|
|
Hanzestad telt vele
beroemde
zonen en dochters
Lachen om Kamper uien
door Henk de Koning
KAMPEN - In Kampen gaat vaak een dominee voorbij. Maar de plotseling intredende grote stilte die hierbij spreekwoordelijk hoort, is ook dan in Kampen ver te zoeken. De oude Keizerlijke Hanzestad aan de IJssel bruist van leven.
Met
twee theologische hogescholen en een academie voor beeldende kunst is
Kampen een echte studentenstad. Het Keizerskwartier met een openbaar wandelpad
dwars door open tuinen is het pronkstuk van de Kamper stadsrenovatie.
In de schitterende, uit 1545 daterende oude raadhuis van Kampen bevindt zich de vrij unieke Schepenzaal. Het interieur waar in vroeger eeuwen recht werd gesproken is nog authentiek. De verticaal in ijzeren beugels rustende, op een scheepsmast gelijkende rol diende voor de advocaten om de 'pleitnota's op af te rollen'. Hiervan afgeleid kent onze huidige rechtspraak nog steeds het begrip: 'het staat op de rol'.
In de raadzaal van het aangrenzende nieuwe stadhuis vindt u bovendien een imposante collectie geschilderde Oranje-portretten. Kampen heeft bovendien prachtig bewaard gebleven historische stadspoorten. In de hoofdstraat, de Oudestraat, die parallel loopt met de IJssel, is de VVV gevestigd. Daar tegenover vindt u het Stedelijk Museum met vaak boeiende wisselende exposities.
Weense romantiek
Kampen
heeft een beschermd stadsgezicht en dit valt aan de goed bewaard gebleven
historische panden af te lezen. De Stadsgehoorzaal aan de Burgwal ademt
de allure van oude Weense romantiek en in het mooiste Jugendstillpand
in het centrum van de stad is een kostelijk curiosawinkeltje gehuisvest.
De jonge eigenaar met bakkebaarden als pijpenkrullen en Hildebrand-brilletje
lijkt zo uit de Camera Obscura te zijn weggestapt. Een stadswandeling,
verkrijgbaar bij de VVV, voert u langs alle mooie plekjes van de stad.
Ook langs de woning waar eens de Spaanse landvoogd Alva een nachtje zou
hebben doorgebracht...
De stad telt twee theologische hogescholen voor de opleiding van predikanten en dit gekoppeld aan huisvesting van de meeste kerkgroeperingen in ons land waaronder behoorlijk 'zware' verklaart waarom de stad ook wel een tikkeltje laatdunkend het 'Mekka van Calvijn' wordt genoemd.
Toch
moet u ook weer niet te vroom over Kampen denken. Want zie, als de kerken
reeds lang hun poorten hebben gesloten en de predikanten vredig op één
oor rusten, predikt in de binnenstad waar de cafés officieel tot
het ochtendgloren geopend mogen zijn Heineken nog volop. Zelfs de betaalde
liefde heeft een zetel (met optie tot uitbreiding) in de binnenstad. Weliswaar
in besloten een pand, maar de invitatie van 'meer mogelijkheden' die het
huisje-van-de-liefde uitstraalt, slaat bepaald niet op de Bed and Breakfast-onschuld
van de VVV.
Sprookjesachtig
Kampen
heeft een van de mooiste IJsselfronten van ons land. Met schepen van de
bruine vlot vor de kade lijkt de historie teruggedraaid.
De nieuwe, hagelwitte stadsbrug over de IJssel blinkt met zijn vergulde wielen van puur bladgoud de bezoeker sprookjesachtig tegemoet. Roodpannen daken, torens sierlijk en fraai (geld genoeg in de rijke Hanzetijd), het altijd babbelzieke, snelstromende water die de schilderachtige Bruine Vloot met gebolde zeilen met zich meevoert en de palingboot met verse en gerookte Kamper aal langs de langgerekte kade. Ooit als Campus was het een legerplaats der Romeinen. Nu een stad, dorp en eiland tegelijk. Modern, maar ook met een eigen levendig dialect. 'Ze lup mit 'n krumme jasse' wil zeggen: 'ze loopt met een kromme jas', ofwel ze is in verwachting. Begrijpt u...?
Kampen telt vele beroemde zonen en dochters. Acteur Henk van Ulsen, een rasechte Kampenaar en wie ons nationale elftal volgt vindt daar Kampenaar Jaap Stam. De mooiste klokken ter wereld, die van Geert Wou, bevinden zich in de Kamper Nieuwetoren, de meest meesterlijke winterlandschappen zijn ooit geschilderd door de Kamper meesters Hendrick en Barent Avercamp en de tekenaar van de beroemde aloude Verkadeplaatjes Jan Voerman jr. was eveneens, jawel, een Kampenaar.
Een
straatje in volle bloei.
Zo kunnen we nog even doorgaan met onder andere de gevierde dichteres Ida Gerhardt, dr. W. Kolff ontwikkelde de kunstnier in het Kamper Stadsziekenhuis en Kampen bracht met Petra van Staveren al eens een olympisch zwemkampioene voort. Ook de wieg van de vermaard hoedenontwerper (ook voor koningin Beatrix) Harry Scheltens en van diens neef, wijlen Joop Scheltens, maker van het eertijds populaire NCRV-programma 'Ontdek je Plekje' stond in Kampen. Kampenaar Herman Deinum droeg als basgistarist belangrijk bij aan de roem van de gevierde popgroep Cuby and the Blizzards en nog zeer recent brak landelijk de haak-maar-in-groep 'De Boswachters' uit Kampen door.
Maar aan de andere kant, Kampen is niet meer de bezige sigarenstad van ruim een halve eeuw terug. Die industrie is letterlijk in Kampens 'blauwe hinein' gegaan en in de Kamper scene vindt een rokertje wiet nu meer aftrek dan de aloude Bolknak, ooit een Kamper supersigaar.
Toch is de oude glorie rond het dekblad niet helemaal vervaagd. Sigarenfabriek 'De Olifant' aan de Oudestraat maakt nog altijd sigaren op ambachtelijke wijze en middels rondleidingen kunnen bezoekers de authentieke fabriek bezichtigen.
Tabaksmuseum
Op de Botermarkt, een pleintje in Anton Pieckstijl, bevindt zich het tabaksmuseum. Hier galmt de vergane glorie van de Kamper sigarenindustrie nog indrukwekkend na in vele tentoongestelde objecten. Hier ook vindt u de grootste sigaar ter wereld.
De
(nep)koe hangend aan de trans van de toren behoort tot de vertelsels die
Kamper uien heten.
Restaurant 'De Bottermarck' serveert zelfs gerechten bereid met tabak. Het schaadt uw gezondheid (wetenschappelijk vastgesteld) niet in het minst. Net genoeg tabak wordt in het speciale menu aangewend om de smaak van uw papillen verrassend naar ongekende culinaire hoogte op te voeren. U proeft de oude sigarenstad Kampen dan even letterlijk op uw tong!
Dan zijn er de Kamper uien. Verzonnen verhalen waarmee de stedelingen onbekommerd de spot met zichzelf bedrijven. Geen leeghoofdig volkje die Kampenaren, want wie zichzelf een lachspiegel durft voor te houden getuigt van een ruim begrip. Schrik dus niet bij de aanblik van een kadaver van een koe, bungelend in een strop aan de trans van de toren. Dit namelijk is een Kamper ui.
De koe is nep, slechts een koeienhuid, opgestopt met hooi. Menig dierenvriend, onbekend met dit folkloristisch trekje, heeft hierover zijn grief reeds geuit bij de reisbureaus. Lachend van plezier dat er weer iemand was ingestonken stuurden die nieuwe bussen vol toeristen naar Kampen.
Hoe zit dat nu met die koe? Welnu, eeuwen geleden woekerden plukken gras op de omloop van de Nieuwetoren in het centrum van de stad. Daar een stadskoe gratis laten grazen was de eerste winst, zo bedacht het vroedschap slim en dus hees men het arme dier met man en macht in een strop naar de 'hoge wei'.
Kamper steur
Beroemd
is de Kamper paling.
Maar alras gaf het dier de geest, gestikt in de strop, in doodsnood de tong ver uitgestoken. "Kijk die koe", riep de raad verblijd. "Ze heeft zo'n zin, ze likt al naar het gras!" Ook de bijnaam Kamper Steur, waarmee de bewoners al jaar en dag door het leven gaan, heeft te maken met een Kamper ui. Deze onthult de geschiedenis van een eenmaal gevangen vette steur die met een bel om terug in de IJssel werd gezet. Dit in afwachting van de komst van de bisschop. Die zou de mooie vis namelijk voorgeschoteld krijgen. Het diertje in de IJssel vangen was dan geen kunst meer. "Hoor, daar zwemt ie!"
Typisch Kampers is ook het weglaten van de 'h' in een zin waar die letter hoort en omgekeerd. Op het traject Hoogeveen-Assen roept een Kamper conducteur tijdens een tussenstop: "Oogeveen uitstappen!" Een reiziger wijst hem verontwaardigd op die fout. "U laat in Hoogeveen de 'h' weg." "Maakt u zich geen zorgen", aldus de Kamper conducteur, "die 'h' komt er straks in Hassen wel weer bij."
Met
waterfietsen en gondelvaart in de oudste stadsgracht van de stad worden
de gevarieerde Kamper braderiedagen thematisch ingekleurd. Gezellige terrasjes
te over. Met de schepen van de Bruine Vloot kunnen op hoogtijdagen rondvaarten
op de IJssel en het IJsselmeer worden gemaakt. Ja, er gaat in Kampen vaak
een dominee voorbij, maar echt stil is het er nooit. Sta ook even stil
bij het bijzondere markatiepunt op de brug naar de Broederweg. Vanaf daar
ontwaart u maar liefst zeven kerken in de binnenstad tegelijk. Elk natuurlijk
met zijn eigen merk gelovigen. Zo zijn wij mensen. Slechts de kerkuil
kent geen onderscheid..
Inlichtingen VVV Kampen: tel: 038-3313500.
Publicatiedatum = 26 augustus 2000
