door HARRY MULLER

VENLO - Wie droomt er niet van om eens als herder met een kudde schapen door het land te trekken? Ver weg van het jachtige leven achter computers, racen van de ene afspraak naar de andere of met de auto vast zitten in een file.

Even helemaal tot rust komen is nu mogelijk door deel te nemen aan een schapentrektocht door een schitterend deel van de provincie Limburg. Vijf dagen op pad met zo'n honderd schapen en onderweg bij een kampeerboerderij slapen in een tentje.

Een kudde schapen wordt meestal beschouwd als een toeristische attractie. Daarom komt de herder steeds weer terug bij een schaapskooi, want ook daar kunnen unieke plaatjes gemaakt worden voor het fotoalbum thuis.

De schapen in Limburg zijn anders. Die zijn het hele jaar buiten en trekken van de ene plaats naar de andere. Tijdens de wintermaanden staan ze meestal in een weiland bij een boer, in het voorjaar worden in een tent de lammetjes geboren en de rest van de tijd trekken ze met een herder door natuurterreinen, maar je ziet ze ook wel in stadsparken om daar het gras kort te houden. De ongeveer 1200 schapen zijn eigendom van de firma 'De Wassum' in Venlo, waar men zich bezig houdt met natuur- en landschapsbeheer in opdracht van verschillende gemeenten, maar ook op verzoek van Natuurmonumenten worden deze schapen ingezet. Vanuit vijf verschillende plaatsen in Limburg trekken de kuddes rond. In totaal heeft men zeven herders in dienst.

Schaapscompagnie

Trekken met schapen door het land is niet nieuw. In het begin van de vorige eeuw was er in Limburg de schaapscompagnie, die ervoor zorgde dat deze dieren naar Parijs gebracht werden om daar geslacht te worden. Boerenknechten hadden meestal een honderd schapen onder hun hoede en waren zeker een maand met de dieren op pad. Onderweg aten de schapen zich lekker dik en brachten zo meer geld op bij de verkoop. Met een zak vol geld liepen de knechten dan weer naar huis, maar helaas werden ze onderweg ook wel eens beroofd. Dan was de hele tocht voor niets geweest.

Herder Ron Bekker geeft op de Grote Heide bij Venlo eerst een spoedcursus, hoe je met een kudde om moet gaan.

Drie jaar geleden trok men vanuit Limburg weer eens met een kudde schapen naar Parijs en zoveel mogelijk werd de route van de schaapscompagnie gevolgd. Dat was lang niet gemakkelijk, omdat men veel obstakels als autosnelwegen en spoorlijnen tegen kwam. Met de Eiffeltoren in zicht werd de kudde in de Franse hoofdstad door de politie tegen gehouden en werd de reis terug met een vrachtwagen gemaakt.

De schapentrektocht begint op de Grote Heide bij Venlo, waar maximaal tien leerling-herders met de echte herder Ron Bekker op pad gaan. Een ieder krijgt eerst een spoedcursus in het herdersvak. Ook wordt geleerd hoe je met de hond om moet gaan, die de schapen bijeen moet houden. Onze hond heet Bobby en reageert prima op commando's als 'naar rechts' of 'kom links'. Dan loopt de hond, een zwart-witte border-collie, links of rechts om de kudde heen en bij het commando 'meenemen' drijft Bobby de schapen voor zich uit. Je moet de commando's geven, zoals dat ongeveer bij het leger gebeurt, want anders luistert het hondje niet.

Bospaden

Een ieder krijgt een taak om onderweg zo goed mogelijk de kudde te begeleiden. De tenten en de bagage worden meegenomen in een huifkar, die door een paard getrokken wordt. De route door het noorden en midden van Limburg is erg mooi. Kort na het vertrek uit Venlo moeten we extra voorzichtig zijn bij het oversteken van een onbewaakte spoorwegovergang, maar daarna gaat onze tocht meestal verder over zandweggetjes en bospaden. In de verte zien we het Trappistenklooster bij Tegelen, waar de paar monniken die daar nog wonen, zich bezig houden met de handel in wijn. Wij volgen de hoogvlakte die de scheiding vormt tussen het Limburgse land en Duitsland en hebben onderweg een prachtig uitzicht over het dal van de Maas.

De eerste nacht kamperen we bij een boer in Beesel, een vlekje op de kaart van Nederland. Daar wordt ook samen bij een kampvuur de warme maaltijd bereid. De volgende dag volgen we het snel stromende riviertje de Swalm (zwaluw), die zich ook dwars door weilanden slingert. Soms komen die lussen water wel erg dicht bij elkaar.

Het dorpje Asselt ligt aan de Maas. Het is eigenlijk niet meer dan een verzameling boerderijen en van daaruit kunnen veel bewoners over het rivierlandschap uitkijken. Er is een afspraak gemaakt met de gemeente om een stuk grasland dat moeilijk met een machine gemaaid kan worden, door onze kudde te laten begrazen. De mensen die maar voor een paar dagen herder zijn, hebben dan even tijd om het kerkje van Dionysius te bekijken dat in de 11e eeuw gebouwd werd. Op een bordje staat te lezen, dat dit de oudste vroeg-Romaanse kerk van ons land is.

De schapen blijven het hele jaar buiten, maar de lammetjes worden in een tent geboren.
Foto's: Will Dekkers

In Boukoul passeren we het kasteel Hillenraed, waar nog steeds een gravin woont. Ook wordt een deel van het Pieterpad gevolgd, de meest bekende lange afstand wandelroute van ons land. De rood-witte paaltjes langs de kant wijzen ons vanzelf de weg. Bij de schapentrektocht gaan we met de kudde even ten noorden van Roermond om Swalmen heen en de weg terug naar Venlo leidt voor het grootste deel langs boerderijen in het dal van de Maas.

Elke dag trekt de kudde ongeveer twintig kilometer verder. Tussen de middag wordt een rustpauze ingelast om de schapen de gelegenheid te geven om hun voedsel dat ze onderweg aten, dan te herkauwen. Spontane stops in een rustiek dorp zijn ook mogelijk, maar dat kan alleen als de schapen geen honger hebben. Anders is er een grote kans dat de tuintjes van de dorpelingen leeg gegeten worden.......

REISWIJZER

De schapentrektocht wordt in samenwerking met de VVV Limburg in de maanden mei, juni, augustus en september georganiseerd. Iedere tocht duurt vijf dagen en start op maandag. De kosten bedragen f490,- per deelnemer inclusief de overnachtingen in een tent en de maaltijden. Per tocht kunnen maximaal tien aspirant-herders mee. Zij hoeven alleen maar te zorgen voor (regen)kleding en slaapspullen. Op verzoek wordt een uitgebreide folder toegestuurd.

INLICHTINGEN: VVV Limburg, Postbus 811, 6300 AV Valkenburg a.d. Geul, telefoon 043-6017345.

Publicatiedatum = 19 april 1997