Kamelen in Kristiansand door Nico van der Zwet Slotenmaker Kristiansand mag dan wel op het uiterste zuidpuntje van Noorwegen liggen, echt tropisch mag je het toch niet noemen. Geen ideale stek voor bewoners van de jungle of dieren die zich juist in een woestijn het meest op hun gemak voelen. Des te opmerkelijker is het dat de Noorse havenstad zich de grootste exporteur van kamelen in de hele wereld mag noemen. Ik smul altijd met lekkende mondhoeken als een plaatselijke VVV-hotemetoot met dergelijke bijzonderheden tot mij komt. Vooral al ze worden begeleid door een soort verontschuldigend lachje dat mij de beperktheid van mijn kennis diep moet doen beseffen. En, inderdaad, ik wist het niet. Het is totaal nieuw voor mij. Bij voorbaat zeer enthousiast doen, is niet aan te bevelen, want het komt in zulke gevallen niet zelden voor dat in het bedoelde oord een speelgoedfabriek is gevestigd die zich in het vervaardigen van bultige dieren heeft gespecialiseerd. Niet echter in Kristiansand. Het gaat om echte. Om het plaatselijke dierenpark aan te vullen, werd jaren geleden eens besloten uit de Kaukasus wat kamelen over te laten komen. In dubbel opzicht een goed idee, omdat ze daar op de steppe een beetje dreigden uit te sterven. En zie, de dieren voelden zich op Noorse grond meer dan prima thuis, vermenigvuldigden zich als konijnen en begonnen elkaar al snel in de weg te lopen. Nou, dan is er altijd wel ergens op de globe een dierentuin te vinden die er op het moment een paar kan gebruiken en is de handel geboren. In het begin wilden de dieren nog wel eens ontsnappen. Niet omdat er geen oppas was, dat zat wel goed. Alleen wil het in deze dreven nog wel eens fors sneeuwen en dan wordt de afstand tot de bovenkant van het hek snel kleiner. Zo is het gebeurd dat een vrachtwagenchauffeur die op de belendende snelweg E18 een sneeuwstorm trotseerde, de politie over de radio meldde dat hij een troep kamelen had gezien. Daar men ook in Noorwegen een bittertje niet schuwt, heeft de vrachtrijder enkele malen in verschillende pijpjes moeten blazen. Maar hij was broodnuchter. Pas toen de dienstdoende psychiater voor alle zekerheid toch maar met een dwangbuis gewapend onderweg was, kwam uit de dierentuin het bericht dat de kamelen spoorloos waren verdwenen en kon men het hele geval kortsluiten. Zwemparadijs Het "Kristiansand Dyrepark", zoals de attractie officieel heet, is de grootste bezienswaardigheid van het hele land en trekt jaarlijks 500.000 bezoekers, ongeveer een achtste deel van de hele bevolking. Er zijn veel mensen die terugkomen, omdat het park veel meer te bieden heeft dan dieren alleen en nog steeds wordt uitgebreid. Er is bijvoorbeeld een zwemparadijs en een dorp dat is weggelopen uit het bekendste Noorse kinderboek, Kardemomme. Eigenlijk hoort daar ook nog een olifant bij, maar dat is geen haalbare kaart gebleken. De kleine bezoekers vragen er altijd om en krijgen dan te horen dat de dikhuid net een ommetje maakt of pas volgende week van een welverdiende vakantie weer zal keren. Maar het mooiste vind ik toch die prachtig nagebouwde piratenschepen in de grote vijver, van top tot teen bemand met kleine boekaniers die vijandig in de verte turen. Natuurlijk kunnen zij worden toegerust met zwaarden, pistolen en ander gereedschap. Houten benen hoeven gelukkig nog niet verstrekt te worden. Ooglapjes wel, want je bent pas een echte zeerover als je duidelijk bent beschadigd. Een door zijn ouders meegevoerd knaapje doet het ook niet zonder en is dat kennelijk even vergeten als hij er zijn kijker voor houdt in plaats van voor zijn goede oog. Zijn vader tracht hem kribbig te corrigeren, maar hij hoort zijn opvoeder niet. De verbeelding is met de kleine broekeman aan de haal gegaan en als je fantaseert, kan je het beste je ogen sluiten. Dat weet hij in ieder geval. Pas echt spannend wordt het als een ander schip met duidelijk ongunstige bedoelingen verschijnt. Het blijft echter bij wat kanongebulder en kruitdamp. Prachtig. Kanon Dat vind ik en dat zeg ik ook. Dus dien ik het de meest vanzelfsprekende zaak van de wereld te vinden dat mijn gids mij nu meevoert naar het onder Kristiansand gelegen Movik waar van de Duitse verdedigingswal uit de Tweede Wereldoorlog nog een aantal bunkers en een gigantisch kanon over is gebleven. Voor kenners: het betreft hier de nr. 79 van een uiteraard door de firma Krupp geproduceerde serie waarvan ook exemplaren op de slagschepen Bismarck en Tirpitz zijn gemonteerd. Per stuk wogen de stukken geschut 337 ton en ze konden granaten van 500 kilo 55 kilometer wegschieten. Er waren er ook van 800 kilo, die echter 'slechts' tot 43 kilometer reikten. Voldoende om de zeestraat tussen Noorwegen en Denemarken te beheersen en voor de zekerheid stond er aan de andere kant van het water nog zo'n exemplaar om geallieerde bedoelingen in de kiem te smoren. Er hoefde in de oorlog geen gebruik van te worden gemaakt. De dreiging was voldoende, denk ik. In ieder geval is in een zo'n bunker alles nog bij het oude gebleven en kun je je ongeveer voorstellen hoe een stuksbemanning van zo'n 60 man (er waren hier vroeger in totaal vier kanonnen) de tijd zoek heeft gebracht. De reusachtige granaten liggen er ook nog. Allemaal iets oplopende in dikte, want er was uitgerekend dat ieder schot zoveel staal uit de immense lopen zou schrapen dat steeds grotere projectielen nodig waren. Buiten loopt nog het spoortje waarop ze werden aangevoerd de nu gelukkig vredige duinen in. Kristiansand heeft veel meer opvallende plekjes in de omgeving. Prachtige parken die je hier niet zou vermoeden en talloze musea. Geen wonder dat de toeristische autoriteiten wat verbaasd naar het hoofd tasten als al die per veerboten aangevoerde bezoekers meer dan een half miljoen per jaar zo veel mogelijk haast lijken te hebben om de stad te verlaten. Een stad die zelf ook bijzonder veel te bieden heeft. Kleine strandjes, jachthavens en een camping en allemaal op loopafstand van het oude stadshart met zijn keurige straatjespatroon. Je kunt in Kristiansand niet verdwalen. En als je toch plotseling een kudde kamelen ziet, dan hoort die er gewoon bij. REISWIJZER Vanaf 24 mei vaart Scandinavian Seaways om de dag met het cruise-schip "Winston Churchill" van IJmuiden naar Kristiansand. Eenmaal aangekomen zijn er vele mogelijkheden in Noorwegen. Voor lieden met heel weinig tijd en die toch een keer meewillen, bestaat dit jaar voor de eerste keer de mogelijkheid te boeken voor een 3-daagse minicruise. U bent dan op de heen- en terugreis 2 nachten aan boord en kunt de tweede dag van 13.30 tot 17.00 uur in Kristiansand en omgeving besteden voor u weer aan boord gaat. Dat hoeft voor een volwassene niet meer dan ƒ320,- te kosten. Maar er is bijvoorbeeld ook een 17-daagse autorondreis. Uw reisbureau kan u er alles over vertellen. Scandinavian Seaways via tel. 0255-534546 ook. Publicatiedatum = 16 maart 1996