|
|
Russisch Karelië is een groot avontuurdoor Thijs Jansen KEM - Ze zingen als soldaten en ze drinken als strijdmakkers. Een aantal Witte Nachten met Finse dames stappen in Russisch Karelië is een groot avontuur. De tijd wordt vergeten, vooral als het hartje zomer maar niet donker wil worden. Wie zegt dat Finnen introvert zijn moet er maar eens een kijkje nemen. Het is op de Solovetski-eilanden al bijna half drie in de nacht als een wandeling om het enorme klooster op het eiland in de Witte Zee wordt beëindigd. Het is rustig, de natuur is schitterend. Op de ontelbare muggen na wijst niets er op dat duizenden mensen hier door een hel zijn gegaan.
In 1923 was op de eilanden een van de eerste beruchte strafkampen van Stalin gevestigd: de Goelag Archipel. De monniken werden uit het in 1436 gestichte klooster gezet en tienduizenden 'vijanden' van de Sovjetstaat werden tewerkgesteld, vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Een van de dwangarbeiders was de schrijver Alexander Solzjenitsyn. In een klein museum wordt deze donkere periode uit de Russische geschiedenis belicht. Het blijkt dat er veel journalisten in het kamp zaten. Nu zijn de eerste toeristenhotels geopend en wordt er gewerkt aan de restauratie van het imposante klooster. Handel Het klooster is het meest opvallende gebouw van de Solovki. Het was één van de grootste kloosters van Rusland. Er leefden meer dan 400 monniken, zo doceert de ANWB in een reisgids over Rusland (nu een tiental). Ze hielden zich onder meer bezig met de handel en ze hadden een eigen scheepswerf. De kloosterlingen hebben ook een botanische tuin aangelegd, die nog steeds in gebruik is. Het is de noordelijkste botanische tuin ter wereld, zo wordt gezegd. De meertjes op de eilanden werden door de monniken met behulp van kanalen met elkaar verbonden. Per roeiboot is nog steeds een tocht over het eiland te maken.
Journalisten zijn meer dan welkom. Dit keer hoeven ze niet te zwijgen. In tegendeel zelfs. "Het bezoek aan de eilanden groeit de laatste tijd behoorlijk", zegt de uitbater van het hotel. Bovendien kan hij best wel wat reclame gebruiken. Hij bouwt er een vleugel bij aan het hotel. De uitbreiding bestaat uit drie treinwagons, die op circa drie meter uit elkaar staan. De tussenliggende ruimte wordt dichtgetimmerd en zo is het eiland weer een aantal hotelkamers rijker. Comfortabel Het verblijf in het hotel is overigens verrassend comfortabel. Er wordt weliswaar met meerderen op een kamer geslapen en de dames en de heren slapen in aparte vleugels. Het beddengoed is schoon en toilet en (warme) douche zijn op de gang. Het eten (veel vis) is evenals het bier en de wodka voortreffelijk. Dat geldt trouwens voor heel Karelië. Een eerste kennismaken met Karelië is in de Finse stad Kajaani. Van daaruit worden tochten gemaakt naar de Goelag Archipel in de Witte Zee. De Fins-Russische grens wordt gemakkelijk gepasseerd bij de nederzetting Vartius en direct over de grens wordt een eerste stop gemaakt om inkopen te doen; er wordt met name wodka ingeslagen. Het prijsverschil tussen Finland en Rusland is enorm.
De reis gaat door een schitterende natuur met meren, bossen en weilanden. Het is daar waar het nationale Finse epos Kalevala (het land der helden) het licht zag. Het is een scheppingsverhaal vol mythen en sagen, legt Jaana Keraënen van het Kainuu travelcentre uit Kajaani uit. Ze is onze gids. Er is over dit epos een schitterend stripverhaal gemaakt en alleen al de plaatjes bekijken is een feest. Volgens Jaana wordt de cultuur van Karelië de laatste jaren nieuw leven ingeblazen. Gastvrij Gestopt wordt bij het dorpje Kostmus. Er wonen circa 800 mensen. Lidia Ragejeva Vasky en haar man verlenen toeristen gastvrijheid. Er kan worden gezwommen of een boottocht worden gemaakt. Geslapen wordt onder meer in de woonkamer. Het is er bloedheet. Midden in het vertrek brandt een kachel. Daarop staat een pan met water. Buiten is het rond de 30 graden Celsius en de deuren en ramen zitten potdicht. Zodra ze opengaan nemen ontelbare muggen direct bezit van het interieur. Om die muggen van het lijf te houden gebruiken de bezoekers een smeerseltje. Ze stinken als bootwerkers naar teer, zweet en wodka. De bewoners van Kostmus hebben elektriciteit, zodat er midden in de woonkamer een groot televisietoestel pronkt. De vooruitgang staat ook hier niet stil. Het spinnewiel wordt aangedreven door een piepklein elektromotortje. Over de rivier, die het dorpje in tweeën deelt, lopen drie door de bewoners zelf aangelegde houten bruggen. Alles ziet er verrassend schoon en verzorgd uit. "Dat komt doordat de grond ons eigendom is", legt gastvrouw Lidia uit. Het eten wordt veelal verbouwd op eigen akkertjes en de rivieren zitten vol vis. Kerk Het ontbijt met vis, allerlei salades, marmelade van aardbeien uit eigen tuin, een gebakken eitje en kleine pannenkoeken met lakkabessenjam (een soort poolbessen) smaakt voortreffelijk. Er is zelfs koffie. Tegen de tijd dat de bezoekers verder trekken moet een bezoek worden gebracht aan de kerk, de trots van het dorp.
De toeristen worden voorafgegaan door een vijftal vrouwen. Mannen zijn in geen velden of wegen te bekennen. "Vrouwen zorgen hier in Russisch-Karelië voor de veiligheid. Mannen alleen lopen het risico beroofd te worden", zeggen de Russinnen waarschuwend. "Maar zodra er een vrouw in de buurt is kan de mannen niets gebeuren. Voor vrouwen is hier nog respect", aldus de kordate Russinnen. De provincie Karelië is een ongerept gebied dat zich uitstrekt ten noorden van Sint Petersburg. Er zijn tienduizenden meren. De helft van het gebied is met bos bedekt. Naast Russisch hoor je vooral Fins op straat. Belangrijke plaats in Karelië is Vyborg. Oudste Het is een van de oudste steden van Europa, maar het is zwaar verwaarloosd. Vanuit de Finse havenstad Kotka worden er in de zomer excursies naar Vyborg gemaakt. Ze worden spottend 'wodkasafari's' genoemd. De trip heen duurt een avond en een nacht. Daarna kunnen de deelnemers vanaf tien uur 's morgens aan land. De kade waaraan het schip van Kristina Cruises ligt afgemeerd wordt bewaakt door een Russische soldate in camouflagepak. Er is wat vreemds met haar uitrusting aan de hand, maar het valt niet direct op; ze loopt op elegante schoenen met hoge hakken. Tot ongeveer drie uur kan de plaats worden verkend en een bezoek worden gebracht aan de markt. Daar zijn de meest wonderlijke zaken te koop uit het voormalige Sovjetrijk, zoals draaibankonderdelen als ijzerboren met een diameter van zo'n 12 tot 15 centimeter en frezen, die bij onze zware metaalindustrie nog zouden opvallen. Verder zijn er veel kristal en zelfgemaakte kleding te koop. Schrikbarend In de stad zelf staan prachtige gebouwen uit vroeger eeuwen, maar het onderhoud daarvan is over het algemeen schrikbarend. Alleen de vesting aan de rivier de Oel (Vyborgskaja) ziet er verzorgd uit. Het is in 1293 door de Zweden gebouwd. Er hebben daarna heel wat verschillende vlaggen gewapperd: in 1710 voegde tsaar Peter de Grote het aan Rusland en een eeuw later werd het Fins. Dit bleef het tot 1939 toen Stalin de stad innam. Vervolgens ging het over in Duits en Finse handen, waarna het in 1945 deel werd van de inmiddels alweer ter ziele gegane Sovjet-Unie. Vyborg is dan ook een mengsel van Finse stijl en Russische verwaarlozing. REISWIJZER Reizen naar de Witte Zee worden georganiseerd door Kainuu Travel Centre uit Kajaani in Finland. Om er te komen kan vanuit ons land het vliegtuig naar Helsinki worden genomen en moet worden doorgevlogen naar Kajaani. Van daaruit gaat het met een busje naar Rusland. Inlichtingen Kainuu Travel Centre, telefoon 0035886120600. Een trip naar Vyborg kan in ons land worden geboekt bij Norvista. Inlichtingen: 0900-2025059. (Eigen foto's) Publicatiedatum = 13 november 1999
|
Wie door Karelië reist komt soms vreemde bouwwerken tegen, zoals deze droogtoren. 
Vlak bij het klooster ligt de haven. Er komen geregeld schepen van het vaste land om er toeristen te brengen en te halen. 
Vroeger was er bij het klooster een scheepswerf. Resten daarvan zijn nog te zien. 
De zon gaat in de zomer niet onder. Het levert midden in de nacht dit soort plaatjes op. 