Turkije koestert zijn natuur

door Thijs Jansen

ÖZDERE - De natuur in de buurt van Turkse toeristenplaatsen is vaak betoverend mooi. Maar al dat moois staat de laatste jaren mede door het toerisme onder druk. Met name de nationale parken in de omgeving van Alanya, Antalya, Kusadasi en Izmir hebben het zwaar. En verlichting zit er niet in, want het land zal komende zomer een topseizoen beleven. Er hebben al twee keer zoveel mensen een vakantie in Turkije geboekt als vorig jaar.

Honderd jaar geleden vertrokken de bewoners van dit huis naar elders. Nu kan de natuur haar gang gaan.

De Turkse overheid is er alles aan gelegen om het gebruik van de natuurparken in goede banen te leiden. Misbruik, zoals milieuvervuiling, zal streng worden bestraft.

Turkije telt op dit moment negentien nationale parken. Naast bescherming van de natuur staat recreatie er centraal. Geen enkel park heeft een strikte scheiding tussen streng beschermde zones en gebieden die voor bezoekers toegankelijk zijn.

Zonder een lokale gids is het verkennen daarvan dikwijls een hachelijke onderneming. Gedetailleerde kaarten van natuurgebieden zijn er vaak niet, weet de Nederlander Hank Curfs, die al drie jaar in Turkije werkt als agent voor diverse toeristische organisaties.

Met hem verkenden we de Turkse natuur.Hank: "Er zijn veel toeristen die een hekel hebben aan het strand en juist hier naar toe afreizen om hun vakantie in een prachtig en andersoortig landschap met een rijk dieren- en plantenleven door te brengen. Turkije is de brug tussen Europa en Azië. En deze geografische ligging komt tot uiting in de fauna en flora van het land.

In de Egeïsche regio aan de westkust van Turkije met onder andere de bekende plaats Izmir (het oude Smyrna), staan de bergketens bijna loodrecht op de kust.De zomers zijn er wat koeler dan in de rest van het Middellandse Zeegebied. Naast de karakteristieke olijfboom en katoenplant, zijn voor de Egeïsche streek rozijnen en vijgen kenmerkend.

Vanaf het Liefdespark hebben bezoekers een schitterend uitzicht.

Hank: "Een noch amper door het massatoerisme ontdekte plaats is het dorpje Özdere, mijn woonplaats. Het ligt op ongeveer 60 kilometer van Izmir, direct aan zee. Het is een ideale plaats om op een originele manier kennis te maken met Turkije als vakantieland."

Behalve uiteraard een heerlijk zandstrand met goede hotels heeft Özdere een prachtig achterland. Er is zelfs een berg die naar ons land is vernoemd: Holland Berg. Er heeft een bosbrand gewoed en toeristen kunnen meehelpen hem weer groen te maken door er mandarijnenbomen te planten. Het project dient een tweeledig doel. De opbrengst van de mandarijnen straks is bestemd voor de plaatselijke lagere school.

De nieuwe aanplant ziet er een beetje luguber uit. Zij lijkt op een kerkhofgraf, want naast elke jonge boom staat een kruis met een houten bordje, waarop de naam van de planter. Inmiddels hebben 200 Nederlanders een boom geplant.

Hank Curfs raadt wandelaars aan om in de zomer 's ochtends vroeg of 's avonds laat op pad te gaan. Het is dan niet zo warm. De streek leent zich uitstekend voor nachtwandelingen. Je kunt dan wilde zwijnen tegenkomen. Overdag kun je de woelplaatsen van de zwijnen goed zien. Ook de moeite waard zijn de restanten van een hoog in de bergen gelegen dorp. De wandelingen gebeuren onder leiding van een ervaren gids. Verder is er de mogelijkheid het achterland te ontdekken met een mountainbike. Deze tweewielers zijn op diverse plaatsen in het dorp te huur.

Özdere heeft een leuk vissershaventje met diverse eet- en drinkgelegenheden, een gemeentelijk park, liefdesparkgenaamd, waar men 's avond al genietend van een drankje de zon in de zee kan zien zakken.

Behalve natuur heeft de streek ook een rijk archeologisch verleden: zoals Efese, ooit de hoofdstad van Klein-Azië. De ruines liggen op ongeveer 30 kilometer van Özdere en zijn met openbaar vervoer via een slingerende kustweg goed te bereiken.

Trots toont deze vrouw een lammetje aan haar bezoekers.

Vroeger was Efese een welvarende havenstad. Nu ligt de zee zes kilometer van de resten van de stad. Waar vroeger de zee was is nu een favoriet gebied voor vogelaars. De moerassen en moerasweiden vormen een belangrijk rust- en broedgebied voor reigers, zoals ralreigers, kleine zilverreigers en purperreigers.

In de trektijd zijn er grote zwermen zwarte ibissen te zien. Verder zijn er waterratten, buidelmezen, waadvogels, sporenkievieten en vorkstaartplevieren. In de plassen en sloten leven waterschildpadden en in de oevervegetatie kan je de boomkikker horen kwaken.

In de ruïnestad Efese zelf komen natuurvorsers ook aan hun trekken: rotsklevers, blauwe rotslijsters en steenuilen hebben er een plekje. Zo ook de reuzensmaragdhagedis en de maskerdwergslang.

Bijna elke touroperator heeft Turkije-arrangementen in zijn programma. Meerdere luchtvaartmaatschappijen vliegen vanaf Schiphol naar het land. Wij reisden met Sunman Tours, Amsterdam, telefoon 020-4054422. Algemene inlichtingen: Turks Verkeersbureau, Den Haag, telefoon 070-3469998.

EIGEN FOTO'S