|
|
NOORDWIJK BINNEN
ONZE OUDE KRUIDENTUIN
 |
|
|
door Peter Babbéko
NOORDWIJK BINNEN - Wie kent ze niet de badplaatsen Bergen aan Zee, Egmond aan Zee en Noordwijk aan Zee. Maar kennen we ook de 'binnen'-plaatsen? Nee. De Nederlanders, zon- en strandaanbidders bij uitstek, trekken altijd massaal richting zee. Dat vinden de bewoners van de 'binnen'-plaatsen niet erg. Druk aan zee betekent rust binnen, dat wil zeggen in het oude dorp.
|
Bouwen op het duin was
gevaarlijk,
dus het 'echte' dorp lag er achter |
Bouwen op het duin was vroeger niet ongevaarlijk. Stormen en orkanen sloegen soms, nu ook nog trouwens, forse stukken duin weg. En duinen hadden ook nog de nare eigenschap te wandelen. Daarom liggen de oude dorpen bijna altijd achter de duinen in de luwte.
Spoelen
De bevolking van de kuststreek was niet echt gek op de zee. Bij mooi weer liep men even over het strand en bij slecht weer ging men kijken of vader, echtgenoot of zoon heelhuids zou terugkeren van de visvangst. Zwemmen deed men al helemaal niet. Het geloof speelde hierin een belangrijke rol. Soms even de voeten spoelen. Dat was alles. Zwemmen was weggelegd voor de toeristen.
De
monumentale waterpomp.
Op sommige plaatsen ontstonden spontaan twee dorpen, zoals met betrekking tot Noordwijk. Het originele dorp, Noordwijk Binnen, ligt op flinke afstand van Noordwijk aan Zee. Achter de duinen woonden de iddenstanders en boeren, aan zee de vissers. Noordwijk Binnen ontwikkelde zich vanaf de Middeleeuwen tot een welvarend en voornaam dorp. Het was een Schotse edelman die daar het startsein voor gaf. Hij trachtte de bevolking van Noordwijk in de negende eeuw tot het christendom te bekeren en was daarin behoorlijk succesvol, want al snel verrees er een kapel in het dorp.
Schedel
Het geloof kostte hem, net als Bonifatius, het leven. De Noormannen kwamen in die tijd regelmatig om de hoek kijken en hadden niets op met het christendom. Ze maakten de edelman een kopje kleiner. De schedel van de Schot zou volgens overleveringen in de veertiende eeuw gevonden zijn. Een krankzinnige zou bij het aanraken van de schedel onmiddellijk zijn genezen. Rede voor de bisschop van Utrecht om in 1429 Noordwijk tot een bedevaartplaats te verheffen. De pelgrims brachten welvaart, herbergen deden goede zaken en er moest een grotere kerk komen.
Kruidenteelt
Met
de kruidentuin naast de kerk roept men nog even een stukje geschiedenis
op.
Een andere belangrijke welvaartsbron was de kruidenteelt. Noordwijk ontwikkelde zich tot een van de voornaamste kruidencentra van het land. In eerste instantie was het tuinieren een bezigheid voor de kloosterlingen. Vooral het kruid salie ontbrak in geen enkele kruidentuin. Bij de grotere telers stond een schuur op het erf waarin de kruiden werden gedroogd om vervolgens te worden verkocht aan geneesheren in Leiden en apotheken in heel Nederland en daar buiten. Door de concurrentie moesten de kruidentelers in de negentiende eeuw het roer omgooien.
Baandorp
Aangezien er ruimte genoeg was in Noordwijk telde het dorp in de zeventiende eeuw ruim 30 lijnbanen voor het maken van touw. Het behoorde dan ook tot de belangrijkste 'baandorpen' in ons land. Ook die bedrijfstak ging ten gronde en daar voor in plaats kwam de bollenteelt. Tot op de dag van vandaag bloeien in het voorjaar overal in de omgeving de bollenvelden.
Noordwijk Binnen is een authentieke plaats met diverse historische gebouwen. Dat komt omdat in de afgelopen 100 jaar de vooruitgang zich verlegde naar Noordwijk aan Zee. Pas na de oorlog ontstond er opnieuw belangstelling voor het oude Noordwijk waar inmiddels veel panden zijn gerestaureerd.
De
beroemde lindenlaan in de Voorstraat van het dorp. Jammer van de auto's,
maar daar zullen de bewoners wel anders over denken.
Om te voorkomen dat toeristen naar binnen kunnen kijken - het komt zelfs voor dat ze hun neus tegen het raam drukken - is in veel panden matglas aangebracht. Met name de Voorstraat in Noordwijk Binnen met de schitterende lindenbomen is een aaneenschakeling van historische pandjes. De meeste zijn bewoond door particulieren, in andere zijn kantoortjes, galeries en restaurantjes gevestigd. Het hotel-restaurant Hof van Holland is een van de oudste en bekendste lokalen in de regio. Een gezellige zaak met een uitstekende leestafel en een prachtig terras met mooi uitzicht op het Lindenplein.
Sfeer
Wie wil genieten van een verfijnde keuken kan een bezoek brengen aan het restaurant 't Recept. Chef-kok Paul Brouwer kookt daar letterlijk en figuurlijk de sterren van de hemel. En gastheer Eric van Roon zorgt samen met zijn zoon Steve voor sfeer in de zaak. Een echte ster - van de bekende Franse bandenfirma - ontbreekt jammer genoeg nog steeds.
Een kijkje in de galerie van Joop Rozendaal is een 'must' als u de bollenstreek bezoekt. Joop schildert hoofdzakelijk tulpen. Grote en kleine doeken in zeer frisse tinten en, zoals dat heet, levensecht. U kunt ook op verzoek een 'bosje' laten samen stellen.
De St.Jeroenskerk is niet alleen prachtig maar speelt ook een belangrijke rol in de gemeente. Je kan er eigenlijk niet omheen. Er is een St.Jeroensweg, een St.Jeroens voetbalclub en een St.Jeroens bejaardenhuis. Sint-Jeroen was de allereerste pastoor van Noordwijk. Hij werd op 17 augustus 856 'op wrede wijze', door onthoofding, door de Noormannen - daar zijn ze weer - om het leven gebracht.
Roddels
Wie na een pittige wandeling door het oude Noordwijk Binnen nog een verfrissing wil gebruiken, kan dat doen in het aloude café Thomas (tegenover de St.-Jeroenskerk). Hier zijn talloze ruzies beslecht, gingen dronken gemeenteraadsleden met elkaar op de vuist en gingen de laatste dorpsroddels over tafel. "Maar dat was vroeger zo. Nu niet meer", zegt de huidige uitbater verontrust. Het café is nog altijd een markant punt in het dorp.
Niets ten nadele van Noordwijk aan Zee, maar Noordwijk Binnen heeft bij mij een streepje voor.
 |
|
Inlichtingen:
VVV Noordwijk |
EIGEN FOTO'S
Publicatiedatum = 05 augustus 2000
