Portugal is meer dan enkel Algarve
'EXPO '98' verwacht
15 miljoen bezoekers
door HENK DE KONING
LISSABON - Dit jaar is het 500 jaar geleden Vasco da Gama India ontdekte. Die stap opende de verbinding tussen de Atlantische en Indische Oceaan en de westerse wereld met het Verre Oosten. Van 22 mei tot 30 september wordt in Lissabon dit historisch feit herdacht met de wereldtentoonstelling 'Expo '98'. Deze zal in het teken staan van het milieu. Met name de zee, als 'erfgoed voor de toekomst'. Zelf verzot op een visje vlogen we naar Lissabon, aldaar rondgeleid door Portugees in hart en nieren, José Manuel Nogueira Ramos.
Het multifunctionele 'Utopia' Paviljoen in Lissabon.
"Meer dan 130 landen, waaronder Nederland, presenteren zich dit jaar met een paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Lissabon. Aangelegd op 60 hectare terrein, zich 5 km uitstrekkend langs de oever van De Taag. "Verwacht worden 15 miljoen bezoekers", verklapt onze gids José Manuel Nogueira Ramos.
Sprekend over Portugal denkt het gros van de vakantiegangers ogenblikkelijk aan Algarve. Dit zuidelijke deel is bij de Nederlandse vakantieganger vooral geliefd vanwege zijn fraaie stranden, zonnig klimaat en verrukkelijk eten.
Echter zeker zo aantrekkelijk is de rest van Portugal met zijn eeuwenoude steden en dorpjes, karakteristieke boerderijtjes en wijngaarden, vruchtbare vlaktes (Alentejo) en het weelderige groen in het uiterste noorden van het land.
Moorse buurten
Lissabon met 2 miljoen is nagenoeg geheel in 18e eeuwse stijl herbouwd na de vernietigende aardbeving van 1755. De stad is verdeeld in diverse wijken, elk met een eigen stijl en temperament.
Geniet van de statige winkelstraten in de wijk Baixa, onderga de charme van de pleintjes en inviterende kerken van de Bairro Alto, bemin de exotische charme van de gespaard gebleven middeleeuwse en Moorse buurten Alfama en Mouraria, aanschouw de stad in vogelvlucht vanaf het lommerrijke terras ( annex restaurant) van het robuuste kasteel van Sint Gregorius en luister naar de brutale roepstemmen van de visvrouwen in Madragoa.
Het expo-terrein was tot voor kort een verpauperd industrie-en havengebied. De wereldtentoonstelling moet dit stadsdeel - inmiddels 'Expo Urbe' gedoopt - nieuw leven inblazen. Compleet met gloednieuwe woningen, winkelcentra, kantoorpanden, hotels en overheidspanden. Tevens is gezorgd voor de bouw van een nieuwe, 14 kilometer lange brug over de Taag, de Ponte Vasco da Gama. Deze sluit even ten noorden van het tentoonstellings-terrein aan.
Het openbaar vervoer van en naar het Expo-terrein is door de Portugezen uitstekend geregeld. Een zogeheten 'multimodaal station' heeft een rechtstreekse treinverbinding met met het vliegveld. Het station - direkt naast het Expo-terrein gelegen - is een ontmoetingsplaats voor trein tram, sneltram, bus en metro.
Thematisch centrum van Expo 98 is uiteraard het Portugal Paviljoen. Hier komen de ontdekkingen van nieuwe vaarwegen door de Potugezen uitgebreid aan de orde komen. Meest spectaculair is het 'Oceaan Paviljoen', ontworpen door de Amerikaanse architect Peter Chermayerff.
Hier zien de bezoekers nagebootste kust-biotopen uit de vier grote oceanen. De vier gebieden zijn rond een centraal bassin gegroepeerd met daarin: haaien, tonijnen, roggen, en reeksen andere diepzeebewoners. In totaal 25.000 exemplaren van 300 verschillende soorten. In het Paviljoen van de toekomst, het Utopia Paviljoen, doen multimedia-attracties u het avontuur beleven van 'Twintig Duizend Mijlen Onder Zee' naar Jules Verne, ontmoet u de reuze potvis 'Moby Dick' en waant u zich in het verloren continent van Atlantis.
De Taag: een blauwe plas met schilderachtige vissersbootjes baant zich rusteloos een weg tussen de heuvels van Lissabon. Rook kringelt op uit trapsgewijs aangelegde steegjes en straatjes, omzoomd door klittende winkeltjes. De geur van geroosterde sardientjes en pepers vermengt zich met het zoet van de bloesems. De zon werkt lekker mee. Een antiek trammetje knerpt door de oude stadswijk; in de open wagon genieten toeristen.
Fado
Als met heldere sterren en een strelende bries de avond over Lissabon valt dineren we in een van de vele folkloristische Fado-restaurants van Lissabon. De wijk Bairro Alto is een ware ontmoetingsplaats voor de liefhebbers van deze melancholieke muziek van uitzichtloze liefde en gebroken harten, voortgedreven op de vibratie van troostende gitaren.
Op tafel verschijnen prachtige schotels met visgerechten (grote geroosterde garnalen en moten kabeljauw), gemarineerd varkensvlees, alsmede pittige salades met ham, worst en uien. Dit in gecombineerd met aromatische Portugese wijnen. Dieet-goeroe Montignac heeft in dit land nog geen poot aan de grond.
Het paleis in de randstad Queluz.
Met het kolossale 'monument voor de ontdekkingen' in de stadswijk Belém eert Portugal zijn glorieuze verleden als zeevarende natie en koloniale macht. Aan een schare historische helden, op het kunstwerk in steen verstild, wordt leiding gegeven door Hendrik de Zeevaarder. Deze ontdekkingsreiziger stichtte de eerste navigatieschool ter wereld op het schiereiland Sagres.
Een wereld-atlas in het tegeltapijt aan de voet van het monument toont de talrijke gebiedsdelen waarover Portugal in de 15e en 16e eeuw heerste. Belangrijke Portugese handelsposten ontstonden langs de west- en oostkust van Afrika, in het Midden-Oosten, Maleisië, aan de zuidkust van India en zelfs in China. In 1419 werd Madeira ingelijfd, in 1427 gevolgd door de Azoren.
Fortuinen vergaarden de Portugezen met hun handel in specerijen. De vele prachtige kloosters, kapellen en paleizen, gebouwd in de trotse, laat gotische stijl van de zogeheten 'Manuel-architectuur'( 1495-1521) getuigen nog van die rijke tijd. Zoals het wondermooie Jerónimosklooster en de toren van Belém, rijk uitgedost met zeevaartmotieven.
Lissabon telt talrijke musea en galeries. In Belém staat het grootste koetsmuseum ter wereld. Het museum van het klooster Madre de Deus toont de kunst van de beroemde Portugese tegels (Azulejos). Een ambacht geleerd van de Moren. De kleuren geïnspireerd op het blauw van de lucht en de zee in combinatie met het wit van de wolken en de branding van de golven.
De meeste paleizen en voorname zomerverblijven vind je in de direkte omgeving van de stad. Vorsten en edellieden vestigden zich hier in de 17e en 18e eeuw, op de vlucht voor de plagen van de grote stad, waaronder epidemische ziekten. Deze exclusieve onderkomens groeiden uit tot fraaie dorpjes in een sfeer van oude chique.
Plaatsjes als Estoril, Cascais, Sintra ( romantische paleis van Pena), Setubal en Caparica zijn daar opmerkelijke voorbeelden van. In Lissabon bevinden zich echter ook flitsende disco's en gezellige bars en in het Casino van Estoril kun je een gokje wagen of genieten van wervelende theatershows in ware Broadwaystijl.
Tussen Sintra gelegen op koele, groene heuvels en Lissabon bevindt zich het in rococo-stijl opgetrokken paleis van Queluz. Eens het verblijf van sommige Portugese vorsten, thans nog in gebruik als gastverblijf voor hoog bezoek. Koningin Beatrix en prins Claus logeerden op een keer in dit statige, vaal-roze gebouw. De tuin in Versaillestijl met zijn meertjes en fraai geknipte heggen maakt nog de meeste indruk. Over de hele lengte is de gracht versierd met Portugees tegels.
Na 4 dagen zwerven door Lissabon nemen we met een laatste glas port op het terras van hotel Palacio in Estoril afscheid van dit kleurrijke, zonovergoten en zangerige land.
Meer informatie: ICEP-Portugese ambassade (afdeling Handel en Toerisme), Paul Gabrielstraat 70, 2596 VG Den Haag tel: 070-326 25 25. Fax: 070 3280025.
REISWIJZER:
De Expo '98 is dagelijjks geopend van 10 uur 's-morgens tot 3 uur 's-nachts.
Op de 2 km lange boulevard langs de Taag zullen gedurende de expo-maanden
tal van openlucht voorstellingen plaatsvinden van toneel, theater, dans
en fado. De hotels in Portugal variëren van 5 tot 2 sterren. Appartementen
en villa's variëren van 3 sterren tot 1. De munteenheid in Portugal is de
escudos. De prijs van een kop koffie is vanaf 50 escudos, bier vanaf 100
escudos, een fles huiswijn 600 escudos, lunch en diner in een goed restaurant
vanaf 2500 escudos. De prijzen van de hotels variëren van 42.0000 escudos
( 5-sterren) tot 9200 escudos (1-ster) Een pension varieert van 4000-6000
escudos.
Publicatiedatum = 7 maart 1998
