In het Great Smoky Mountains
Nationale Park kost het voeren
van een beer 5.000 dollar
door Reinout van Wagtendonk
GATLINBURG (Tennessee) - Bos, oerwoud en wazig groene heuveltoppen
zover het oog reikt. De natuur in het Great Smoky Mountains Nationale
Park is soms zo overweldigend aanwezig dat het bijna beklemmend wordt.
Maar na een grote stad als Atlanta of andere betonnen stedelijke of voorstedelijke
attracties aan de Amerikaanse oostkust te hebben genoten, is een onderdompeling
in die zee van uitbundig groen toch vooral een weldaad voor de zintuigen.
Ruim 200.000 hectaren groot is dit nationale park op de grens van de staten
Noord-Carolina en Tennessee. Het trekt jaarlijks tussen de acht en tien
miljoen bezoekers. Dagjesmensen die aan de randen van het woud komen wandelen,
zwemmen, vissen of picknicken. Maar ook toeristen die dagenlang diep in
de wildernis de moderne wereld even willen vergeten.
Het is niet moeilijk om te zien waarom de Smoky Mountains 'rokerig' worden
genoemd. 's Ochtends hangen er vaak dikke mistwolken tussen de heuvels,
waarbij het net lijkt alsof de heuvelpieken eilanden zijn die uit een binnenzee
oprijzen. Verdamping van het overvloedige regenwater dat hier valt en de
transpiratie van oliehoudend vocht uit de bladeren van de ontelbare bomen
en planten veroorzaken een permanente nevel.
Uitgerekend is dat een stuk bos van 2,5 vierkante kilometer in dit door
de Verenigde Naties tot een Internationaal Biosfeer Reservaat uitgeroepen
gebied dagelijks zo'n vier miljoen liter water de lucht in dampt. Over groene
longen gesproken.
Water, zowel in vloeibare als in verdampte vorm, is dan ook rijkelijk onderdeel
van de ecosystemen hier. Het geluid van ruisend water wordt bijna overal
hoorbaar zogauw de automotor afslaat. In de klamme hitte van het zomerklimaat
is een bad in een van de vele stroompjes vaak onweerstaanbaar.
Watervallen
Voor liefhebbers van watervallen ligt in de verschillende bezoekerscentra
een speciale kaart met voettochten naar 10 van de meer spectaculaire vallen
uitgetekend. Na een niet al te zware wandeling van een kilometer of twee
leidt een pad achter het watergordijn van de Grotto Falls langs. En bij
de hoogste waterval in het park, de trapsgewijs ruim 30 meter diep stortende
Ramsay Cascades, hoort een waarschuwing: je moet niet proberen langs het
vochtige gesteente omhoog te klimmen omdat dit al aan verschillende bezoekers
het leven heeft gekost.
Een beperkt maar beslist representatief deel van dit heiige natuurpark
is gewoon te bezichtigen met de auto. Vanuit het Olympische Atlanta bijvoorbeeld
kost het iets meer dan drie uur rijden om de 270 kilometer naar het noorden
liggende Great Smoky Mountains te bereiken. De bochtige tweebaans route
441 langs een hoogste punt bij Newfound Gap dwars door het park biedt snel
een mooi overzicht, met enkele prachtige panorama's en bruisende beekjes
en watervalletjes langs de weg. Voor deze bijna 40 kilometer lange rit is
een audiocassette met rondleiding beschikbaar.
Maar om de Smokies helemaal goed te ervaren worden andere vervoermiddelen
aanbevolen: paard of fiets (te huur binnen het park), een door een deskundige
gids bestuurd rubbervlot op een van de rivieren, en vooral natuurlijk de
eigen benen.
De parkbeheerders 'park rangers' onderhouden er ruim 1350 kilometer aan
paden. Die goed gemarkeerde wandelroutes varieren van eenvoudige uitstapjes
van een paar kilometer heen en terug naar een parkeerplaats, tot serieuze
mogelijkheden voor uitputtende wildernis trektochten. Hierbij moet je 's
avonds voor het slapen gaan in tent of hut je proviand tegen beren beschermen.
De zware Appalachian Trail wandelroute van het noordelijke Maine naar het
zuidelijke Georgia kronkelt dwars door dit grootste beschermde natuurpark
in het oostelijk deel van de Verenigde Staten.
Voor dergelijke 'backcountry' tochten met overnachtingen is een vergunning
nodig, af te halen bij een van de elf 'ranger stations' aan de rand van
het park. Net als de toegang tot het Great Smoky Mountains National Park
is die vergunningen gratis. Maar met name tijdens de zomerdrukte willen
de parkbeheerders overzicht blijven houden. Soms zijn kampeerplaatsen of
hutten vol en ook komt het voor dat er hulpploegen worden uitgezonden wanneer
een geregistreerde trekker te lang niets van zich heeft laten horen.
Toen Amerika 250 jaar geleden serieus gekoloniseerd begon te worden werd
het landschap van de Atlantische Oceaan tot aan de westelijke prairies als
een onmetelijke oceaan van bomen omschreven. Het vergezicht vanaf de Clingman's
Dome uitkijktoren op de hoogste top in de Smokies (2025 meter boven zeeniveau)
suggereert hoe dat er indertijd uit gezien moet hebben.
Onaangetast oerwoud
Vroeg in de vorige eeuw begon de systematische ontbossing van de VS. Grote
houtvestingsmaatschappijen teisterden ook de Great Smoky Mountains voordat
die in 1934 officieel beschermd werden. Ruim 65% van het uiterst gevarieerde
bos in het park is dan ook relatief jong. Maar de rest, zo'n 60.000 hectaren
vooral in het eenzame noordoostelijke deel onder het plaatsje Cosby, is
onaangetast oerwoud. Hier zijn bijvoorbeeld indrukwekkend oude tulpenbomen
te vinden. Wie echte stilte wil ervaren in dit natuurpark moet in dit gebied
zijn.
Veel drukker is Cades Cove in de westelijke hoek van het park. Een bijna
20 kilometer lange eenbaanslus geeft automobilisten de kans om van het dramatische
landschap hier te genieten. In tegenstelling tot de rest van het park worden
in Cades Cove hooivelden gemaaid en worden er koeien gehouden. Zo wordt
voorkomen dat de natuur het open land opnieuw bebost. Dit wordt gedaan om
een indruk te geven van het leven in het tot in de jaren '20 bestaande boerendorp
hier. Aan de hand van een brochure waarvoor je geacht wordt een dollar in
een onbewaakte collectebus te stoppen, helpen enkele oude kerkjes, een smederij,
boerenhutten, schuren en veevoederplaatsen je om in verbeelding anderhalve
eeuw terug in de tijd te reizen.
De zacht omhoog en omlaag glooiende asfaltweg door het pastorale Cades
Cove landschap is een lust om te fietsen. Iedere woensdagmorgen en zaterdagmorgen
is deze weg speciaal voor fietsers van zonsopkomst tot tien uur voor ander
verkeer afgesloten. Fietsen zijn voor $3,25 per uur te huren bij de Cades
Cove winkel naast het kampeerterrein.
Vooral vroeg in de morgen wemelt het in dit deel van het park van het wild.
Het is niet zeldzaam om afgetekend tegen een boszoom beren te zien. Omdat
er uitputtend op wordt gewezen dat beren onder geen beding gevoerd moegen
worden er staat een boete van 5000 dollar op zeggen parkwachters dat de
beren in de Smokies zich over het algemeen op veilige afstand van mensen
houden. Maar je moet ze ook zeker niet proberen te benaderen.
Verschillende stadjes aan de rand van het park verkopen zich als uitvalsbasis
voor een bezoek aan de Smokies. In deze stadjes zijn duizenden hotel- en
motelkamers te vinden en ook veel kampeerterreinen voor tenten en campers,
voor wie niet op de terreinen zonder veel gemakken in het park zelf willen
slapen.
De meest populaire toegangsstad en ook hoofdkwartier voor de parkleiding
is Gatlinburg, in Tennessee. Tientallen winkeltjes, restaurants en rare
attracties zoals het Guinness World Records Museum en de Elvis Presley Hall
of Fame trekken enorme mensenmassa's. Op drukke zomerdagen is het verkeer
bumper aan bumper hier. Een aantal kilometers verder naar het noorden is
het stadje Pigeon Forge een permanente kermis. Hier is onder andere het
door zangeres Dolly Parton begonnen pretpark Dollywood een schreeuwend contrast
met de majestueuze natuur van de Great Smoky Mountains.
Cherokee
Ook in Tennessee het veel kalmere toegangsplaatsje Townsend, waar een bord
bij het binnenrijden de rust adverteert met de tekst: 'De vreedzame kant
van de Smokies'. Opgeblazen binnenbanden van auto's zijn hier overal te
huur om riviertjes mee af te dobberen. In Noord-Carolina biedt het met indiaanse
souvenirwinkeltjes en opdringerig vermaak volgepropte stadje Cherokee entree
tot het park. Cherokee is centrum van het reservaat van de indianenstam
met deze naam. Vissen op forel is hier een specialiteit, waarvoor je het
gerei ter plaatse kan huren.
Binnen het park bieden drie bezoekerscentra tekst en uitleg over het park.
Het Sugarlands Visitor Center even buiten Gatlinburg is tegelijkertijd een
klein natuurhistorisch museum. Een audiovisuele presentatie geeft een overzicht
van wat er allemaal te vinden is in de Great Smoky Mountains. Net als het
Oconaluftee Visitor Center bij Cherokee is dit een voor de hand liggend
startpunt voor een verkenning van dit meest bezochte nationale park in de
VS.
Vliegvelden in de buurt van het park zijn in Knoxville, Tennessee en Asheville,
Noord-Carolina. Hier zijn ook de belangrijkste huurauto bedrijven vertegenwoordigd.
Informatie over accommodaties buiten het park is op te vragen bij de toeristenbureaus
in de stadjes buiten het park. Telefoonnummers vanuit de VS:
Gatlinburg (800) 822-1998
Townsend (413) 448-6134
Cherokee (800) 438-1601
Voor informatie over het park zelf en kamperen binnen het park: Great Smoky
Mountains hoofdkwartier tel. (423) 436-1200
Klimaat: heet en heiig in de zomer, met 's middags vaak plotselinge donderbuien.
Gemiddelde dagtemperatuur Gatlinburg in juli en augustus 30°C. Op de hoogste
piek, Clingman's Dome, gemiddelde dagtemperatuur 17°C.
Publicatiedatum = 13 juli 1996
