Delle City

door Ron Couwenhoven en Henny Korver

In Amerika, het land van de onbegrensde mogelijkheden, gebeurt nog steeds alles in het groot. Een typerend voorbeeld daarvan is het bord "Town for Sale" - stad te koop - dat al maanden langs de snelweg van Salt Lake City in de staat Utah naar het gokparadijs Reno in Nevada staat.

Aan de rand van de befaamde, onafzienbare zoutvlaktes bij Bonneville, ligt het piepkleine Delle City. Een mini-stadje dat slechts bestaat uit één huis, twee trailers, die als camper dienst doen, een motel met vijftien bedden, een benzine-pomp en Delle café. De hele bevolking van deze oase in de woestijn bestaat uit negen inwoners en burgemeester-eigenaar Jerry Butcher.

Hij is een rondborstige Amerikaan met een bolle buik boven een onvermijdelijke spijkerbroek. Hij vertelt: "Delle City ontstond meer dan honderd jaar geleden, toen er een spoorlijn door de woestijn werd aangelegd. De locomotieven moesten onderweg water bij tanken en dat was hier voorhanden. Maar in de loop der jaren raakte de hele zaak hier zwaar verwaarloosd. Acht jaar geleden kocht ik het stadje en begon de boel op te kalefateren."

Butcher (58) heeft de stad nu te koop aangeboden, omdat hij wil gaan rentenieren. De vraagprijs voor deze originele woestijnstad, die doet denken aan oeroude wild-west taferelen, is anderhalf miljoen dollar. Daarvoor krijgt men, behalve alle optrekken, ook 2500 hectare dor land, waarop geen koe kan grazen. Tot op heden kreeg Butcher geen enkel goed bod. Hij zegt: "Ik kan de zaak wel ruilen voor hele veestapels, maar dat wil ik niet. Ik wil dollars op mijn bankrekening. Ik heb hier hard genoeg gewerkt."

Delle City ligt 120 kilometer van Salt Lake City en 120 kilometer - precies de andere kant op - van Wendover, twee plaatsen, die hemelsbreed van elkaar verschillen. Salt Lake City, waar in 2002 de Olympische Winterspelen zullen worden gehouden, is de vrome hoofdstad van Utah, de thuisbasis van de Mormonen, een streng religieuze gemeenschap, waar drankgebruik en roken als zonde worden beschouwd.

Café's zijn er niet en zelfs in restaurants van de beste hotels kan alleen bij hoge uitzondering bier of wijn bij het eten besteld worden. Verslaafde rokers moeten hun sigaretje als junks op de straat voor hun restaurant wegpaffen. Maar in Wendover daarentegen, pal op de grens van Utah en Nevada, rijzen zes reusachtige gokpaleizen uit de woestijn op, waar de buffetten 24 uur per dag op volle toeren draaien. Gokmachines en roulettes ratelen dag en nacht door en er wordt gerookt en gedronken zonder enige beperking.

Dagelijks landen er vijf vliegtuigen boordevol gokkers uit de hele Verenigde Staten op de airstrip, waar meer dan vijftig jaar geleden in het diepste geheim de vliegtuigbemanningen getraind werden, die in augustus 1945 de atoombommen op Nagasaki en Hiroshima gooiden.

Aan deze gruwelijke actie, waardoor honderdduizenden slachtoffers vielen en Japan capituleerde, herinnert een bizar monument. De zuil werd vijf jaar geleden opgericht ter ere van de mannen van de 509de Composite Group van de luchtmacht van de Verenigde Staten in 1944-45 "voor hun beslissende, geheime missie van het afwerpen van de eerste atoombommen op Japanse doelen in augustus 1945."

Volgens de tekst is het beeld tevens opgericht ter ere van de wetenschappers, die het verwoestende wapen ontwierpen en van de inwoners van beide Japanse steden, die hun leven moesten opofferen voor de strijd van de mensheid voor een meer vredelievende wereld. Boven de plaquette siert de Enola Gay, zoals de bemanning hun bommenwerper noemde, het monument.

In schril contrast tot dit gedenkteken staan de metershoge cowboys, die de casino-ingangen, benzine-pompen en banken van lening markeren. Bij deze laatste instellingen kunnen niet alleen goud, diamanten en zilver beleend worden, maar geheel in de stijl van het Wilde Westen ook geweren en revolvers.

In deze entourage schreef de Maastrichtse wielrenner Fred Rompelberg (49) geschiedenis door de snelste mens aller tijden op een race-fiets te worden. Hij bereikte in oktober op de zoutvlakte een snelheid van 268,8 kilometer per uur achter een race-wagen.

Jerry Butcher, wiens grootvader uit Duitsland afkomstig was, volgde de aanval van Rompelberg met interesse. Hij zegt in zijn verlaten stadje: "Amerikanen vinden recordpogingen prachtig. Alles draait hier om succes. Dat heb ik met Delle City eigenlijk ook bereikt. Ik heb het van niets weer opgebouwd tot wat het nu is. Een oase, waar chauffeurs weer even op verhaal kunnen komen na een rit door de snikhete woestijn en waar dagelijks heel wat piloten even landen om een kop koffie te drinken. Ik heb wel van Delle Café een privé-club moeten maken, omdat ik er anders geen drank mocht verkopen. Zo zijn de wetten hier in Utah nu eenmaal."

Zo is het al met al weer een aardig stadje geworden waar de nieuwe eigenaar best zijn brood mee kan verdienen, maar in Nederland zien we bij een vergelijkbare plek als bijvoorbeeld Noordpolderzijl in het uiterste noorden van Groningen nog niet zo snel een bord staan met de tekst: "Stad te Koop."

Publicatie datum = 03-02-96