De goddelijke stilte van Sorghvliet
Den Haag, bekend als de groenste stad van Nederland en misschien wel van Europa. Toch nooit geweten dat Den Haag zó verbluffend mooi is. Je ruikt de herfst, maar het voorjaar is er al bezig. Nu al. "De natuur staat nooit stil", constateert boswachter Erik Evers van Park Sorghvliet in Den Haag, terwijl hij de verse herfstbladeren opzij veegt. "Kijk, daar zie je ze al: jonge spruiten van de bosanemoon. Komend voorjaar ziet het hier wit van de anemonen en blauw van de boshyacinten." 
Wie door Sorghvliet doolt, loopt alle kans Wim Kok tegen te komen. Die wandelt er regelmatig, gewoon om eventjes afstand te nemen van de gekte van alledag. Om een beetje te ontspannen in een gebied waar niet de politiek de dienst uitmaakt, maar de natuur.
Park Sorghvliet, pal naast het Catshuis, de ambtswoning van de premier en dus eigenlijk toch midden in de stad, is een uitgelezen bos voor mensen die even op adem willen komen of iets hebben om over na te denken. Behalve de overweldigende natuur is er niets: geen honden (verboden), geen fietsers (mogen er niet in), geen trimmers (niet toegestaan), geen speeltuinen, geen radio of andere disco, geen ruiters, geen verlichting, geen hangplekken voor doellozen, niks van al die terreur. Er is zelfs geen toilet voor hoognodigen. Soms is er helemaal niemand, geen mens. Dit moet natuurlijk wel onder-ons blijven.
Het is in Sorghvliet adembenemend stil, een goddelijke traktatie zo midden in het regeringscentrum. Hier heersen de vogels, de vossen, de muizen. Tussen hun bomen, in een immense diversiteit aan soorten, leeftijden en landschappen. Hier, midden in Den Haag, regelt niet de overheid, hier regelt alles zichzelf.
Park Sorghvliet, waar de boswachter
nu regelmatig de verse herfstbladeren moet wegvegen.
Sorghvliet werd in 1643 gekocht door vadertje Cats, de raadspensionaris die de dorre boel van 2,5 hectare rondom de oude boerderij Montfoort bij de Haagse Beek er naar eigen idee inrichtte en verrijkte tot een prachtpark. Het Catshuis kwam er pas veel later. Deze staatswoning van de minister-president is nu nog wel een deel van het landgoed, maar een afgezet en door de Koninklijke Marechaussee zwaar beveiligd deel. Willem van Oranje was ook nog eigenaar, toen had het landgoed zich inmiddels uitgebreid tot aan Loosduinen. De ingang was (en is) aan de Oude Scheveningseweg, een deftige Heerenweg met kastanjes, als tolweg aangelegd door Constantijn Huygens en als zodanig de eerste verharde weg van Nederland.
Familiegraf van de circusfamilie Renz
Eeuwenoude bomen, monumentale beuken, torenhoge lindes en joekels van kastanjes. "Dat komt", weet boswachter Erik (40), "doordat er in de oorlog niet gekapt is voor brandhout, zoals bijvoorbeeld in de naastgelegen Scheveningse Bosjes of in het Haagse Bos."
Sorghvliet is een machtig oud bos, dat voel je meteen. Hier geldt de tijd niet, hier valt op sommige plekken overdag ineens een natuurlijke duisternis. Al is het muisstil, je hoort wel overal vogels: houtsnippen, pimpelmezen en de bonte specht. Veel zangvogels, maar het ritselt ook van de bosuilen, vleermuizen, hermelijnen, eekhoorntjes en wezels. "Het is hier constant balanceren tussen oproepen tot positieve belangstelling en handhaving van de rust", zegt Erik, die er elke boom kent, over de bezoekers.
Nu het zo tegen de winter loopt, is het ommuurde bos knapperig en fris. Ontroerend door z'n verscheidenheid aan kleuren. Die goudgele kastanjes! "In het najaar is het bos op z'n rustigst", knijpt Erik, gespitst op bosgeluiden, zijn ogen samen.
De iepziekte heeft er nogal huisgehouden, tachtig procent van de iepen is verdwenen. Dat akelige kevertje, waar menige iep aan ten prooi valt, plus het noodzakelijke rooien van exotische esdoorns waarmee boswachter Evers onze inheemse boomsoorten wat meer kans wil geven, zijn al jarenlang bepalend voor zijn bosbeheer. "Een echt bos moet je ruiken, proeven en voelen", zegt de boswachter, terwijl hij wat boomsap van zijn mes likt. De smaak van het bos.
"Proef gerust ook van de paddestoelen. Je moet ze alleen niet opeten. Zo'n bos, dat moet kunnen vasthouden. Hoe voelt dat? Hoe proeft dat? Pas dan belééf je een bos."
Park Sorghvliet aan de Scheveningseweg in Den Haag. Tramlijnen 7 en 9. Open: elke dag van 9 uur tot een halfuur voor zonsondergang. Ingang hoek Adriaan Goekooplaan. Kaarten bij de VVV Den Haag. Telef. 070-3618888.
Publicatiedatum = 20 november 1999
