publiek achter metersdikke muren via een doolhof van geheime tunnels en kerkers spannend een blokje om gaat in de geschiedenis. Een verleden vol piraterij en goudkoorts. Het fort El Morro werd ooit bemand door 800 militairen. De bouw duurde 150 jaar, ondanks 400 ambachtslieden. In de zeventiende- en achttiende-eeuw diende het fort als schuilplaats voor de bevolking tegen de verwoestende stormen van de hurricanes die hier regelmatig plaatsvinden.

Het meest indrukwekkende verdedigingswerk in San Juan, het fort El Morro, is geopend voor bezichtiging.

De lieflijke en kleurrijke grandeur van de mediterrane bebouwing van oud San Juan met zijn vele pleintjes, eetcafés, musea en pittoreske winkeltjes, doet vermoeden dat architect en kunstschilder hier steevast broederlijk het atelier delen. De branding van de Atlantische Oceaan en in het zuiden de Caribische Zee is altijd dichtbij. Evenals de Hamburgers en de Coca Cola, de harde tol voor adoptie door de States.

Heel Puerto Rico (3.8 miljoen inwoners) meet slechts 180 bij 60 kilometer. Dus woekeren met de ruimte. Je vindt dit het sterkst terug in de nieuwbouw van San Juan, waar hotels tot vlak naast de bulderbaan van het internationale vliegveld zijn gebouwd.

Blik op het oude stadsdeel van San Juan. Gedurende 400 jaar Spaanse overheersing groeide de hoofdstad van Puerto Rico uit tot een belangrijke handelmissie met imposante forten en stadsmuren voor de verdediging van het eiland.

'Hampton Inn' bijvoorbeeld is zo gelegen. Het geraas van de komende en gaande jumbo's smoort op het terras om de tien minuten elke lommerrijke verrichting, terwijl ook de telkenmale de verrassende hoge golfslag in het zwembad aan de bulderende decibellen van de opstijgende vliegtuigen moet worden geweten. Alle ramen van het riante hotel bevatten dubbele ramen waardoor het vliegtuiggeraas althans binnenskamers tot een minimum beperkt en de nachtrust van de gezonde slaper onaangetast blijft.

Puerto Rico is een zonbestemming vol verrassingen.

Overal elders op Puerto Rico ademen de hotels rust en vrede. Zoals het exotische en wondermooie, door tropische tuinen omringde en vlak aan zee gelegen Copamarina Beach Resort aan de zuidwest kust. In oud San Juan overnachten we in het voor vijftien miljoen dollar gerenoveerde El Convento hotel een voormalig Karmalietenklooster voor nonnen. Gelegen schuin tegenover de kathedraal van San Juan Bautista aan de Calle de Christo.

Duiklessen in het zwembad van het hotel.

In de kerk bevindt zich onder andere de tombe van Ponce de León, de eerste gouverneur van het eiland. Het casino van hotel was lange tijd oorzaak van een fikse burenruzie met de kerk. Het paste niet in de zienswijze der parochianen dat regelmatig het psalm der gokkers: "Rien ne va plus!" klonk, daar, waar eens de nonnen hun gebeden en gezangen devoot opzonden. Het Casino sloot tenslotte zijn deuren. Echter door gebrek aan omzet, mocht u een mirakel vermoeden.

Indianen

De Igneri en Taíno indianen vormden voor Columbus' komst in 1493 de eigenlijke bewoners van Puerto Rico. Resten van een oeroude Igneri nederzetting compleet met sportvelden en een begraafplaats kwamen letterlijk boven water toen in 1975 de Portugese rivier in de Tibesvallei buiten zijn oevers trad. Het kolkende water spoelde unieke vondsten bloot die nu staan uitgestald bij de vindplaats, die in zijn geheel tot museumpark is verklaard.

Vergeet ook niet een kijkje te nemen bij de grootste telescoop ter wereld, die voor radar- en radio-astronomie in de heuvels ten zuiden van Arecibo. De enorme schotel, in staat radiogolven te peilen, tien biljoen lichtjaren verwijderd van hier, herkent u mogelijk uit de James Bond-film 'Golden Eye' en de sciencefiction productie 'Contact'.

Riante wandelpaden voeren langs tal van watervallen.

Indrukwekkend en afwisselend met metershoge watervallen, flora en rotspartijen is de natuur in Puerto Rico's tropische regenwoud El Yunque. Kilometers lange wandelroutes doorsnijden het gebied. Een verhoogd plankier voert de bezoekers, als over een slingerpad, vervolgens dwars door het rariteitenkabinet van het uitgestrekte mangrove-moerassen van het Las Cabezas Natuur Reservaat.

Het Rio Camuy Cave Park op Puerto Rico geldt als een der grootste ondergrondse rivieren- en grottencomplexen ter wereld. Uquillo Beach, Cerro Gordo Beach (snorkelen en duiken), Jobos Beach en Rincon Beach zijn de mooiste stranden van Puerto Rico.

Op het eiland zijn prachtige wandelingen door een overweldigende natuur te maken.

Terug in oud San Juan aanschouwen we op de Plaza San Jose het enorme standbeeld van Juan Ponce de León. De vinger aan de uitgestrekte hand wijst daar, waar Juan de bron van de eeuwige jeugd vermoedt. Hij was er een leven lang hopelaas naar op zoek, geïnspireerd door verhalen uit het pas ontdekte Indië. Wie echter Ponces vingerwijzing stipt volgt, belandt aldra in het café op de hoek. Ook hier geen bron van de eeuwige jeugd. Ze hebben er nog geen jonge jenever...!

Inlichtingen bij alle bij de ANVR aangesloten reisbureau's.

REISWIJZER

Puerto Rico heeft een breed scala goede hotels en resorts. Op beperkte schaal kent het eiland enkele campingplaatsen. De periode tussen Kerst en Pasen geldt als hoogseizoen. Voor het eiland gelden dezelfde in- en uitvoerformaliteiten als voor de Verenigde Staten. De munteenheid is de Amerikaanse dollar. Vaccinaties zijn niet verplicht. Er wordt op Puerto Rico Spaans en Engels gesproken. In de zomer is het daar zes uur vroeger dan in Nederland, in de winter vijf uur. Het eiland heeft een goede infrastructuur voor trektochten per auto. Puerto Rico wordt vanuit Nederland aangevlogen door Martinair.

Publicatiedatum = 17 oktober 1998