|
|
Krakau: de onsterfelijke ziel van Polendoor Henk de Koning
Maar taai volhardend is Polen opnieuw de weg naar een betere toekomst ingeslagen. De 1000 jaar oude staat, bijna drie keer zo groot als ons land, werkt sterker dan ooit aan een eigen identiteit en voegt daarmee een glansrijk element toe aan het moderne Europa. Krakau, de voormalige hoofdstad van Polen en geliefd woonoord van vroegere Poolse vorsten, maakt zich thans op om de naderende eeuwwisseling spectaculair te gaan vieren. Als kroon op de glorieuze herrijzenis van een geteisterd maar onverwoestbaar volk.
Toegegeven, de Polen drinken graag een stevige slok. De Wodka is er goedkoop en bij de slijterij in de supermarkten, die tot laat in de avond zijn geopend, staan lange rijen Polen geduldig te wachten om voor de rest van de avond en mogelijk nacht nog een drupje in te slaan. Geen geduw, geen gezeur, maar geduldig wachten. De Polen zijn het gewend door een lange geschiedenis van onderdrukking en distributiesystemen. Gedisciplineerd rukt de rij op, steeds nader tot de flessen... In de coupe van het 'jaren-vijftig-trein' dat ons in enkele uren van Warschau naar Krakau brengt, snurkt een Pool. Ook wanneer de trein heftig een wissel kruist en ons compartiment deint en schommelt als een schip in zwaar weer, blijft de Pool vredig onder zeil. De man heeft mogelijk al een wodka achter de knoop want hoe heviger de trein rammelt en schudt, des te dieper lijkt hij tevreden smekgeluidjes producerend in slaap te worden gewiegd. Het vlees in Polen is duur. Het warme worstje dat we in de restauratiewagen bestellen wordt door de man van het buffet daarom eerst omstandig gewogen. Het gewicht bepaalt de prijs. Er komt een kleine, primitieve weegschaal aan te pas en gewichtjes die al heel wat van de wereld hebben gezien, maar het Poolse ijkwezen vermoedelijk nog nooit. Weegschaal en trein werken bovendien nauw samen, want niet zodra ligt onze consumptie op het apparaat, of de trein schiet een ferme bocht in, remt af, trekt op of passeert schuddend een wissel, waardoor de prijs van ons hapje opeens flink omhoog schiet. De Polen zijn een inventief volkje, maar wij ook. Beter iets bestellen bij het stil staan van de trein... Koetsjes
Krakau heeft iets Weens met zijn grote melancholieke pleinen en stadstoer-koetsjes, maar ook iets Venetiaans vanwege de kleurrijke, praalzieke architectuur en zelfs iets Frans met de bonte reeks terrasjes, eethuisjes, theaters en musea. Buiten, in de volle lengte langs de oude stadsmuur, bieden hobbyschilders en snelle handelaren het publiek de fraaiste kitsch te koop aan. Tussen de vele goedbedoelde kunstwerken bevindt zich ook het portret van een een machtig vrouwelijk naakt, voornamelijk met zin geschilderd. Een non houdt er even in gepeins bij stil. Eva kent vele gedaantes.
Aan het eind van de oorlog door de Russen verrast verlieten de Duitse bezetters Krakau in grote haast. Veel historische monumenten en gebouwen bleven daardoor onbeschadigd. Krakau wordt ook wel het 'Florence van Polen' genoemd. Vanwege de enorme rijkdom aan cultuur. Bij de nadering van het jaar 2000 heeft Krakau zich bovendien uitgeroepen tot 'Europese stad van Cultuur'. Men viert er straks de eeuwwisseling met tal van spectaculaire festiviteiten: exposities, concerten, folkloristische shows, theatervoorstellingen en tal van kerkelijke gebeurtenissen. Rk-processies en een met veel rituelen omrankt joods cultureel festival. In het eerste jaar van 2000 zullen op verschillende plaatsen in Krakau bovendien iedere dag gebeden worden gezongen, in stijl van de verschillende wereldgeloven.
Muziek speelt bij de Polen een voorname rol. Vanaf de 81 meter hoge toren van de Mariakerk, in het centrum van Krakau, klinkt elk uur van de dag een trompetsignaal, dat overigens al na vijf noten abrupt stopt. Gelijk eeuwen geleden toen de wachter op de stadstoren de moordlustige tartaren zag naderen, hij ter waarschuwing op zijn trompet blies, maar op slag de dood vond toen een vijandelijke pijl zijn keel doorboorde. Rynek is de naam van het grootste en belangrijkste marktplein in het hartje van de stad. Het 200 bij 200 vierkante meter omvattende plein is het grootste in zijn soort in Europa. Sinds de aanleg in 1257 is er nauwelijks iets aan veranderd. Al in de middeleeuwen vormde de Markt het knooppunt van belangrijke handelsroutes uit alle windstreken. Ook nu nog fungeert de Markt als levendige ontmoetingsplaats voor volkeren uit de hele wereld. Het opvallendste gebouw op deze plek is de langwerpige Lakenhal. In de 14de eeuw gesticht voor de handel in kleding, in 1555 door brand verwoest, maar kort daarna in zuivere Renaissancestijl prachtig herbouwd. In de Lakenhal bevinden zich tientallen winkeltjes waar vooral volkskunst en ambachtelijk werk wordt verkocht.
Meer dan 100.000 jongeren studeren in Krakau. Ze verlenen de stad deren verlenen de stad een heerlijk speels en levenslustig karakter. We beklimmen de beroemde Wawelheuvel, gelegen in een bocht van de rivier de Weichsel. De huidige kathedraal op deze plek stamt nog uit de 14e eeuw. Kappellen uit de tijd van de barok en renaissance omringen het ornamentale gebouw. Vlak naast de kerk verheft zich majestueus het Wawel-kasteel. Van de 11de tot begin 17de eeuw bewoond door machtige Poolse vorsten. De 60 vertrekken bevatten prachtig meubilair, antieke kunstschatten en veel Koninklijke relieken. Kasteel en kerk hebben samen in oorspronkelijke staat de vele eeuwen getrotseerd.
Trots prijkt de naam van Steven Spielberg in het gastenboek. De Amerikaanse filmregisseur die in Kazimierz op locatie werkte aan zijn vele malen bekroonde film over de jodenvervolging: 'Chindler's List'. Maar het leven gaat door en een joods VVV-bureau doet in de huiveringwekkende wijk nu goede zaken met de verkoop van gestencilde gidsjes, die bezoekers wijst naar de plekken waar Spielberg heeft gefilmd. De holocaust als toeristisch fenomeen. Ook dat is Polen. Publicatiedatum = 15 mei 1999
|
Krakau
heeft het minst geleden van het geweld van de Tweede Wereldoorlog.
Krakau wordt ook wel (terecht) het 'Florence' van Polen' genoemd.
De Markt van Krakau met
links de prachtige Lakenhal.
Kerkelijke belangstelling voor kitsch,
breed uitgestald langs de oude stadsmuur in Krakau.
Kunstenaars aan
het werk op beroemde Wawelheuvel in het centrum van Krakau.
Blik op Krakau in een bocht van de rivier de Weischel.
Krakau heeft een eigen ziel
die onsterfelijk is, zo spreken de inwoners fier over hun stad. Het
Poolse volk is zeer religieus en in meerderheid Rooms Katholiek.
Kazimierz was eeuwenlang de specifieke joodse stadswijk van de stad. De
nazi's roeiden het uit. Slechts de typische architectuur herinnert nog
aan de vroegere bewoners. Het voormalig Joods badhuis van Kazimierz
doet nu dienst als restaurant. Binnen branden vele kaarsen en de
geschilderde portretten van generaties joden kijken je vanaf de muur
als van een andere wereld aan. Een pianist en twee Poolse zangeressen
in folkloristisch kostuum vermaken de eters met aloude liederen. Het
gezang klinkt slepend en vol weemoed alsof de stenen spreken.
