Alles kan tijdens een sportieve zeilvakantie in Turkije

door ALEX DE VRIES

BODRUM - Stampend op de pedalen van mijn mountainbike, geen zicht op de volgende bocht van het steile, rotsige bergpad. De hoge snelheid waarmee ik na een afmattende klim naar beneden suist belemmert me haast de remmen goed in te drukken. De handen rammelen van het stuur.

Lekker zonnen onderweg in een baai. Wie wil kan hier ook de nacht doorbrengen.

Heerlijk om tijdens een sportieve zeilvakantie in de wateren rond het schiereiland van het Turkse Bodrum de windkracht even in te ruilen voor mankracht. Terwijl ik op dat zelfde moment rustig dobberend op een zeiljacht in een idyllische baai had kunnen liggen, gutst het zweet over het lichaam en smacht ik naar verkoeling.

Gelukkig vindt je die langs de westkust van Turkije voldoende, er waait de hele zomer een stevige zeewind. Het is er een walhalla voor zeilers van alle niveaus. Bovendien is de kuststreek nog ongerept en niet duur. Turkije is voor Nederlanders momenteel erg interessant, omdat de Turkse Lira door de torenhoge inflatie zwaar onder druk staat. De reisbranche speelt daar met actieve vakanties zoals een 'surf, sail en cycle-programma' en flottielje zeilen handig op in. Het zijn flexibele vakantieprogramma's die rekening houden met de specifieke wensen van de (fanatieke) zeiltoerist. In Griekenland zijn die de laatste jaren al een groot succes gebleken. Nu is Turkije dus aan de beurt.

Basis

Naast het mondaine Bodrum is het kleine dorp Gündogan uitvalsbasis voor zo'n vakantie. In het kustplaatsje, gelegen op 18 kilometer ten noordwesten van Bodrum, is het toerisme nog niet echt is doorgedrongen. Alleen de masten van enkele zeilboten in het eenvoudige haventje verraden uit de verte dat dit de thuishaven is van een flottielje.

De rit vanaf het begin dit jaar geopende vliegveld Bodrum maakt het gelijknamige schiereiland uitermate aantrekkelijk voor elke toerist. Niet langer aanvliegen op Izmir of Dalaman en daarna nog uren hobbelen in een hete bus, nee, een taxibusje brengt je binnen 40 minuten op bijna elke bestemming.

Dat het goed gaat met het toerisme is op de hellingen van bijna elke baai te zien. Overal schieten de appartementencomplexen als paddestoelen uit de grond. Een regionale wet verbiedt hoogbouw, met als gevolg dat er zich een wit lint tussen de blauwe zee en de blauwe lucht in het heuvelland uitstrekt.

De ontvangst door Engels sprekende zeilinstructeurs in hotel Catamaran in Gündogan is hartelijk en relaxed. Als we nieuwsgierig vanuit het hotel naar het 200 meter verderop gelegen strand lopen passeren we een heuse plaggenhut, waarvoor een in vele rokken gehuld oud vrouwtje zit die haar vuurtje opstookt. Naast haar hut staat onder een provisorisch afdakje een magere koe te herkauwen. Over een paar jaar, dat is zeker, zal dit beeld verdwenen zijn.

Programma

Afhankelijk van de duur van de geboekte vakantie kun je het dagprogramma zelf indelen, voordat je zelf de zee op gaat. Beginners en minder ervaren zeilers oefenen dan ook elke dag driftig vanaf het strandje in Laser's en op surfplanken om zo gewend te raken aan de wind, die de Turkse kustwateren zo uitdagend maakt. "Laveren en overstag gaan zijn handelingen die je hier of heel weinig of alleen maar nodig hebt", zegt onze instructeur Simon Davis. Met zijn 24 jaar is hij toch al een van de veteranen onder de zeilgidsen.

Na een paar dagen zeil- en navigatielessen en tussendoor lekker mountainbiken vertrekken we met een groep van acht mensen op twee zeiljachten naar Gümüslük, een klein haventje naar het zuiden. Het is makkelijk zeilen met de Oceanis 320, een éénmaster van Franse makelij en 9,6 meter lang. De boot kan maximaal 6 personen herbergen, maar is comfortabel met niet meer dan vijf man aan boord. In geval van windstilte biedt een 18pk Volvo motor uitkomst. De Oceanis is ontworpen voor zowel de gemakzuchtige als de fanatieke zeiler; vanuit de kuip kunnen in principe alle zeilen zonder al te grote krachtsinspanning door een persoon worden bediend.

Tegenwind

De flinke tegenwind maakt het nodig regelmatig overstag te gaan. Ongewild turen we de hele tijd naar de horizon richting het zusterjacht en zijn al snel in een wedstrijdje verwikkeld. Het is echter een misvatting dat je tijdens flottielje zeilen altijd samen moet optrekken, het is beslist geen file varen, ook niet als de groep groter is.

Lekker voor de wind koersend op Yalikavak. Flottielje zeilen is zowel voor de fanatieke zeiler als voor de beginner interessant.

"Overdag kan iedereen zijn eigen gang gaan en zelf zijn route bepalen, alleen de bestemming ligt vast", legt Simon uit. "Met de marifoon op het moederschip informeren we iedereen over het weer en geven tips. De vakantieganger is zijn eigen schipper en als hij per se in een baaitje de nacht wil doorbrengen, dan kan dat. Het gebeurt regelmatig dat verschillende boten elkaar 's avonds weer tegenkomen in een baai en niet in de haven." Per dag wordt nooit meer dan 15 zeemijl afgelegd. De afstanden tussen de verschillende bestemmingen zijn relatief klein, als het nodig is kan snel hulp worden geboden.

Tegen de avond naderen we de haven van Gümüslük, hetgeen Zilverbaai betekent. Wij doen het zeilend, de andere boot onder zeil èn met motor, al zullen ze later zeggen dat ze die pas hadden gestart toen wij op gelijke hoogte kwamen. Wij laten ons echter niet kennen en betalen het eerste rondje. Gebroederlijk leggen we onze boten naast elkaar op 40 meter van de kade. Een lijn om af te meren krijgen we aangereikt door restauranteigenaar Mehmet in een roeibootje. Hij had ons allang in de gaten en is een goede vriend van Simon, die hier al jaren komt.

Sfeer

Gümüslük is een van de gezelligste plekjes langs de route. Het roept een sfeer op van een haventje aan de Franse Rivièra in de jaren vijftig. Als je komt aanvaren bepaalt een lange rij restaurantjes aan de kade het beeld. Een eerlijk gezegd, veel meer heeft het dorpje ook niet te bieden. Het is onvoorstelbaar dat hier in de Oudheid bijna 20.000 mensen leefden, het was een van eerste kolonies van de Grieken en heette toen Myndos. In de Romeinse tijd, toen het verval al had ingezet, schreef het toch nog een beetje 'moderne' geschiedenis als verbanningsoord van Brutus en Cassius. Beiden moesten na de moord op Julius Ceasar hier bijna twee jaar op een houtje bijten, voordat ze hun gezicht weer mochten laten zien in Rome. Als wij na het afmeren in het antieke haventje gaan snorkelen zien we op de bodem nog talloze stenen overblijfselen uit die tijd liggen.

Een gemoedelijk straatbeeld bij een koffiehuis in een van de kustdorpjes. Het leven is er nog rustig en overzichtelijk.

's Avonds genieten we bij het open vuur van de Turkse dis, die rijker is dan die in Griekenland, hoewel in eerste instantie beide keukens erg op elkaar lijken. Het verschil zit hem vooral in de klassieke voorgerechten (mezeler). Het water loopt ons in de mond bij wat ons allemaal wordt voorgezet: gebakken lever met ui en paprika, kippenvlees in pikante walnootsaus, in siroop gedoopte balletjes bladerdeeg, diverse salades en koude vruchten, gefrituurde groenten, gevulde aubergines en druivenbladeren, gebakken inktvis en aardappelen. Goede Turkse wijnen, zoals de Villa Doluca en Kavaklidere passen hier prima bij. Vraag gerust ook of er rosé in huis is. De menuprijzen lopen uiteen van ƒ10 in een 'lokanta' tot ƒ45 in een luxe 'restoran'.

Op de kade in Yalikavak wordt er de hele avond getafeld.

Gedurende de hele reis is het voorgerecht meestal het culinaire hoogtepunt en is er een flinke pauze nodig voordat kan worden begonnen aan het hoofdgerecht. Langs de hele Egeïsche kust is verse vis de grote specialiteit, iets waar wij dan ook voor kiezen. Na vele glaasjes raki en sterke verhalen roeit restauranteigenaar Mehmet ons diep in de nacht terug naar onze schepen. Terwijl we onzeker meedobberen krijgen we nog een laatste sterk verhaal van hem: "De sultans van het Ottomaanse Rijk wilden elke dag iets anders eten, daarvoor haalden ze koks uit heel Europa en de Balkan. Voldeden de koks niet aan hun smaak dan ging hun kop er zonder pardon af. Nu weten jullie waarom wij een betere keuken hebben dan de Grieken".

Na een heerlijk ontbijt in de ochtendzon op een nog stille kade zeilen we weer noordwaarts. Na een snelle tocht voor de wind en nog een verfrissende duik onderweg in de baai van een eilandje, eindigen we in de vissersplaats Yalikavak. Op de grote markt wordt in honderden kramen waar uit de hele streek aangeboden. Even buiten het dorp ligt op een heuvel een visrestaurant met zicht over de hele baai. Het eten hier is van grote klasse: we proeven alles op de kaart en gaan pas om half vijf van tafel. Na deze uit de hand gelopen lunch hijsen we ons in een taxibusje en vertrekken naar onze laatste bestemming Bodrum.

Een frisse duik doet wonderen na een korte nachtrust in Gümüslük. Tijdens het flottielje zeilen kan er in elke baai naar hartelust worden gesnorkeld.

Bodrum was al in de Oudheid een beroemde stad, omdat een van de zeven 'wereldwonderen', het 46 meter hoge grafmonument van stadhouder Mausolos (350 v. Chr.) er ooit stond, voordat het door een aardbeving werd vernield. Nu is het een van de grootste toeristencentra van Turkije en heeft het een van de mooiste jachthavens van het land. Het toerisme en het internationale nachtleven zorgen er in de zomer voor dat het allerwitste stadje van de Turkse westkust, uitgroeit van 30.000 naar ruim 100.000 inwoners.

Voor zeilers met een 15-daagse reis is dit Turkse 'Cannes' de uitvalsbasis. De afstanden in de Golf van Gököva zijn aanzienlijk langer en daardoor aantrekkelijker voor de wat meer ervaren zeiler. De charmante restaurants aan de haven hebben echter op ons een grotere aantrekkingskracht. De Turkse keuken heeft ons zeilhart voor even gestolen.

Inlichtingen: Evenements Reizen. Postbus 1604 1000 BP Amsterdam. tel. 020-6867324

Publicatiedatum = 6 maart 1999