Thailand is niet te warm om te fietsen

door Jos van Noord

BANGKOK - "Ga eens lekker fietsen door Bangkok met Co vaN Kessel," hadden Bangkok-kenners Rob Rijnders en Richard Brouwer van de luxueuze Amari-hotelketen in Thailand mij aangeraden. Fietsen in Bangkok, de Moeder van Alle Verkeersopstoppingen? "Zijn jullie wel goed wijs?" had ik nog geroepen. "Fietsen in dat krankzinnige verkeer, door die stinkende mist van uitlaatgassen?"

Om de haverklap zijn er leuke ontmoetingen met lokale Thais. Soms stopt Co even voor een praatje.

Rob en Richard vonden dat ik het toch maar eens moest proberen. "Dan zie je Bangkok eens van een àndere kant. Zoals de gewone mensen hier werken en wonen, zoals het Thaise leven écht is."

Op de fiets dus, met Bangkok-veteraan Co van Kessel. Een ontdekkingsreis door achteraf straatjes en steegjes, door sloppen en over markten, langs de vaarten en spoorlijnen en warempel over kilometers lange fietspaden door uitgestrekte groengebieden midden in deze energieke miljoenenstad, stilteplekjes die bijna niemand kent. Geen toerist te bekennen. Bangkok opnieuw ontdekt.

Verrassend fietsen door Bangkok

In Bangkok is het elke dag feest, elke dag Koninginnedag. Kraampjes en eetstalletjes, waar je ook kijkt: alles draait hier om eten. Overal is het bakken en braden, overal staan pannetjes te pruttelen en stijgen geurige rookwolken op van knetterende barbecues. Bangkok is eigenlijk een braderie, één grote, vrolijke keuken.

"En dan zie je ook nog alom oranje. Oranje is hier veruit de favoriete kleur. Monniken lopen in oranje gewaden, overal is het oranje. Geen wonder dat Nederlanders zich hier meteen thuis voelen," lacht Marije uit Amsterdam, die met haar vriend Sven ook mee fietst in onze verrassingstour met Co van Kessel door Bangkok.

Op de dagelijkse markt van Khlong Toey, een onvoorstelbare ratjetoe van groente, vlees, vis en gevogelte, heeft iemand z'n steekwagentje even tegen een muur gezet om tussen alle gekwek en gemekker een Thais snackje te eten, een soort broodje. Sven fietst er op z'n mountainbike langs, kijkt ernaar en krijgt behalve een brede glimlach prompt een stukje te proeven. Thais eten nooit alleen, dat is niet sanoek, niet leuk.

"Je merkt hier dat Thaise mensen eigenlijk nog veel aardiger zijn dan op die toeristische plekken. Hoe armer, hoe hartelijker," zegt Sven.

Vraag nou niet aan Co van Kessel, al een kwart eeuw in Bangkok, of hij je naar het Grand Palace wil brengen, de Tempel van de Dageraad of naar de Liggende Boeddha, want dan trekt Co een lang gezicht. "Het Volendam en Marken van Thailand," schampert hij. "Toeristische poppenkast, het krijgt overmatige aandacht, maar heeft weinig of niets met het Thaise leven te maken."

Co brengt zijn fietsers liever naar buurten waar je kunt zien hoe de Thais ècht leven. Naar onbekende plekken, woonbuurten en sloppen, tempels waar de gewone mensen bidden en waar oudjes en weeskinderen wonen, langs klongs (de waterwegen) en door groengebieden die niet in de toeristische gidsen staan.

"Bangkok en fietsen lijkt niet samen te gaan," weet Co. "Maar het tegendeel is waar. Het hangt er helemaal van af wáár je gaat fietsen. De hoofdwegen moet je altijd mijden."

Heksenketel

De Thaise hoofdstad met z'n tien miljoen inwoners, twee miljoen auto's en zes miljoen brommers, twaalfduizend bussen en veertigduizend taxi's, is een onbeschrijflijke heksenketel. "Maar via achteraf-straatjes kun je eigenlijk overal op je gemakkie naar toe fietsen," zegt Co als we door de stadswijk Yannawa peddelen, niet ver van de oude haven van Bangkok.

Bij fietsenmaker Kho in Khlong Toey wordt de spanning in de banden en op de ketting even nagekeken.

Co heeft zelf twaalf fietsen van Thaise makelij. Die stalt hij in de parkeerkelder van het Tara-hotel, midden in de stad. "Ik heb voor dit hotel gekozen omdat het een prima vertrekpunt is en omdat de toiletten schoon zijn," lacht hij. "Voor fietsers bestaan in Thailand geen verkeersregels. De politie ziet fietsers eigenlijk als voetgangers," legt Co uit. "Daarom mag je hier ook gerust over de stoep fietsen. Of tegen het verkeer in rijden. Soms is dat zelfs beter, omdat je jezelf dan goed zichtbaar maakt."

Temperatuur

Een wijdverbreid misverstand dat Co het liefst zo snel mogelijk uit de wereld wil helpen is dat het in Thailand veel te warm is om te fietsen. "Fietsen is juist comfortabel. Je veroorzaakt als fietser zelf een luchtstroom, een briesje waardoor je het helemaal niet warm krijgt. Als je stopt, valt dat briesje weg. Dan pas wordt het warm. Bangkok is volkomen vlak, dus je hoeft ook niet hard te trappen. Fietsen is dé manier om Bangkok te verkennen."

Als we op weg zijn naar de Chao Praya rivier, die zich dwars door Bangkok kronkelt, worden we aangeblaft door tientallen schurftige en manke zwerfhonden. Co wil de remmen en de luchtdruk in de banden even controleren en we stoppen bij zijn vaste fietsenmaker, de heer Kho, 60 jaar oud, die vorige maand een wegwerpkind van vijf heeft geadopteerd. Vader, een zeeman, zit in de gevangenis en moeder van 19 kon niet langer voor het jongetje zorgen. Fietsenmaker Kho is nu opa en hij zwaait ons vrolijk uit. "Zo gaat dat hier in Thailand."

Water

Drinken moet. Geen cola, want daar krijg je alleen maar meer dorst van. Water, veel water. Co koopt meteen drie flessen en we fietsen weer verder langs een vijver vol schildpadden en bij weer een andere sloppenbuurt steken we een spoorbaan over, waar een dode rat ligt. "De armoe is hier zó groot dat zelfs de ratten zich voor de trein gooien," grapt Ivan. "Die armoe is maar betrekkelijk," meent Co. "Iedereen heeft te eten."

Fietsend door de huiskamer
van Bangkok, soms bijna letterlijk.

Honderdduizenden inwoners van Bangkok wonen in golfplaten krotten, de allerarmsten wonen in kartonnen dozen. Of in afgedankte spoorwagons. Maar overal staat de tv aan. "Thaise mensen zijn verknocht aan tv. Ik denk dat het hier in de grondwet staat: de tv móet aan," lacht Co. "Eten, tv kijken en slapen, dat doen ze het liefst." Kinderen puzzelen op straat en wij fietsen zo door hun puzzels heen, maar ze kijken er niet van op. "Sawasdee!" roepen hun moeders, ze lachen en zwaaien naar die crazy farang, die knotsgekke buitenlanders op hun tweewielers. Zo fietsen we met de ex-seminarist Co (49) door de huiskamer van Bangkok, dikwijls letterlijk.

Thailand, mysterieus koninkrijk van de eeuwige glimlach, het land waar iedereen van houdt, ontving vorig jaar meer dan 100.000 Nederlandse toeristen. Nu Indonesië, voor Nederlandse vakantiegangers nog altijd de topbestemming in het Verre Oosten, wordt gekweld door politieke en religieuze onrust, is de verwachting dat nog meer Azië-liefhebbers dit jaar zullen kiezen voor Thailand.

Fietsen is hier enorm in opkomst, vorig jaar werden in Thailand (60 miljoen inwoners) ruim een miljoen fietsen verkocht. Veel Nederlandse touroperators hebben dit jaar ook fietstochten in Chiang Mai, Ayutthaya en Sukhothai in hun programma opgenomen. Maar bijna niemand fietst in Bangkok. "Terwijl dat toch heel goed kan," zegt Co van Kessel als we even zijn afgestapt om ongestoord door een tempelcomplex te wandelen tussen de mooiste antieke Boeddha-beelden en prachtige planten, sommige meer dan 300 jaar oud.

Soms arriveert Co met zijn fietsgroep midden in een crematieplechtigheid. "Maar dat is nooit een probleem. Ze hebben mij wel eens gevraagd om het vuur aan te steken. Buitenlanders die de crematie bezoeken, dat wordt buitengewoon positief uitgelegd, dat brengt geluk."

Contrasten

Buiten lijkt het bij de tempel wel een kinderboerderij: overal scharrelkippen. Honden, ganzen, hanen, konijnen, eenden, ze krioelen door elkaar. "Farang, farang!" roepen de kinderen. Zo fietsen we door een sjieke villawijk en dan ineens rijden we weer door de sloppen: Bangkok, zo groot als de provincie Utrecht, is een stad vol contrasten, een merkwaardige mengelmoes van greedy en needy, van onrustige hebberds en tevreden sloebers. "Bangkok moet je voelen, je moet het aanraken, ruiken, proeven," zegt Co als hij bij de rivier een lawaaiige watertaxi roept om ons fietsgroepje, overdonderd door de duizenden indrukken, met rijwielen en al over te zetten naar Phra Pradaeng, de Grote Groene Overkant.

Hier overheerst ineens de rust. We fietsen over betonnen rijwielpaden op palen, tussen mangobomen, palmen, huizenhoge bamboestruiken en bananenbomen, een indrukwekkende variëteit aan groen.

"Het lijkt hier wel Koh Samui," roept Marco uit Haarlem vanaf zijn fiets, in een verwijzing naar een idyllisch toeristeneilandje in Zuid-Thailand. "Alleen, als je op Samui fietst, kom je steeds buitenlanders tegen. Hier zie je helemaal geen toeristen."

De watertaxi brengt de fietsers en de fietsen naar Phra Pradaeng, een onbekende oase in het hartje van de lawaaiige Thaise hoofdstad.

Phra Pradaeng, de groene long van Bangkok, ligt als stilte-eiland midden in deze oorverdovende wereldstad en maar zeer weinigen weten dat. Autoverkeer is er onmogelijk. Je kunt deze oase eigenlijk alleen met een boot bereiken. Eenmaal in Phra Pradaeng moet je fietsen. Op landkaarten van Bangkok drukken ze op de plek van Phra Pradaeng altijd het colofon. "Thais redeneren: daar is toch niks te doen! Daardoor is het gebied relatief onbekend en ongerept gebleven," vertelt Co. "Officieel hoort Phra Pradaeng bij een andere provincie en de bewoners weigeren al jaren om zich bij Bangkok te voegen. Vraag het de mensen maar: ze willen het hier groen en rustig houden."

Orchideeën

Hier leeft Thailand zoals het Thaise leven behoort te zijn: tussen de prachtigste orchideeën, bij gekwaak van kikkers, dommelend in een hangmat op het terras. Af en toe waaiert er wat Thaise muziek uit de huisjes langs het fietspad. Het is Bird Tongchai die zingt 'Sabai, sabai!', ofwel: Wat is het toch gezellig! Middenin, maar tegelijk heel ver weg van Bangkok, dat altijd rumoerige gekkenhuis, die uit de hand gelopen creatie van zelfrijzend bouwbeton in een Aziatische snelkookpan.

Vanaf de betonnen paden op palen door Phra Pradaeng krijgen we fietsend een unieke kijk op deze bij toeristen onbekende, groene long van Bangkok.

We hebben al weer zeker drie kilometer door overweldigend groen gefietst, in de schaduw van palmen, bananenbomen, paarse en gele bougainville, als Co zich plotseling omdraait en zijn fietsend gevolg in het dorp Ban Krachao toeroept: "Nu gaan we eten!" Wat er dan gebeurt, is al weer uniek. Henk en Wendy uit Rotterdam, die de fietstocht tot dan toe goeddeels in stilte hebben genoten, dopen de open uitspanning 'Chez Khun Tum', want Tante Tum zwaait hier de pollepel. Het dagmenu is Pad Thai, een verse schotel op basis van noedels, met limoen en Nam Pla, zoute Thaise vissaus. Superlekker. Onbegrijpelijk dat Joop Braakhekke steevast in de keuken van het sjieke Oriental Hotel gaat filmen voor zijn tv-programma. Thaise mensen mogen bij dat hotel niet eens binnen komen! Onze nationale kookgek moest eens bij Tante Tum in Phra Pradaeng gaan proeven. Dat is nog eens wat anders dan die toeristische Oriental-hap, die een echte Thai al helemaal niet door z'n keel kan krijgen! Wat een genieting, die Pad Thai van Tante Tum. Arooi mak mak!

Als we terug fietsen naar de taxiboot voor de terugtocht over de Chao Praya rivier, verzucht Sven uit Amsterdam: "Snap jij nou dat sommige Nederlanders hier tijdens hun vakantie gaan eten bij McDonald's? Het zijn waarschijnlijk dezelfde toeristen die hun Hollandse bintjes meenemen naar Spanje. Die gaan ezeltje rijden in Benidorm. In Thailand gaan ze olifantje rijden, ook zo fout! Ik kom hier met Marije nu al voor de vijfde keer en ik heb steeds geweigerd om op een olifant te gaan zitten. Ik ben hier toch niet in een circus? Of wel soms?"

EIGEN FOTO'S

REISWIJZER

KLM, China Airlines en EVA Air vliegen dagelijks rechtstreeks tussen Schiphol en Bangkok. Bij deze maatschappijen is het meenemen van een fiets mogelijk. EVA Air introduceerde onlangs de Evergreen Deluxe Class, waarbij passagiers tegen bijbetaling van enkele honderden guldens in een comfortabele businessclass-stoel reizen. In Thailand biedt ANGEL Air regionale doorverbindingen tegen concurrerende prijzen.

Fietsen met Co van Kessel: ABC (Amazing Bangkok Cyclist), telefoon 00 66 2 322 9481, of e-mail: abc_2000yahoo.com.

De Thailand Cycling Club, e-mail: pthongchac.th

Handig reisboek: Fietsen in Thailand, door Bert Sitters.

Inlichtingen: Thais toeristenbureau, Amsterdam. Telefoon: 020-6386667 of via de website www.tourismthailand.org

Publicatiedatum = 19 februari 2000