zaterdag 6 januari 2001 IJSSEL: Natuur mag haar gang gaan door HARRY MULLER OLST - Jaren geleden lieten de boeren vooral in het voorjaar en 's zomers hun koeien grazen in de groene weilanden van de uiterwaarden langs onze grote rivieren. Langzamerhand verdwijnt dit typisch Hollandse beeld, want Staatsbosbeheer kocht heel wat grond langs het water en liet daarna de natuur haar gang maar gaan. Zo zijn bijvoorbeeld op de rechteroever van de IJssel tussen Deventer en Zwolle tal van natuurgebiedjes ontstaan, waar de mens nauwelijks meer wat aan doet. Ongeveer tien jaar geleden werden de Duursche Waarden even ten noorden van Deventer bij het dorp Olst als proefgebied aangewezen. De koeien verdwenen en moesten plaatsmaken voor de Schotse Hooglanders, runderen die het hele jaar buiten kunnen blijven. Zij houden het gras in dit gebied kort. Inmiddels is daar ook een aantal IJslandse paarden bijgekomen. Dit nieuwe natuurgebied is niet vrij toegankelijk, maar er worden regelmatig wandelingen georganiseerd met een boswachter. Sinds kort kan men ook met een paard en wagen door dit woeste gebied trekken. In de afgelopen tijd zijn de uiterwaarden hier zo veranderd, dat je het beeld van de groene weilanden langs de rivier niet meer herkent. Het is een ruig landschap geworden met overal meidoornstruiken die spontaan begonnen te groeien. Er werden geulen gegraven om bij hoog water tijdens de winter overstromingen te voorkomen. Nu zijn het ideale plekken geworden voor de watervogels. Men heeft aan de rand van de Duursche Waarden een vogelkijkhut gebouwd van waaruit de vogels prachtig geobserveerd kunnen worden. Tussen deze hut en een uitkijktoren op het verlaten terrein van een vroegere steenfabriek is een wandelroute van ruim twee kilometer aangelegd. Deze voert door een moerasachtig wilgenbos en wordt het laarzenpad genoemd. Laarzen heb je hier beslist nodig om met droge voeten dit natuurpad te kunnen volgen. Ooibossen Wie de weg over de dijk van Deventer via Olst naar Wijhe volgt, ziet steeds meer rivierbossen langs de IJssel, die ook wel ooibossen worden genoemd. Hier zijn ze op een natuurlijke wijze ontstaan, maar langs de Rijn in Duitsland plant men ze weer aan. De bomen halen namelijk bij hoog water de sterke stroming uit de rivier en daardoor wordt het gevaar voor een doorbraak van een dijk minder. In het natuurgebied de Duursche Waarden grazen nu Schotse hooglanders. Wie dit gebied bezoekt, zou ook even de linkeroever van de rivier moeten verkennen. Met het veer bij Olst en Wijhe kun je gemakkelijk aan de overkant van het water komen. Daar is veel meer grond nog steeds bij de boeren in gebruik. Bij het dorpje Veessen recht tegenover de Duursche Waarden is op de uiterwaarden zelfs een camping aangelegd. Een groter contrast op zo'n kleine afstand is nauwelijks mogelijk. In de tijd dat Deventer als Hanzestad tot bloei kwam, trokken de rijke kooplieden naar het platteland en lieten daar hun landhuizen bouwen. Zo kocht bijvoorbeeld in 1746 de wijnkoper Arnoldus van Suchtelen het kasteel De Haere bij het dorp Olst. In de loop van de tijd woonden hier verschillende adellijke families uit Salland. In het jaar 1962 kwam het in bezit van de gemeente Deventer. Men had toen nog grootse plannen om de stad naar het noorden uit te breiden en het kasteel zou een representatieve functie krijgen. Die plannen gingen gelukkig niet door. Daarom werd het kasteel met het landgoed er omheen enkele jaren geleden verkocht aan de Stichting IJssellandschap. In 1997 begon men met een algehele restauratie die vorig jaar werd afgerond. Het eens zo vervallen bouwwerk straalt nu weer als vroeger. Er worden regelmatig exposities georganiseerd van jonge en veelbelovende kunstenaars. Ook houdt men er kunst- en antiekbeurzen. Zakenlieden hebben De Haere inmiddels ontdekt als vergadercentrum. Het huis heeft nu ook weer adellijke bewoners: de baron en barones Van Dedem. Niet ver van het kasteel De Haere ligt het landgoed Nieuw Rande met een prachtig huis in Indische stijl. Het werd in 1856 gebouwd voor de toenmalige gouverneur-generaal van Nederlands-Indië Duymaer van Twist. Bij de aanleg van het park er omheen maakten de architecten gebruik van de hoogteverschillen van de rivierduinen en de door dijkdoorbraken ontstane waterpartijen. Later woonde daar de adellijke familie Stratenus. In 1996 koopt de Stichting IJssellandschap ook dit landgoed, dat nu verhuurd wordt en dienst doet als een plek voor besloten ontvangsten, recepties en trouwpartijen. De restauratie van de binnenkant van het landhuis is inmiddels voltooid. Daardoor zijn er ook een aantal hotelkamers beschikbaar gekomen. Met de restauratie van de buitenkant wordt binnenkort begonnen. Schitterend zijn de landgoederen rond deze statige huizen. Vooral in deze herfsttijd met prachtig gekleurde bladeren aan de bomen kun je hier heerlijk wandelen. De bossen zijn vrij toegankelijk en een aardige wandeling is bijvoorbeeld van het Huis Nieuw Rande naar het dorp Diepenveen, waar de tijd ook lijkt stil te staan. Prachtig is de vroegere herberg aan het Kerkplein, waar nu het restaurant Roetertshof is gevestigd. Staatsbosbeheer heeft op het landgoed Nijendal, gelegen tussen Deventer, Olst en Diepenveen, enkele wandelroutes uitgezet. Zij beginnen bij het informatiecentrum 'De Zoogenbrink' aan de Molenweg in de buurtschap Boskamp bij Olst. Onlangs werd hier ook de 'Kleiroute' in gebruik genomen, die door enkele plattelandsorganisaties werd uitgezet voor fietsers Voor inlichtingen: Staatsbosbeheer Olst, telefoon 0570-592256. Voor tochten met een huifkar of een koets door de Duursche Waarden (helaas alleen voor groepen) dient u zich te melden bij de VVV Deventer, telefoon 0570-649959. De wandelroute over de vroegere uiterwaarden wordt ook wel het laarzenpad genoemd. Ook met een koets kun je de uiterwaarden bij Olst bezoeken. Je wordt dan keurig begeleid door een aantal IJslandse paarden. Het Huis Nieuw Rande werd ontworpen voor een vroegere gouverneur-generaal van Nederlands-Indië.