Jubilerend museum keert
depot binnenstebuiten:

Verzamelingen van verzamelaars verzameld

door Jan Colijn

ENSCHEDE - Hoe ver gaat de obsessie van verzamelaars? Erg ver. Terwijl de doorsnee-Nederlander voor zover die bestaat wellicht nog nooit heeft gehoord van pak 'm beet de kortschildkever, neemt dit beestje een voorname plaats in in het leven van Frans van Stuivenberg, conservator van het Natuurmuseum Enschede.

De samenstellers van de expositie 'Obsessie, verzamelde verzamelaars' bieden dan ook niet alleen een overzicht van de verschillende collecties die het Natuurmuseum Enschede rijk is, maar staat bovendien stil bij het soms bizarre fenomeen verzamelen.

"De fascinatie die deze mensen voelen voor hun verzamelgebied is voor een buitenstaander vaak moeilijk te bevatten. Wat bezielt iemand om een groot deel van zijn leven te wijden aan het verzamelen van zwerfstenen, mossen of kortschildkevers? Zo'n passie is niet te verklaren en krijgt daardoor iets geheimzinnigs en romantisch", zegt Loes Joostens, educatief medewerkster van het Natuurmuseum.

Aangezien het plaatselijke Natuurmuseum en de Enschedese Natuurhistorische Museum Vereniging hun 75-jarig bestaan vieren, wordt dit jubileumjaar afgesloten met een bijzondere tentoonstelling. Hiervoor is het depot binnenste buiten gekeerd. Maar liefst achttien van de meest waardevolle en bizarre collecties zijn van de opslagruimten verhuisd naar de museumzalen.

De verzamelaar en conservator Frans van Stuivenberg.
Foto: Jan Stappenbeld

Achter iedere collectie schuilt een verzamelaar, vaak een particulier, die zijn met veel liefde bijeengebrachte verzameling schonk of naliet aan een museum. Deze collecties zijn zo compleet mogelijk opgesteld om 'de handtekening van de meester' zichtbaar te maken. Zo zijn onder meer de notitieboekjes, publicaties en plakboeken te zien. "Pas dan kan de bezoeker zich inleven in de belevingswereld van de verzamelaars", aldus Loes Joosten.

Naast bekendere namen als Staring en Blijdenstein zijn ook collecties te zien van onbekende personen met zeer uiteenlopende interesses, variërend van vogeleieren tot tropische kevers. "Allen hebben echter een ding gemeen: hun enorme passie een obsessie bijna voor hun verzameling."

Volgens Loes Joostens is bij zo'n verzameling vaak niet meteen duidelijk wat de waarde ervan is. "Wat moet je bijvoorbeeld met een verzameling schelpjes die zo klein zijn dat je ze met het blote oog nauwelijks kunt zien. Of met archiefladen vol met gedroogde mosjes?"

"Toch hebben veel van deze verzamelingen de wetenschap gedurende de afgelopen tweehonderd jaar vooruit geholpen, ook al werden ze meestal aangelegd door amateurs. En dan gaat het niet alleen om cultuurhistorische waarde. Vaak vertellen deze collecties, beter dan welk boek ook, hoe men vanaf het begin van deze eeuw met de natuur omging en hoe men voorwerpen uit de natuur verzamelde en bewaarde."

De tentoonstelling Obsessie duurt tot en met 5 april 1999. Het Natuurmuseum Enschede is te vinden aan de M.H. Tromplaan 19. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 10-17 uur, zaterdag en zondag van 13-17 uur.

Publicatiedatum = 6 maart 1999