Het verleden rukt op naar Brielle
door HARRY MULLER
BRIELLE - Het verleden komt dit weekeinde tot leven in Brielle, waar
vertegenwoordigers van maar liefst vijftien vestingsteden uit ons land
bijeen komen. Schutterijen, stadswachten, gilden, muziekgroepen en ook
gewone burgers (allemaal gestoken in historische kledij) trekken op naar
dit stadje. Vaak nemen ze ook hun eigen oude kanonnen mee, zodat enig
feestgedruis niet achterwege zal blijven.
Brielle, in de volksmond Den Briel, is overigens het hele jaar een
bezoek waard. Met bijna vierhonderd gerestaureerde panden is dit een
van de best bewaarde vestingen van Nederland. Niet alleen 'Den Briel',
maar het hele eiland Voorne is een bezoek waard
Heel wat mensen zullen
dit weekeinde in historische kledij door Brielle flaneren.
De weg
naar Brielle vanuit het westen van ons land is er één
langs overvolle wegen met veel vrachtwagens, rokende en stinkende
schoorstenen, talloze fabrieken en heel veel havens met schepen die
gelost en geladen worden. Niet bepaald uitnodigend is deze rit langs
het industriegebied van Rotterdam. Toch moet je deze hobbel
nemen om op het voormalige eiland Voorne te komen. Een oase van rust
met slechts af en toe een paar schoorstenen aan de horizon, maar waar
je door de gunstige wind geen last van de stank hebt. De weg er heen is
misschien wel het geheim, waarom Brielle zo mooi bewaard is gebleven.
Het stadje wordt nog niet overlopen door dagjesmensen en toeristen en
daarom zijn parkeermeters hier niet nodig. Geuzen We kennen Den Briel natuurlijk allemaal
uit onze geschiedenisboekjes. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog joegen op
1 april 1572 de Watergeuzen de Spaanse troepen uit het stadje en
verloor Alva hier zijn bril. Elk jaar herdenkt men dit feit op de dag,
dat iedereen elkaar voor de gek mag houden. Dan wordt ook de
historische kleding van zolder gehaald en beginnen de feestelijkheden
met het rammeien van de poort. Dat gebeurt net als vroeger met een
scheepsmast en wordt zo de stad heroverd. In het jaar 1872 was
het 300 jaar geleden dat Den Briel bevrijd werd. Er werd toen een
nationaal comité opgericht om gelden in te zamelen en daarvan
werd in het stadje het "Asiel voor gebrekkige en oude zeelieden"
gebouwd. Voor het statige pand werd een park aangelegd met een bronzen
beeld van een nimf, het symbool van de vrijheid die uit zee komt. Met
haar linkerhand wijst zij in de richting van waaruit eens de
Watergeuzen kwamen.
Het 'Asiel voor gebrekkige en oude
zeelieden' met het beeld van de nimf. Koning Willem III opende het tehuis twee
jaar later. Omdat men toen wat geld tekort kwam, werd de zijvleugel
gefinancierd door een Gelders edelman. Aan de achterkant bouwde men een
muur, want men wilde niet, dat de Briellenaren lastig gevallen zouden
worden door dronken zeelieden. Die wonen er nu niet meer. Wel zijn er
nog regenten, die de huurpenningen van de huidige bewoners innen. Een
heel beroemde zeeman uit Brielle was Maarten Harpertz. Tromp, die daar
in 1598 geboren werd. Gesticht
De protestanten in Den Briel waren het niet eens met de bouw van het
zeemanstehuis en lieten in het jubileumjaar 1872 het Geuzengesticht
bouwen. Het was wel breed, maar slechts anderhalve meter diep. Later
werd er een stuk bij gebouwd en nu is er een café in
ondergebracht. Vroeger was Brielle een van de vijf belangrijkste
steden van Holland en was vooral bekend door de handel. Vorsten en
edellieden kwamen er regelmatig op bezoek en Willem van Oranje trouwde
hier met Charlotte de Bourbon.
De torens van de St. Catharijnekerk
werd nooit afgebouwd. Een stokoude vuurtoren is er nog,
destijds gewoon een groot vuur in een pot op het dak. Ernaast is een
huis waar de duiven los gelaten werden om zo de kooplieden in Rotterdam
te waarschuwen, dat bijvoorbeeld een schip met laken was
aangekomen.
Er werd in die tijd veel geld in het stadje
verdiend. In de 15e eeuw begon men met de bouw van de
St.Catharijnekerk. Er kwam echter een kink in de kabel, omdat de handel
met Vlaanderen slecht begon te lopen. Het geld raakte op en daarom kon
men de kerk niet afbouwen. Er kwam nooit een spits op de toren en
duidelijk is te zien, dat ook de kerk zelf veel groter had moeten
worden. Cellen De militaire
gevangenis Provoost die gebouwd werd in 1668 is helemaal gerestaureerd.
Er is nog een krijgsraadkamer waar de soldaten werden berecht en aan de
achterkant is een bijgebouw, waarin destijds acht cellen waren.
Brielle is in de loop der eeuwen altijd een knus stadje gebleven.
Dat komt, omdat omstreeks het jaar 1700 rondom de kern een vesting
gebouwd werd met wallen, grachten , bastions en poorten. Er is een
wandelpad gemaakt over de wallen en in drie kwartier kun je helemaal
rond de oude binnenstad en die van alle kanten bekijken. Op de
verdedigingswerken, die veel lijken op die van Naarden, groeien
allerlei soorten bijzondere planten en bloemen, zoals de wilde
orchidee. Talrijk zijn de fraai gerestaureerde huizen met
trapgevels. In de kleinste huizen woonden vroeger de haringvissers. Ook
werd er zalm gevangen en de netten werden op straat gerepareerd. Daarom
zijn de meeste zijstraten in het centrum zo lang als een zalmnet.
Aanvallen Wie Brielle bezoekt,
moet beslist ook de rest van het eiland Voorne bezoeken. Dan kom je
weer in een vestingstad, in dit geval Hellevoetsluis. De vestingwerken
werden daar in het jaar 1665 aangelegd om de stad te verdedigen tegen
aanvallen vanaf het water. Michiel de Ruyter, Maarten Harpertz. Tromp
en Piet Hein gingen daar aan boord van hun roemruchte oorlogsschepen.
De badplaats Oostvoorne heeft een strand, waar je met de auto op mag
rijden en heel bekend is ook Rockanje, de badplaats voor de
Rotterdammers. De meeste toeristen die hier komen, staan op een camping
of huren een huisje in een bungalowpark. REISWIJZER
In
Brielle is vandaag en morgen (zondag 27 juni) een compleet programma
samengesteld met schutterijen en kanongebulder, muziek, zang en dans,
middeleeuwse maaltijden, een historisch terras, oude schepen en
ambachten en nog veel meer. Ook is er een dorp, waar mensen leven als
in de middeleeuwen, waar ze vechten en feest vieren en waar recht
gesproken wordt. Op diverse plaatsen in de stad ontmoet u mensen, die u
kent uit de geschiedenisboekjes. Ze nemen u mee naar het leven van de
Heren van Holland, omgeven door kruitdampen. INLICHTINGEN: VVV
Voorne, telefoon 0181-475475.
Publicatiedatum = 26 juni 1999
|