Thema van 'De Week van het Landschap:'
"Kijk deze week eens omlaag"
door Nico van der Zwet Slotenmaker
HEEZE - Natuurliefhebbers kijken doorgaans verwachtingsvol vooruit naar alles wat leeft en bloeit. Dat lijkt echter geenszins de bedoeling in 'De Week van het Landschap', die vandaag is begonnen en tot en met volgende week zondag duurt. Het thema van deze dus negen dagen durende week is namelijk 'Onder je voeten', zodat de blik voornamelijk benedenwaarts gericht dient te blijven. Wat zich daar afspeelt of heeft afgespeeld, daar gaat het om.
Gewoon wandelen, nog immer de beste ondenkbare ontspanning.
Het is de zeventiende keer dat de twaalf provinciale Landschappen de handen ineen slaan en het zal potscherven en pijlpunten regenen in de centrale locaties die iedere provincie heeft ingericht. Naast tentoonstellingen worden er volgend weekeinde speciale deskundigen ingezet om de vondsten te beoordelen die nu nog op uw schoorsteenmantel staan.
U weet wel, dat vreemde stukje aardewerk of ijzer dat u op een wandeling plotseling ontdekte en dat tot nu toe onbenoemd is gebleven. Kom er mee voor de dag en wie weet is het wel een onderdeel van een reeds lang verborgen schat.
Het is uiteraard niet de bedoeling dat u nu nog even in het wilde weg gaat graven, want de provinciale Landschappen zijn er uiteraard juist voor het natuurbehoud.
Victor Bakker (links) en Mari de Bijl: "Geen bordjes".
In het Brabantse Heeze weten Victor Bakker van het Brabants Landschap en Mari de Bijl, beheerder van de Herbertus (en niet Hubertus)-bossen mij dat snel duidelijk te maken. Hier, aan de Boschlaan 24, is dit jaar het centrum van de Brabantse activiteiten.
De expositie is klaar en naast vele andere activiteiten wacht de bezoekers een 6 1/2 kilometer lange wandeltocht waarop je overigens niet direct wordt geconfronteerd met zaken die zich onder de oppervlakte voordoen. Veel meer is er een prachtig beekje dat er vroeger ook al was, maar werd gekanaliseerd omdat de mens nu eenmaal alles naar zijn hand wil zetten en bijvoorbeeld voor de landbouw uit eigen gewin de grillige natuur beteugelt.
Dat is uit de tijd. Op de duinen planten we geen helmgras meer om alles naar eigen idee te laten verwaaien en wispelturige stroompjes moeten weer over hun bakermat vloeien. Het is geen watermassa van betekenis die zich door de Herbertus-bossen spoedt.
Er dartelt een eigenzinnig beekje door de Herbertus-bossen in Heeze, een meer dan prachtig plekje.
Maar het is opvallend hoe zo'n eigenzinnig mini-riviertje het natuurbeeld snel kan veranderen. Een toch sterke boom die zich tientallen jaren lang onwrikbaar had gewaand, heeft het moede hoofd tenslotte toch in de sloot moeten leggen en zijn broer ziet al aankomen dat hetzelfde lot hem binnenkort ook te wachten staat.
Struiken en andere planten bewegen mee en zelfs het voetpad langs het watertje zal zich geleidelijk aan terugtrekken om weer gestalte te krijgen op de plek waar meer voorzichtige wandelaars het gras al duidelijk plat hebben getreden. Als ze hier een bankje zouden neerzetten kom ik er iedere week een uurtje zitten.
Links: Ook de eikenbladeren veranderen in deze tijd van het jaar prachtig van
kleur. Rechts: Struikheide met pijpestrootje.
De wandeling kent meer van zulke plekjes. Bij het ven natuurlijk. Als iemand
die aan de zee is opgegroeid ruik of voel ik het water altijd al van verre.
Bij een vennetje heb ik dat echter nooit. Dat is er ineens. Verstild en
toch net niet roerloos, omdat waterplanten altijd in beweging zijn en vogels
dol zijn op zulke stekken. De planten blijven trouwens de baas. Van het
water valt niet veel te zien. Voor mij hindert dat niet, maar mijn gidsen
laten een lichte blijk van afkeuring zien.
Een minder dicht begroeid ven is een stuk interessanter menen zij. Zo'n ven is er ook, een groot exemplaar zelfs, maar dat is een heel stuk verder de hei op en het kon helaas niet in de wandeling worden opgenomen, omdat die anders meer op een vierdaagse zou gaan lijken.
De hei, ja, soms gaat het bos plotseling over in deze paarse kleurenpracht die wordt doorschoten door kleine naaldboompjes die geheel zijn ingekapseld door spinnenwebben waarin zelfs bijen kansloos zijn. Het seizoen voor de imkers is trouwens al voorbij. Het schijnt een uitstervend beroep te zijn trouwens, dat imkeren.
Dood hout kan ook mooie beelden opleveren.
Veel hout sterft ook af. Vroeger werd dood hout zo snel mogelijk gekapt en weggevoerd omdat men het uitbreken van epidemieën vreesde. Nu laat men alles op zijn beloop. Dat levert op sommige plekken bijna surrealistische plaatjes op. Een dood in schoonheid.
U moet er zelf ook een beetje naar zoeken natuurlijk. Want aan bordjes doen ze in de Herbertus-bossen niet. Mijn gidsen hebben daar een plausibele verklaring voor. 'Stel dat je laat weten dat er op bepaalde plekken bijvoorbeeld een korhoen kan worden waargenomen. De wandelaar die deze vogel niet bespeurt kan dan teleurgesteld reageren. Zet je geen bordje en hij ziet er toch een, dan laat hij dit onmiddellijk enthousiast weten' zeggen ze.
Het zal wel. Ik heb persoonlijk niks met een korhoen.
Ik wil terug naar mijn beekje. Niet onder, maar aan mijn voeten.
REISWIJZER
In iedere provincie concentreert de Week van het Landschap zich op een bepaald
punt.
Groningen: Zuidlaardermeer, tel. 050-3135901;
Friesland: Lendevallei, tel. 0512-381448;
Drenthe: Dolsummerveld, tel. 0592-313552;
Overijssel: Molen van Frans (Tubbergen/Vasse), Dal van de Mosbeek, tel.
0529-401731;
Gelderland: Kasteel Doorwerth, Duno, tel. 026-3552555;
Flevoland: Urkerbos, Schokland, tel. 0320-298989;
Utrecht: Beerschoten, Grebbeberg, tel. 030-2205555;
Noord-Holland: Ilperveld, tel. 0251-657950;
Zuid-Holland: Staelduinse Bos, tel. 010-4135045;
Zeeland: Yerseke Moer, tel. 0113-562640;
Noord-Brabant: Herbertus-bossen, Heeze, tel. 0411-622775;
Limburg: Groote Heide/Zwart Water, tel. 077-4731840.
Op bijgaande telefoonnummers kunt u inlichtingen bekomen over de verschillende
activiteiten. Er zijn naast wandelingen ook fietstochten, rondvaarten en
dergelijke. In de weekeinden zijn de openingstijden van 10 tot 17 uur. Andere
dagen van 13 tot 16 uur.
Publicatiedatum = 20 september 1997
