Veilig dolen in 'Het Valkenberg'

Veel instellingen die zich bezig houden met de invulling van onze vrije tijd hebben de merkwaardige gewoonte om gesloten te zijn als zij de meeste klandizie kunnen verwachten. Zwembaden, fitnessclubs, veel musea en zelfs kerken kom er niet op zondag, want je vindt ze gesloten. Vrijwel overal in ons land zijn de VVV's op zondag dicht. Ook in Breda. Maar gelukkig is stadspark Het Valkenberg hier altijd open. Je hoeft je in de Baroniestad op zondag dus nooit te vervelen.

Ik zeg 't maar meteen zoals het is: zeker geen natuurpark, maar een schitterend cultuurhistorisch wandelpark. Vele eeuwen oud en dat voel je zodra je er binnen stapt. Als je het NS-station uit komt en de Willemstraat (waar de VVV zit) door loopt, sta je meteen aan de ingang van het park, dat de verbinding vormt tussen het stationsgebied en het oude hart van Breda. Majestueuze beuken en eiken, de meeste zeker vijfendertig meter hoog en over de honderd jaar oud!

Al in de Middeleeuwen maakte het park deel uit van de landerijen van het naastgelegen Kasteel van Breda, nu de Koninklijke Militaire Academie (KMA). Slottuin en jaagbos waren privé-domein. Toen Napoleon 200 jaar geleden in Nederland kwam, pakte hij het bos van de kasteelheren af en droeg het als openbaar wandelpark, nog steeds het enige in Breda, over aan de bevolking.

In de zeventiende eeuw was Het Valkenberg in de Renaissance-stijl ingericht: er waren zeventien vakken met zorgvuldig gestileerde perken van keurig geschoren heggetjes en beelden van Griekse helden en halfgoden. Weer een grote gedaanteverwisseling vond plaats rond 1887 toen de Belgische ontwerper Lieven Rosseels er een voornaam wandelpark in de Engelse landschapsstijl van maakte. De meeste grote bomen zijn uit die tijd.

Maar het park verslonsde, groeide dicht, verstikte en versomberde en tegen het einde van de vorige eeuw was het er onveilig. Daarom besloot Breda vijf jaar geleden tot een ingrijpende opknapbeurt. Nu herinnert een enkel perk weer aan Renaissance-tuin van weleer: buxus in de vorm van de Franse lelie en een beeld van Hercules, een marmeren replica, want het oorspronkelijke beeld van zandsteen staat in het Breda's Museum. Het is een leuke, wat verdiept liggende zitplek. Vooral in de zomermaanden is het er een drukte van belang.

Gazons

Het park heeft, bij de laatste reconstructie door landschapsarchitect Michael van Gessel, uitgestrekte gazons gekregen. Bij de vijver, een broedplaats voor de tientallen eenden en een koppel zwarte zwanen, staan een vleugelnoot, een treurbeuk en magnoliastruiken al in knop. "Als ze maar niet te vroeg uit komen", zegt Wiet Kerkhoven van de dienst Stadsbeheer, "want het kan nog volop gaan vriezen."

Bij de laatste opknapbeurt zijn veel bomen en bijna alle bosschages verdwenen, Het Valkenberg is nu een open park: je kunt er heerlijk wandelen, skaten of gewoon lekker wegdromen op een bankje en het is er in tegenstelling tot enkele jaren geleden nu veilig dolen tussen de kapitale beuken, linden en paardenkastanjes, ook al door de stijlvolle verlichting op de twee doorgaande hoofdpaden, waar 's avonds nog druk wordt gefietst.

Aan de kant van het centrum ligt, direct naast de fraaie toegang tot het park aan Catharinastraat, het oude Begijnhof met z'n unieke kruidentuin. Wie even bij moet komen van alle moois of de maker wil prijzen, kan rustig in het knusse kerkje gaan zitten. Het is er in de wintermaanden behaaglijk warm.

Stadspark Het Valkenberg tussen stad en station Breda. Altijd open. Vanaf het station drie minuten lopen. Inlichtingen: 076-529 4765, of bij de VVV Breda: 076-522 2444.