|
|
Geschiedenisles langs Hollandsche IJsselOUDEWATER - Vanuit Krimpen slingert zich de 'rivier' De Hollandsche IJssel tot aan de Doorslagsluis bij Nieuwegein, waar hij abrupt begint vanuit het Merwedekanaal. Echt interessant is zo'n vaartocht pas vanaf de 'grote stad' Gouda, van waaruit de meeste waterliefhebbers beginnen, tot aan het pittoreske IJsselstein.
|
|
HAASTRECHT NOG NEGENTIENDE EEUWS Vanuit Gouda komend is 'Haastrecht' het eerste plaatsje dat kan worden aangedaan. Daar kan aan de wal worden afgemeerd, maar ook vlak ervoor bij het woonhuis Bisdom van Haastrecht, dat als museum is te bezichtigen. Het omvat de eigendommen van de gelijknamige familie, die er van 1698 tot 1923 woonde. Na die datum is niets veranderd, zodat men daar zo de 19e en vroege 20e eeuw kan binnen stappen. Het dorp heeft een rijke historie. Dat is terug te vinden in gevels vanaf de 17e eeuw, een Franse kostschool uit de 18e eeuw, en een groot park met stadse allures. In Haastrecht is een kanocentrum waarvan uit je het zijriviertje De Vlist op kan. Langs de IJssel is een aanlegsteiger, waar ook drinkwater kan worden ingenomen. Bij de VVV kan een route van en stadswandeling van ongeveer 60 minuten worden verkregen. |
|
Het kost wat moeite om het nu met
sluizen bewaakte en bruggen oversluisde riviertje te bevaren. Maar voor
een waterliefhebber, die zich met motorboot of zeilboot met gestreken
mast de tijd gunt, is de doorvaart langs allerlei leuke plaatsjes een
belevenis.
Tussen Haastrecht en Oudewater is de IJssel zeer landelijk. Op enige afstand van de 'rivier' liggen de voormalige winterdijken met daartussen de uiterwaarden. De IJssel en de uiterwaarden zijn samen zo'n 200 meter breed. |
|
HEKSEN-WAAGSTAD OUDEWATER Na Haastrecht komt 'Oudewater'. Beroemd is het stadje door de Heksenwaag, tegenwoordig een museum dat de herinnering levendig houdt aan het verkrijgen van het zo fel begeerde 'Certificaet van Weginghe in der stede tot Oudewater'. 'Heksen' uit geheel Europa kwamen hier naar toe om hun onschuld te bewijzen na een weegproef door het stadsbestuur. Nu nog kan men na weging een certificaat verkrijgen. Oudewater telt maar liefst 141 monumenten, waarvan zich er 100 in het centrum bevinden. Dat is dan ook in zijn geheel tot beschermd dorpsgezicht verklaard. Het karakteristieke stratenplan is zo goed als door de eeuwen gehandhaafd. Ook hier zijn wandel- en fietsroutes beschikbaar. Voor de watersport zijn er bij de Hoenkoopse brug en het zwembad watertappunten. Voor passanten zijn er toilet, douche- en was/droogfaciliteiten aan de Molenwal 45. Langs de oevers mag gratis worden afgemeerd. Het zijriviertje de Linschoten is bevaarbaar voor kano en roeiboten, zodat men kan genieten van een oerhollands landschap. |
|
Vlak langs de rivier ligt
een kade die bij hoge waterstand nodig is. Maar overstromingen tot in
de uiterwaarden komen niet meer voor, omdat de rivier is 'besluisd' De
uiterwaarden zijn nu weiland en soms boomgaard. Afwisselend dus, zeker
als de boomgaarden in bloei staan. Haastrecht is zelfs voor een deel in
de uiterwaarden gebouwd.
De vaarroute telt tussen de Doorslagsluis en Haastrecht, vlak voor Gouda, tien vaste bruggen, waarvan de laagste 4.40 meter doorvaarthoogte heeft. De andere zijn beweegbare bruggen, waarvan sommige afstandsbediening hebben en de meeste een brugwachter.
|
|
BEWAARD IN MONTFOORT Verderop langs de rivier ligt 'Montfoort'. Binnen de stadsmuren zijn nog veel markante en historische gebouwen uit verschillende perioden bewaard gebleven. Zoals De Commanderije van St. Jan; de Grote of St. Janskerk; het oude stadhuis met IJsselpoort; het 'Kasteel' met oud poortgebouw en achtkantige toren van de voorburcht en Molen de Valk. Voor de watersport is er ruimschoots gelegenheid om aan te leggen aan weerszijden van de IJssel. Bewegwijzerde kanoroutes over zijtakken De Lange Linschoten en de Montfoortsche Vaart geven de gelegenheid om ook op een ander 'schip' over te stappen. Bij het verwarmde, onoverdekte zwembad is een sanitair-unit waarvoor munten aan de kassa van het zwembad verkrijgbaar zijn. Hierin zijn douches, toiletten, wastafels, wasmachine en wasdroger voor redelijke tarieven. De ruimte is open op dezelfde tijden als zwembad 'Het Knopenbad', vanaf begin mei tot half september. |
|
De maximale diepgang van Nieuwegein tot
Oudewater is 1.50 meter tot 1.70 meter. Door de sluis en van Oudewater
tot Gouda 1.70 tot 1.90 meter, afhankelijk van de waterstand.
Het aardige van de Hollandsche IJssel is dat men als het ware door de geschiedenis vaart. Zowel op het gebied van landschap, bedijking, stadjes als waterstaatkunde. Oorspronkelijk was de Hollandsche IJssel een open rivier, zonder sluizen of dammen, maar wel met soms sterk wisselende waterstanden. Dat is nu niet meer het geval, hoewel als er bij Nieuwegein water wordt ingelaten voor het Westland, men met enige stroming rekening dient te houden. Vroeger maakte die waterbeweging dat de kwaliteit van het water ideaal was voor de vele bierbrouwerijen in Gouda. Doordat Gouda door de getijbewegingen steeds zijn grachten en daarop lozende rioleringen konden verschonen was Gouda in de 17e eeuw zowat de enige stad met grachten waar het niet stonk.
|
|
SFEERVOL IJSSELSTEIN Aan het einde van de IJssel ligt IJsselstein. Ook hier weer een sfeervolle binnenstad waarvan de historie terug gaat tot 1511. De de stad stamt al uit een ontginning omstreeks de 11-de eeuw, maar werd keer op keer verwoest. Bezienswaardig zijn de Kasteeltoren, restant van het kasteel dat eind 13-de eeuw voor het geslacht Van Amstel werd gebouwd. Korenmolen 'De Windotter' stammende uit 1732 en het historische Stadhuis dat rond 1560 werd gebouwd. Vlak daarbij ligt ' De Waag' uit 1599 en de Nederlands Hervormde Kerk aan het Kronenburgplantsoen werd In 1310 in opdracht van Gijsbrecht van Amstel gebouwd. Het Stadsmuseum toont 7 eeuwen stadsgeschiedenis. Aanlegplaatsen voor de watersport zijn er bij de Oranjebrug 5 minuten van het centrum. Toilet en douche zijn daar aanwezig. |
|
Publicatiedatum = 19 juni 1999 
|
De karakteristieke brug in
Haastrecht met Restaurant IJsselBorgh met op de achtergrond het oude
raadhuis dat nu nog in gebruik is.
Gemaal van de
polder Stein tussen Haastrecht en Oude Water uit 1883, gerestaureerd in
1949.
Goejanverwelle-sluis met 18e
eeuws sluishuis. Daar is doorvaart naar de Dubbele Wiericke, die
uitkomt in de Oude Rijn. Er tegenover is de Princesseboerderij, waar de
echtgenote van stadhouder Willem V werd vastgehouden door de patriotten
in 1787.
De sluis bij Hekendorp naar de Enkele
Wiericke. Er is geen doorvaart. Daarvoor moet men wat verder op zijn
bij Goejanverwelle