TIMES SQUARE

DAG EN NACHT EEN HEKSENKETEL

door JOOST DE HAAS

NEW YORK - Zelfs op een lome, doordeweekse zomeravond is Times Square, het bekendste plein van New York, een regelrechte heksenketel. Hier vindt men absoluut geen rust, het bestaat er gewoon niet. Times Square is 24 uur per dag, zeven dagen per week volop 'in business', zoals het New York betaamt.

Times Square, dat eigenlijk geen plein is, gezien vanaf Broadway.

Overal mensen, overal auto's. Blèrende claxons. Gevels gaan schuil achter lichtkranten, reclames en projectiedoeken. Toeristen verdringen zich voor tv-studio's, waar altijd wel wat te doen is. Nauwelijks verstaanbare Amerikaanse dialecten ook Amerikanen gaan op reis in eigen land vermengd met buitenlandse talen uit alle hoeken van de wereld.

Ghanese en Nigeriaanse straathandelaren proberen hun 'merk'-horloges te slijten. Ook te koop: de nieuwste cd's en speelfilms, bijna niet van echt te onderscheiden. Andere 'zakenmannen' in spé verkopen vanachter hun verrijdbare eetkarretjes hotdogs en gebrande noten. De stank is typisch New York.

Weerman

Gele taxi's overheersen het straatbeeld op Times Square.

De weerman van tv-station ABC staat met een microfoon in de aanslag, omringd door cameramensen te wachten tot hij weer zijn verhaal kan afsteken. Achter ons horen we New York's tweede taal, het Spaans. Twee gehaaste, Zuid-Amerikaans ogende mannen spoeden zich naar huis. Zij hebben de hele avond hard gewerkt in één van de vele restaurants rond Times Square. Ze werpen een vermoeide blik op de weerman en lopen schouderophalend verder.

Midden op het plein is een boksring opgebouwd. Een brandweerman zonder shirt, maar met helm, bretels en broek, toont zijn spieren. Tegenover hem staat een politie-agent, herkenbaar aan pet en uniformbroek, met zijn spieren te rollen. Een gevecht tussen New York's 'Finest' en New York's 'Bravest'? Moet er geld worden ingezameld voor brandweerwezen en politieweduwes? Het blijkt te gaan om foto-opnames voor een populaire kalender.

Theaterbezoekers uit de suburbs, de rijke buitenwijken van New York, begeven zich haastig naar Grand Central Station op loopafstand van Broadway. Ze moeten hun trein huiswaarts halen, terug naar hun luxe villawijken. Terug naar de rust!

Drie mensen bekijken Times Square vanaf het centrum, de plek waar drie wegen samenkomen.

Een stukje verderop heeft een aantal zwarte jongens met behulp van emmers een stukje stoep afgezet. Ze beginnen hun dansact. Een Japanse toerist maakt te midden van de voortbewegende mensenmassa onverstoord opnames met zijn videocamera. Een blok verder baant een groep geuniformeerde padvinders uit Phoenix, Arizona, zich een weg door de woestenij van New York. "Stay together, guys", roept hun leider wanhopig. Gelukkig is de stoep hier pas verbreed. De opstoppingen van wandelaars zijn er deze avond niet minder om. Overmatig druk is het hier. Veilig voel je je er wel. Op iedere straathoek staat minstens één geüniformeerde agent. Burgemeester Rudy Giuliani heeft het weliswaar druk met zijn echtscheiding en zijn nieuwe vriendin, maar zijn onstuimige stad heeft hij, in ieder geval in Midtown Manhattan, aardig in de hand.

Jarenlang gold Times Square als het ranzige centrum van de New Yorkse seksindustrie. Pornobioscopen en tippelende prostituees op 42nd Street gaven de toon aan. Onder leiding van 'law and order'-burgemeester Giuliani werd een enorme metamorfose in gang gezet. De sekswereld werd verdreven en vervangen door top-investeerders, zoals Disney. Het amusementsconcern toverde het uit 1904 daterende fameuze New Amsterdam Theater om tot de vaste stek voor musicals van bekende Disney-hits als The Lion King.

Een jongedame op leeftijd geeft een paard een aai over zijn neus. Na de avondspits mogen koetsen op Times Square toeristen rondrijden.

Toch worden er sinds kort weer prostituees gesignaleerd; ook op deze avond vallen met name enkele opzichtig, maar zeer schaars geklede Aziatische dames op. Misschien hebben ze het gewoon warm; het is immers volop zomer en heel benauwd op straat. Om de hoek op 43rd Street staat een hele rij mensen, wachtend op toegang tot Club New York, de discotheek waar raptycoon Sean 'Puffy' Combs eind 1999 samen met zijn toenmalige vriendin Jennifer Lopez in de problemen kwam na een vuurgevecht.

Prostituees

Eén ding ontbreekt aan Times Square. Men mist het traditionele 'pleingevoel'. Géén grote open ruimte afgezet met groen, geen bankjes om te genieten van al wat er zich afspeelt. Geen tijd voor afstandelijke beschouwing. Het leven gaat hier aan één stuk door en men staat er midden in.

Het kruispunt wordt sinds jaar en dag overspoeld door Chinese portrettekenaars. Foto's: René Clement

Het plein dankt zijn ontstaan aan het samenkomen van drie levensaders van New York. Alle streets in New York lopen horizontaal van west naar oost. De avenues lopen verticaal van noord naar zuid. Alleen Broadway verbreekt dit patroon door zich er diagonaal doorheen te wurmen.

Op de plaats waar Broadway, 42nd Street en 7th Avenue zich samenvoegen is Times Square ontstaan, eigenlijk als een soort planologisch toeval. Het vormt de slagader van New York. Nergens komen meer nationaliteiten per vierkante meter samen dan hier. Times Square is in dat opzicht het meest overweldigende en authentieke plein ter wereld.