&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT=""> Eurojet

Het verleden rukt op naar Brielle

door HARRY MULLER

BRIELLE - Het verleden komt dit weekeinde tot leven in Brielle, waar vertegenwoordigers van maar liefst vijftien vestingsteden uit ons land bijeen komen. Schutterijen, stadswachten, gilden, muziekgroepen en ook gewone burgers (allemaal gestoken in historische kledij) trekken op naar dit stadje. Vaak nemen ze ook hun eigen oude kanonnen mee, zodat enig feestgedruis niet achterwege zal blijven.

Brielle, in de volksmond Den Briel, is overigens het hele jaar een bezoek waard. Met bijna vierhonderd gerestaureerde panden is dit een van de best bewaarde vestingen van Nederland. Niet alleen 'Den Briel', maar het hele eiland Voorne is een bezoek waard

Heel wat mensen zullen dit weekeinde in historische kledij
door Brielle flaneren.

De weg naar Brielle vanuit het westen van ons land is er één langs overvolle wegen met veel vrachtwagens, rokende en stinkende schoorstenen, talloze fabrieken en heel veel havens met schepen die gelost en geladen worden. Niet bepaald uitnodigend is deze rit langs het industriegebied van Rotterdam.

Toch moet je deze hobbel nemen om op het voormalige eiland Voorne te komen. Een oase van rust met slechts af en toe een paar schoorstenen aan de horizon, maar waar je door de gunstige wind geen last van de stank hebt. De weg er heen is misschien wel het geheim, waarom Brielle zo mooi bewaard is gebleven. Het stadje wordt nog niet overlopen door dagjesmensen en toeristen en daarom zijn parkeermeters hier niet nodig.

Geuzen

We kennen Den Briel natuurlijk allemaal uit onze geschiedenisboekjes. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog joegen op 1 april 1572 de Watergeuzen de Spaanse troepen uit het stadje en verloor Alva hier zijn bril. Elk jaar herdenkt men dit feit op de dag, dat iedereen elkaar voor de gek mag houden. Dan wordt ook de historische kleding van zolder gehaald en beginnen de feestelijkheden met het rammeien van de poort. Dat gebeurt net als vroeger met een scheepsmast en wordt zo de stad heroverd.

In het jaar 1872 was het 300 jaar geleden dat Den Briel bevrijd werd. Er werd toen een nationaal comité opgericht om gelden in te zamelen en daarvan werd in het stadje het "Asiel voor gebrekkige en oude zeelieden" gebouwd. Voor het statige pand werd een park aangelegd met een bronzen beeld van een nimf, het symbool van de vrijheid die uit zee komt. Met haar linkerhand wijst zij in de richting van waaruit eens de Watergeuzen kwamen.

Het 'Asiel voor gebrekkige en oude zeelieden' met het beeld van de nimf.

Koning Willem III opende het tehuis twee jaar later. Omdat men toen wat geld tekort kwam, werd de zijvleugel gefinancierd door een Gelders edelman. Aan de achterkant bouwde men een muur, want men wilde niet, dat de Briellenaren lastig gevallen zouden worden door dronken zeelieden. Die wonen er nu niet meer. Wel zijn er nog regenten, die de huurpenningen van de huidige bewoners innen. Een heel beroemde zeeman uit Brielle was Maarten Harpertz. Tromp, die daar in 1598 geboren werd.

Gesticht

De protestanten in Den Briel waren het niet eens met de bouw van het zeemanstehuis en lieten in het jubileumjaar 1872 het Geuzengesticht bouwen. Het was wel breed, maar slechts anderhalve meter diep. Later werd er een stuk bij gebouwd en nu is er een café in ondergebracht.

Vroeger was Brielle een van de vijf belangrijkste steden van Holland en was vooral bekend door de handel. Vorsten en edellieden kwamen er regelmatig op bezoek en Willem van Oranje trouwde hier met Charlotte de Bourbon.

De torens van de St. Catharijnekerk werd nooit afgebouwd.

Een stokoude vuurtoren is er nog, destijds gewoon een groot vuur in een pot op het dak. Ernaast is een huis waar de duiven los gelaten werden om zo de kooplieden in Rotterdam te waarschuwen, dat bijvoorbeeld een schip met laken was aangekomen.

Er werd in die tijd veel geld in het stadje verdiend. In de 15e eeuw begon men met de bouw van de St.Catharijnekerk. Er kwam echter een kink in de kabel, omdat de handel met Vlaanderen slecht begon te lopen. Het geld raakte op en daarom kon men de kerk niet afbouwen. Er kwam nooit een spits op de toren en duidelijk is te zien, dat ook de kerk zelf veel groter had moeten worden.

Cellen

De militaire gevangenis Provoost die gebouwd werd in 1668 is helemaal gerestaureerd. Er is nog een krijgsraadkamer waar de soldaten werden berecht en aan de achterkant is een bijgebouw, waarin destijds acht cellen waren.

Brielle is in de loop der eeuwen altijd een knus stadje gebleven. Dat komt, omdat omstreeks het jaar 1700 rondom de kern een vesting gebouwd werd met wallen, grachten , bastions en poorten. Er is een wandelpad gemaakt over de wallen en in drie kwartier kun je helemaal rond de oude binnenstad en die van alle kanten bekijken. Op de verdedigingswerken, die veel lijken op die van Naarden, groeien allerlei soorten bijzondere planten en bloemen, zoals de wilde orchidee.

Talrijk zijn de fraai gerestaureerde huizen met trapgevels. In de kleinste huizen woonden vroeger de haringvissers. Ook werd er zalm gevangen en de netten werden op straat gerepareerd. Daarom zijn de meeste zijstraten in het centrum zo lang als een zalmnet.

Aanvallen

Wie Brielle bezoekt, moet beslist ook de rest van het eiland Voorne bezoeken. Dan kom je weer in een vestingstad, in dit geval Hellevoetsluis. De vestingwerken werden daar in het jaar 1665 aangelegd om de stad te verdedigen tegen aanvallen vanaf het water. Michiel de Ruyter, Maarten Harpertz. Tromp en Piet Hein gingen daar aan boord van hun roemruchte oorlogsschepen. De badplaats Oostvoorne heeft een strand, waar je met de auto op mag rijden en heel bekend is ook Rockanje, de badplaats voor de Rotterdammers. De meeste toeristen die hier komen, staan op een camping of huren een huisje in een bungalowpark.

REISWIJZER

In Brielle is vandaag en morgen (zondag 27 juni) een compleet programma samengesteld met schutterijen en kanongebulder, muziek, zang en dans, middeleeuwse maaltijden, een historisch terras, oude schepen en ambachten en nog veel meer. Ook is er een dorp, waar mensen leven als in de middeleeuwen, waar ze vechten en feest vieren en waar recht gesproken wordt. Op diverse plaatsen in de stad ontmoet u mensen, die u kent uit de geschiedenisboekjes. Ze nemen u mee naar het leven van de Heren van Holland, omgeven door kruitdampen.

INLICHTINGEN: VVV Voorne, telefoon 0181-475475.

Publicatiedatum = 26 juni 1999