Avifauna

Honing-lori's eten er uit je hand

door MARTHA ROSELEUR

ALPHEN A/D RIJN - Hoera, het is weer lente! M'n tuin begint te leven: bomen en struiken zitten al in de knop en 's morgens vroeg hoor ik al weer vogeltjes fluiten. Wat zou het stil zijn op straat en in de natuur als er geen vogels meer zouden zijn. Wakker worden zonder het getjilp van een mus of het gekoer van een duif in de dakgoot. Toch moet ik tot mijn schande bekennen dat ik van een heleboel vogels die mijn pad kruisen de naam niet ken. Een mus, kauw of merel, oké, die zie ik dagelijks in mijn omgeving, maar hoe een nachtegaal, ijsvogel of wielewaal er nou precies uitzien ik schaam me diep dat zou ik niet weten.

Vogelverzorger Rinus met enkele regenbooglori' s Foto: Theo Terwiel

Het heeft alles te maken met het feit dat je als stadskind er geen weet van hebt, wat er zoal in de natuur 'te koop' is. Om te voorkomen dat mijn kinderen hetzelfde zou overkomen, heb ik ze regelmatig meegenomen naar vogelpark Avifauna in Alphen a/d Rijn, waar je vogels uit alle delen van de wereld tegenkomt. Daar was het waar mijn zoontje (toen zeven) aan de ooievaars vroeg om een broertje of zusje, niet wetende dat ik een paar maanden in verwachting was. Daaraan moest ik onmiddellijk denken toen ik vorige week weer in Avifauna rondliep, met m'n dochter. Ik hield wijselijk mijn mond toen we de ooievaars passeerden.

Avifauna is trouwens na 50 jaar nog barstensvol leven. Volgens voorlichtster Pamela Stolze worden de komende tien jaar grote delen van het park vernieuwd. Dieren in een kooi bekijken is uit de tijd. Bezoekers willen meer! Pamela: "Interactie tussen mens en dier, dat heeft volgens ons de toekomst."

Het tienjarenplan is in feite de tweede 'revolutie' sinds het park in 1950 open ging. Voor de eerste zorgde hoedenfabrikant Gerrit van den Brink, die op zijn landgoed achter het huis in Alphen als hobby tropische vogels hield. Die ving hij hoogstpersoonlijk, samen met zijn zoon, in oerwouden in Nieuw-Guinea, Afrika en de rest van de wereld. De vrouw van de hoedenman gebruikte de veren ter verfraaiing van de hoofddeksels. De nieuwsgierig geworden bevolking, mocht op een zondag in '49 een kijkje in zijn tuin komen nemen. De reacties waren zo overweldigend, dat Van den Brink een jaar later zijn tuin definitief voor het publiek openstelde. Avifauna was geboren, met de toekan als symbool.

Fokprogramma's

Vijftig jaar verder, inmiddels eigendom van het Van der Valk-concern, begint Avifauna aan zijn tweede jeugd. Nee, de vogels worden niet meer in het wild gevangen. Pamela Stolze: "Dat is niet meer van deze tijd, je moet de natuur koesteren en niet leegroven. In plaats daarvan worden nu door dierentuinen allerlei fokprogramma's voor bedreigde diersoorten opgezet. Avifauna doet daar ook aan mee en heeft wereldfaam vergaard met het fokken van de zwartvoet pinguïn, de Victoria kroonduif en de neushoornvogel. Uniek is dat een stelletje dubbele neushoornvogels, dat sinds 1973 in Avifauna bij ons woont, al 13 keer een jong heeft grootgebracht; in gevangenschap gebeurt dat maar zelden."

Via het fokken van de eigen populatie en het uitwisselen met andere vogelparken beschikt Avifauna inmiddels over drieduizend 'inwoners' (verdeeld over 400 verschillende soorten), waaronder ook de bedreigde Amerikaanse zeearenden. Daarvan werden in Avifauna in drie jaar tijd maar liefst acht jongen geboren.

Een daarvan is speciaal opgeleid om mee te doen aan de roofvogeldemonstraties, die vanaf 1 april dagelijks bij de grote fontein met de roze flamingo's midden in het park worden gehouden. Pamela: "Het is een indrukwekkend gezicht deze enorme roofvogel te zien jagen op z'n prooi. Als toeschouwer voel je je er nauw bij betrokken, het gebeurt vlak boven je hoofd. Vooral kinderen vinden het prachtig, helemaal als je zo'n roofvogel mag voeren. Behalve de zeearend en andere roofvogels doen dit jaar voor het eerst ook ara's (papegaaien) en Australische ijsvogel (kookaburra) aan deze demonstratie mee. Nee, we noemen het geen show, want er komt geen trucje aan te pas."

Lori's

Een ander succesnummer wordt de nieuwe Lori Landing. Lori's zijn veelkleurige honingpapegaaitjes, afkomstig uit Australië. Vorig jaar is als proef gestart met het 'lori-voeren'. Toen dat aansloeg is onmiddellijk besloten voor deze 20 cm grote papegaaitjes een riant onderkomen te bouwen , waar het publiek ze mag voeren met hun lievelingskostje, nectar. Toen ik vorige week met een bakje vol het voorlopige lori-onderkomen binnen ging, werd ik onmiddellijk bestormd door een horde prachtig gekleurde lori's, die letterlijk uit m'n hand aten. De Lori Landing, die begin deze zomer open gaat, wordt helemaal ingericht in Australische sfeer. Dat houdt in een tropisch warme woestijn met rotsen en termieten heuvels, waar de lori's het zoete leventje goed zal bevallen.

En er zijn volgens voorlichtster Pamela Stolze nog veel meer nieuwtjes. "Zo heeft de entree in samenwerking met de Keukenhof een facelift ondergaan. Tussen een zee van bloemen flaneren daar nu de kraanvogels. Verder worden naast de pinguïns nu ook de pelikanen 'en public' gevoerd. En natuurlijk is het nog altijd de moeite waard om langs de kooien vol kleurige vogel(tje)s te lopen. Als je dat doet aan de hand van een speurtocht voor kinderen bedoeld, maar ook voor ouders leerzaam, zeker als ik hoor dat een vader een flamingo uitmaakt voor een pelikaan! Die fout zal verzorger Rinus Verkade niet maken. Al vanaf zijn veertiende werkt hij daar met veel plezier. De liefde voor vogels heeft hij niet van een vreemd, want zijn vader was de allereerste verzorger van Avifauna.

Tijdens mijn speurtocht stuit ik plotseling op een voor mij vreemdsoortige vogel. Het blijkt een helmcasuaris. Deze uit Nieuw-Guinea en Australië afkomstige loopvogel heeft, zo lijkt het, een enorme helm op z'n kop. Die heeft hij, volgens de informatie bij de kooi, hard nodig om zich te beschermen tegen vallende takken en struiken als hij door het oerwoud struint. De vrouwtjes casuaris, zo leer ik, is trouwens een vreemde moeder. Als zij haar eieren groot en groen gelegd heeft, gaat zij er vandoor en laat het uitbroeden aan manlief over. Die doet dat zonder morren en voedt daarna ook de jongen op.

Opvoedmethoden

Vogels houden er trouwens toch vreemde opvoedmethoden op na. Zo laat het vrouwtje van de neushoornvogel zich in een holle boom opsluiten om haar eieren uit te broeden. Na de geboorte blijft zij in het nest tot haar jongen volgroeid zijn en kunnen vliegen. Pas dan, vaak na zo'n honderd dagen, hakt zij de nestholte open en komt zij met haar jongen naar buiten. Al die tijd zijn zij door het mannetje gevoerd.

Al dit soort wetenswaardigheden in combinatie met tal van activiteiten en demonstraties maakt Avifauna uitermate aantrekkelijk als daguitstapje. Zeker als je bedenkt dat je ook nog een rondvaart over het Braassemermeer kunt maken, waarbij de schipper je vogelkennis verder verrijkt, dat kinderen zich kunnen uitleven in een moderne speeltuin, met o.a. een 30 meter hoge glijbaan, en dat je op zondag na de vogelspeurtocht in het parkrestaurant lekker kunt genieten van het 'live kookspektakel' waarbij koks ter plaatse de lekkerste hapjes klaarmaken.

De vreemdste 'vogels liep ik tijdens mijn laatste bezoek aan Avifauna tegen het lijf toen ik het park wilde verlaten via de Sneeker Poort, een historisch plekje waar heel Alphen z'n trouwfoto maakt. Opeens hoorde ik noodkreten tussen de bosjes door. Toen ik keek zag ik een wanhopig 'mensenpaar', gevangen achter een hek. Zij waren bij hun zoektocht naar de receptie van het nabijgelegen hotel door een nooduitgang gegaan, die uitkwam op een doodlopend balkon. Omdat de deur in het slot viel, konden ze geen kant meer op. Als ik ze niet had opgemerkt het was stil en bijna sluitingstijd dan hadden ze lelijk in de val gezeten en waren ze gedwongen geweest met de vogels op stok te gaan.

• Avifauna, gelegen Hoorn 65 in Alphen a/d Rijn, is dagelijks open van 9.00-18.00 uur. Entreeprijs ƒ18,50, 65+ers ƒ16, kinderen van 3 t/m 12 jaar ƒ15.