De langste autotunnel van Nederland, zo'n 5,5 kilometer, is volop in aanbouw. Het wordt (na de Heinenoordtunnel) de tweede geboorde tunnel van ons land. Het publiek kan dagelijks op diverse manieren 'meekijken': via internet, maar ook in het bezoekerscentrum.

Hoewel het tunnelcentrum nog maar pas open is, weten individuelen, gezinnen en groepen de weg goed te vinden. De toeloop is boven verwachting.

De tunnelbouwers verdwijnen binnenkort voor 27 maanden onder de grond. De bezoekers komen dus kijken naar het 'onzichtbare werk'.

Meekijken via internet en in het bezoekerscentrum

Tunnel wordt de grond in geboord

door Huib Boogert

TERNEUZEN - Zeeuws-Vlaanderen is het enige stukje Nederland, dat over de weg uitsluitend via het buitenland te bereiken is.

Toeristen en zakenreizigers moeten België in om het overzees gebiedsdeel van Nederland te kunnen binnenrijden. De veerponten over de Westerschelde zijn ook een mogelijkheid, maar ja, die varen 's nachts niet. En ook niet als het mistig is.

De enorme veerponten over de Westerschelde worden voorgoed uit de vaart genomen, als de tunnel eind 2002/begin 2003 wordt opgeleverd. Op de foto de 'Prins Willem-Alexander' van de veerdienst Kruiningen-Perkpolder.

Het einde van het relatieve isolement van Zeeuws-Vlaanderen is echter in zicht. Er wordt stug gebouwd aan een superlange tunnel, met een lengte van 5,5 kilometer de langste van ons land. Over vier vijf jaar zullen de 7500 auto's die nu gemiddeld per dag met de enorme veerponten worden overgezet, in de tunnel verdwijnen. De vaartocht over de Westerschelde duurt nu 20 tot 25 minuten, de autorit diep onder de grond te zijner tijd minder dan vijf minuten. Zeeuws-Vlaanderen graaft zich een nieuwe toekomst.

Eerste spa

Na zo'n vijfenzestig jaar is het er dan eindelijk van gekomen. Toen vorig jaar de eerste spa de grond in ging, sprak directeur ir. M. Buis van de NV Westerscheldetunnel oneerbiedig: "Als we al het papier dat over deze vaste oeververbinding is geproduceerd in de Westerschelde zouden gooien, zouden we er een mooie dam van kunnen maken."

Voor de bezoekers is het heel verrassend, dat bij de ingang van de toekomstige tunnel een compleet spoorwegemplacement ligt. Als de tunnelbouw te zijner tijd in volle gang is, vertrekken en arriveren hier de tien treinen, die continu personeel en materieel wegbrengen en ophalen.

Hij werd nog ondeugender: "En als alle mensen die dat papier hebben beschreven een spa hadden gepakt en waren gaan graven, dan zou die tunnel nu misschien al een eind klaar zijn."

Want de ondertunneling van de Westerschelde houdt de Zeeuwen al sinds het begin van deze eeuw bezig. Water is leuk, maar het is ook een barrière. Al in 1931 maakte toenmalig Rijkswaterstaat-ambtenaar Willem van der Hooft een ontwerp voor een tunnel. Hij deed dat op verzoek van bestuurders en zakenmensen uit Goes. Daarmee zou Zeeuws-Vlaanderen voorgoed worden vastgeklonken aan de rest van Nederland. Maar het zou toch nog tot 1997 duren, voordat de eerste spa de grond in ging.

Koffiemolen

Over enkele weken verdwijnen twee gigantische torpedo's bij Terneuzen onder de grond. Ze graven zich diep in de zeebodem lasergestuurd een weg naar de overkant, naar Zuid-Beveland. Bij het dorp Ellewoutsdijk steken ze de kop weer op, 27 maanden na het 'ingraven' bij Terneuzen.

De techniek die tijdens het boren wordt gebruikt, is vergelijkbaar met die van de Heinenoordtunnel (onder de Oude Maas, ten zuiden van Rotterdam). Het dubbele kruipgat werd daar gemaakt door een cilindervormige koffiemolen, met het snijrad voor op de kop. Zo wordt ook de molsgang onder de Westerschelde aangelegd.

Tijdens speciale rondleidingen mag het publiek (van enige afstand) toekijken bij de aanleg van de tunnel. Op de foto is het begin van het enorme project zichtbaar: de beide tunnelbuizen aan de Terneuzense kant.

De tunnelboor heeft een doorsnee van 11.30 meter en kan zich (vanaf februari a.s.) met een slakkengang van twaalf meter per etmaal een weg vreten door de slappe zand/kleibodem van de Westerschelde, 63 meter onder de zeespiegel. Om te voorkomen dat de horizontale schacht na de maalderij terstond inzakt, worden de betonnen tunnelringen na elke twee meter direct achter de tunnelboor in elkaar gezet. Als de beide tunnelboren in 2001 het hoofd weer boven het maaiveld steken, is de ruwbouw van de tunnel dus ook klaar.

De plek waar de tunnelboren 'de kop in het zand steken', westelijk van Terneuzen, is uitgevoerd als een puur-Hollandse polder. Een speciale ringdijk (een z.g. kanteldijk) is een hard wapen tegen overstromingen van buitenaf, waarmee Zeeland zo veel nare ervaringen heeft. De bouwput kan zodoende in geval van een dijkdoorbraak in Zeeuws-Vlaanderen niet onderlopen. Maar nog belangrijker is de zekerheid dat de tunnel niet als rioolbuis gaat dienen, die misschien 6,6 km verderop Zuid-Beveland onder water zet.........

'Onzichtbaar'

Alle technische en toeristische verhalen over het 'onzichtbare werk' zijn overigens toch te volgen, en wel in het z.g. tunnelcentrum. Het is een bezoekersgebouw, vlak bij de toekomstige tunnelingang, waar belangstellenden alvast op een scherm door de tunnel kunnen 'rijden' met behulp van een simulatieprogramma.

In dit gebouw, het Tunnelcentrum, krijgt het publiek actuele uitleg over de werkzaamheden.

Waar verteld wordt, dat de tunnelbewaking te zijner tijd met noodberichten kan 'inbreken' op elke autoradio. Waar een maquette bewonderd kan worden van het grote spoorwegemplacement vanwaar te zijner tijd tien locomotieven met elk acht wagons continu heen en weer zullen rijden met mensen en materiaal. Films, maquettes, computerprogramma's en informatiepanelen vertellen de rest.

Volgens communicatiemedewerker Nancy Vinke is 'het verhaal van het tunnelcentrum' vooral bedoeld voor de Zeeuwse bevolking. "De mensen aan beide zijden van de Westerschelde zitten uiteraard met de meeste vragen, op dit moment vooral over veiligheidsaspecten. Als er in zo'n situatie behoefte aan informatie is, moeten we die kunnen geven." Sommige groepen bezoekers hebben al afspraken gemaakt voor het jaar 2000...

Gesloten

Opmerkelijk is overigens, dat het (gratis toegankelijke) tunnelinformatiecentrum op zondagen gesloten is. "De directie van de NV Westerscheldetunnel wil het religieuze volksdeel onder de Zeeuwen niet voor het hoofd stoten met een zondagopenstelling, vandaar", aldus mevrouw Vinke.

Nancy Vinke is communicatiemedewerkster van het Tunnelcentrum. Zij en haar collega's krijgen het steeds drukker met het rondleiden van groepen en individuen.

Groepsbezoeken met excursie kosten geld (ƒ100 per groep van maximaal 30 personen), maar ook hier hebben de Zeeuwen een streepje voor. Zij hoeven maar ƒ75 per groep te betalen. "Het centrum is vooral neergezet voor de lokale bevolking. Vandaar deze lichte voorkeursbehandeling."

REISWIJZER

Het bezoekerscentrum van de Westerscheldetunnel ligt ten westen van Terneuzen, min of meer naast het Kanaal van Terneuzen naar Gent. Het is bereiken vanaf de doorgaande weg Terneuzen-Hoek (N61): afslag DOW nemen en daarna bordjes 'Tunnelcentrum' volgen.

Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 9-16 uur, zaterdag 11-16 uur. Op zaterdagen zijn er om 13 en 14.30 uur gratis rondleidingen, met bezoek aan uitzichtpunt over bouwput.

Groepsrondleidingen uitsluitend op afspraak: tel. 0115 649095.

De internetsite van het tunnelproject is te vinden op: http:www.westerscheldetunnel.nl.

Publicatiedatum = 16 januari 1999